Hoành phi, Câu đối thờ chính là một phần cơ bản được gia chủ treo ở vị trí trang trọng, thường là áp vào tường phía trong cùng của không gian thờ. Bộ Hoành Phi, Câu Đối thường được làm bằng gỗ, sơn son thếp vàng, chữ viết trên đó thường sử dụng chữ Hán hoặc Hán Nôm (ngày nay tại một số công trình thờ tự mới có sử dụng chữ Quốc ngữ nhưng còn gây ra nhiều tranh cãi).
Hoành phi câu đối là gì, treo ở đâu?
Hoành phi câu đối là một phần nội thất trong các kiến trúc Đình, Chùa, Miếu, nhà thờ họ, từ đường dòng họ hay tư gia… của các vùng miền bắc, miền trung, (miền nam thì ít hơn). Đặc biệt Hoành phi câu đối thường xuất hiện nhiều nhất trong các Đình, Chùa, Miếu nhà thờ họ của các tỉnh miền Bắc như Hà Nội, Hà Tây, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định….
Chất liệu sử dụng của các bức hoành phi thường sử dụng chủ yếu là các vật liệu gỗ, đồng, có khi là những tấm cót, nẹp vào rồi dán những tấm giấy đỏ bức đại tự câu đối còn , xi măng đắp thành.
Hoành phi theo nghĩa là một tấm bằng nằm ngang là một bức thư họa nghĩa là bức tranh được vẽ bằng chữ.
Hoành phi, Câu đối là một trong những loại hình văn hóa rất phổ biến ở nước ta khi được in, khắc trên giấy hay các vật liệu khác nó trở thành một sản phẩm văn hóa thú vị và khi đặt trong đình, đền, nhà thờ họ, nhà ở… lại có ý nghĩa tâm linh lớn.
Câu đối nhà thờ họ được gọi là Doanh thiếp 楹帖, Doanh liên 楹聯, đối liên 對聯 (một cặp câu đối xứng) Thông thường phần hoành phi câu đối thường được sử dụng bằng gỗ sơn son, thiếp vàng, chữ trên câu hoành phi và câu đối màu đen, đỏ, vàng tùy vào những giá trị văn hóa đặc thù nơi thờ tự.
Người ta cũng có thể thay hoành phi bằng các cuốn thư với các đường nét chạm khắc tinh xảo hoặc đôi khi bằng đồng đúc sẵn với ý nghĩa tương tự như hoành phi. Lựa chọn một bức hoành phi, câu đối mang ý nghĩa cho những nơi thờ tự là một điều không đơn giản.
Ý nghĩa hoành phi câu đối thờ gia tiên dùng trong tư gia
Sắm sửa trang hoàng nhà thờ, bàn thờ không thiếu một thứ gì cần dùng lúc cúng lễ, cũng chưa đủ, còn phải có hoành phi câu đối vừa có tác dụng trang trí vừa biểu lộ tâm tư đối với tiền nhân và xây dựng gia phong cho con cháu về sau qua những hàng chữ viết lên giấy hay khắc vào gỗ.
Gia đình khá giả thì sơn son thếp vàng, bạc lông lấy để thờ mãi mãi, nghèo túng thì cũng cố gắng có một bức hoành phi bằng gỗ rồi khắc chữ lên hoặc thường dùng những tấm cót, nẹp vào rồi dán những tấm giấy đỏ bức đại tự câu đối. Trong lối xóm có ông đồ ông khóa, thì mua giấy hồng điều về xin chữ ông.
Hầu hết là nhưng câu ca tụng công ơn tổ tông, trồng cây đức đắp nền nhân, để con cháu được hưởng, cố trí phát huy vẻ vang và nối dõi muôn đời.
Một số chữ Hán Nôm Hoành phi Câu đối thường dùng
Chữ Hán – Nghĩa hán việt – Dịch nghĩa
万古英灵 – Vạn cổ anh linh – Muôn thủa linh thiêng
追念前恩 – Truy niệm tiền ân – Tưởng nhớ ơn xưa
留福留摁 – Lưu phúc lưu ân – Giữ mãi ơn phúc
海德山功 – Hải Đức Sơn Công – Công Đức như biển như núi
德旒光 – Đức Lưu quang – Đức độ toả sáng
福来成 – Phúc lai thành – Phúc sẽ tạo nên
福满堂 – Phúc mãn đường – Phúc đầy nhà
饮河思源 – Ẩm hà tư nguyên – Uống nước nhớ nguồn
克昌厥後 – Khắc xương quyết hậu – May mắn cho đời sau
百忍泰和 – Bách nhẫn thái hoà – Trăm điều nhịn, giữ hoà khí
五福临门 – Ngũ Phúc lâm môn – Năm Phúc vào cửa
忠厚家声 – Trung hậu gia thanh – Nếp nhà trung hậu
永绵世择 – Vĩnh miên thế trạch – Ân trạch kéo dài
元遠長留 – Nguyên viễn trường lưu – Nguồn xa dòng dài
萬古長春 – Vạn cổ trường xuân – Muôn thủa còn tươi
福禄寿成 – Phúc Lộc Thọ thành
兰桂腾芳 – Lan quế đằng phương – Cháu con đông đúc
後後無終 – Hậu hậu vô chung – Nối dài không dứt
家门康泰 – Gia môn khang thái – Cửa nhà yên vui
僧财进禄 – Tăng tài tiến lộc – Hưởng nhiều tài lộc
有開必先 – Hữu khai tất tiên – Hiển danh nhờ tổ
光前裕後 – Quang tiền dụ hậu – Rạng đời trước, sáng cho sau
好光明 – Hảo quang minh – Tốt đẹp sáng tươi
百世不偏 – Bách thế bất thiên – Không bao giờ thiên lệch
孝德忠仁 – Hiếu Đức Trung Nhân
高密肇基 – Cao Mật triệu cơ – Nơi phát tích là Cao Mật
家和萬事興 – Gia hòa vạn sự hưng
蛟龍得水 – Giao long đắc Thủy – Như Rồng gặp nước
Lời khuyên chọn xin chữ hoành phi, câu đối
Để có bộ hoành phi câu đối hay có vận vị quý khách nên nhờ các thầy đồ “ chân tài thực học “ để xin chữ sao cho có ý tình vị nghĩa hợp với gia thế, gia cảnh nhà mình
