Phốt là gì?
PHỐT nghĩa đen chính là bể phốt (hầm cầu, hầm tự hoại, chứa chất thải hữu cơ).
PHỐT nghĩa bóng là chỉ những thông tin, hình ảnh, video clip… về những việc làm, hành động tiêu cực, nhạy cảm, không tốt đẹp của cá nhân, tổ chức nào đó.
Phốt trên facebook là mặt tối hoặc những bí mật của một ai đó, dù đã được giấu kín nhưng vẫn bị phanh phui và rêu rao khắp mọi nơi, đặc biệt là trên mạng xã hội.
Xem thêm Những từ viết tắt trên Facebook của giới trẻ
Bóc phốt trên Facebook là gì?
- Bóc phốt là hành động tung thông tin lên mạng xã hội cho nhiều người cùng biết, phán xét và đánh giá. Những thông tin này thường không mấy tốt đẹp hoặc là việc làm sai trái của một cá nhân/dịch vụ/sản phẩm/tổ chức.
- Dính phốt là từ ám chỉ những cá nhân/dịch vụ/sản phẩm/tổ chức bị người khác bóc mẽ sự thật tiêu cực, đem chuyện này phơi bày ra ánh sáng để mọi người cùng biết. Dính phốt dùng cho một hoặc nhiều người khi bị bóc phốt.
Mời bạn xem thêm Cách xử lý khi bị bóc phốt
Nguồn gốc của từ “phốt”
Chữ “phốt” có nguồn gốc từ chữ “faute” trong tiếng Pháp, có nghĩa là “lỗi”, tương đương với “fault” trong tiếng Anh.
Bể phốt cũng là từ vay mượn tiếng Pháp, nhưng chữ gốc của nó là “fosse” (cái hố) trong “fosse septique”.
Bóc phốt có vi phạm pháp luật?
Bóc phốt nếu không cẩn thận thì chính người đi bóc phốt sẽ lại là người vi phạm pháp luật. Cụ thể, người bóc phốt có thể bị người bị bóc phốt kiện về việc:
Xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác
Thông thường, khi bóc phốt một ai đó, người bóc phốt thường có xu hướng dồn nén sự bức xúc, khó chịu của mình vào trong bài bóc phốt, từ đó dẫn đến việc thường sử dụng những lời lẽ thô tục, chửi bới người khác. Theo quy định điểm a khoản 1 Điều 8 Luật An ninh mạng 2019 thì đây là một trong những hành vi bị nghiêm cấm trên môi trường mạng.
Phương thức sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, do đó, người thực hiện hành vi phạm tội sẽ có thể đối mặt với án phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Sử dụng trái phép hình ảnh, thông tin của người khác
Trường hợp tự ý sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của người khác để đăng bài “bóc phốt” trên facebook có thể sẽ bị xử lý theo điểm e khoản 3 Điều 102 của Nghị định 15/2020. Theo đó, mức phạt đối với hành vi thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật là từ 20 – 30 triệu đồng.
Vu khống người khác
Ngày nay, những bài “bóc phốt” sai sự thật nhằm bôi nhọ danh dự, uy tín của người khác hoặc PR tên tuổi cho người bóc phốt đều tràn lan trên mạng xã hội. Nhiều người chỉ vì cảm xúc cá nhân hoặc lợi ích trước mắt mà không lường trước những rủi ro pháp lý có thể phải chịu khi lan tỏa những thông tin sai sự thật.
Cụ thể, người “bóc phốt” sai sự thật có nguy cơ phải chịu trách nhiệm về hành vi Vu khống và có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự.
Ngoài ra, hành vi sử dụng mạng máy tính, phương tiện điện tử để vu khống người khác là tình tiết tăng nặng thuộc Khoản 2 Điều 156 nên hình phạt đối với người phạm tội sẽ là phạt tù từ 01 – 03 năm.
Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác
Trong một số trường hợp, người bóc phốt sử dụng các tin nhắn chụp màn hình cuộc nói chuyện riêng tư của người khác để “bóc phốt” trên mạng xã hội mà không lường trước được hành vi đọc trộm và phát tán tin nhắn của người khác là hành vi vi phạm pháp luật hình sự.
Cách bóc phốt để không vi phạm pháp luật
Việc bóc phốt không hẳn là xấu khi giúp người khác có thể biết được sự thật về sản phẩm/ dịch vụ kém chất lượng, các chiêu trò lừa đảo, hoặc lật tẩy những hành vi vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật của một số người… mà các biện pháp khác không thực hiện hoặc thực hiện không hiệu quả.
Tuy nhiên cũng có không ít những cá nhân lợi dụng việc bóc phốt để thu hút tương tác, hay thậm chí “dìm hàng”, đặt điều nói xấu người khác.
Do đó, để những bài “bóc phốt” phát huy đúng mặt tích cực là phơi bày cái xấu và giúp người bóc phốt tránh được nguy cơ vi phạm pháp luật, cần lưu ý một số điểm như sau:
Thứ nhất, cần tuân thủ nghiêm ngặt bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội (được BTT & TT ban hành ngày 17/6/2021), bao gồm:
- Nên sử dụng họ, tên thật cá nhân, tên hiệu thật của tổ chức, cơ quan và đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ để xác thực tên hiệu, địa chỉ trang mạng, đầu mối liên lạc khi tham gia, sử dụng mạng xã hội.
- Chia sẻ những thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy.
- Có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo.
- Không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác;
- Không sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mĩ tục; tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép…
Thứ hai, không sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của người khác khi chưa được phép để đăng bài bóc phốt. Khi xin phép sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của người khác, nên lập thành văn bản hoặc lưu lại bằng chứng chứng minh đã được chấp thuận. Đồng thời, không đăng tải những tin nhắn được chụp trộm, chụp màn hình cuộc nói chuyện riêng tư của người khác lên mạng xã hội để bóc phốt.
Thứ ba, khi có thông tin xác thực về một hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân, tổ chức, người bóc phốt cần lưu giữ lại hình ảnh, video thể hiện rõ thời gian truy cập, link đến trang cá nhân chính chủ (thậm chí để chắc chắn nhất thì nên lập vi bằng) và chuẩn bị các tài liệu chứng cứ để tố cáo với cơ quan công an.Việc tố cáo kịp thời không chỉ giúp cơ quan có thẩm quyền ngăn chặn, đưa ra phương hướng xử lý hành vi phạm tội mà đây cũng là căn cứ loại trừ TNHS của chính bản thân người bóc phốt đối với tội Không tố giác tội phạm theo quy định tại Điều 389 BLHS 2015.
