Chúng tôi xin giới thiệu phần tiếp theo của Hiệp hội tâm lý học Hoa Kỳ (APA) trong Sổ tay hướng dẫn cho Giáo viên và Cha mẹ những kiến thức về các đặc điểm phát triển của trẻ em.
- Link bài gốc https://www.apa.org/act/resources/fact-sheets/development-36-months
- Bài trước Các đặc điểm phát triển của trẻ từ 0 đến 18 tháng tuổi
- Bài sau Các đặc điểm phát triển của trẻ từ 3 đến 5 tuổi
1. Kỹ năng nhận thức (Mental Skills)
- Nhớ (hình dung) được hình ảnh của người và đồ vật không ở trước mặt.
- Có thể sử dụng trí tưởng tượng và bắt đầu chơi trò chơi giả vờ (pretend games).
- Sử dụng một đồ vật để đại diện cho một người, như một con búp bê để đại diện cho một người mẹ hoặc một đứa trẻ.
- Kể lại các sự kiện trong ngày và bắt chước các hành động và sự kiện đã xảy ra trong quá khứ.
- Có vốn từ vựng vài trăm từ; có thể sử dụng câu từ hai đến ba từ; nhắc lại được các từ.
- Nghe những câu chuyện trong một khoảng thời gian ngắn.
- Hiểu được hình ảnh và tranh ảnh đại diện cho vật thể/con người thực.
- Có một khái niệm mơ hồ về thời gian; vẫn nhầm lẫn ý nghĩa của ngày hôm nay, ngày mai và ngày hôm qua.
- Nói chung trẻ có khoảng thời gian chú ý ngắn và có thể dễ bị phân tâm.
- Mới bắt đầu ghi nhớ các quy tắc và không thực sự hiểu đúng sai.
2. Kỹ năng Xã hội (Social Skills)
- Đang phát triển một cảm giác mạnh mẽ về bản thân như những cá nhân riêng biệt.
- Nghĩ rằng chúng là trung tâm của thế giới.
- Bắt đầu có dấu hiệu tự lập; có thể bướng bỉnh và ngang ngược: nói Không với người lớn.
- Có tính sở hữu, với quan niệm mạnh mẽ về lãnh thổ: Đây là của tôi! Gặp khó khăn trong việc chia sẻ mọi thứ với người khác.
- Có thể gặp khó khăn khi phải chờ đợi và luôn muốn mọi thứ ngay lập tức.
- Gặp khó khăn khi thể hiện cảm xúc bằng lời nói; khi thất vọng hoặc tức giận có thể nổi cơn thịnh nộ hoặc đánh và đá để đạt được điều chúng muốn.
- Chơi một mình bên cạnh những đứa trẻ khác nhiều hơn là chơi cùng với chúng.
- Bắt đầu hiểu rằng người khác có kỳ vọng ở họ.
- Nhận thức rõ hơn về cảm xúc của người khác; thích sự chú ý của người lớn.
- Thể hiện cảm xúc của chúng thông qua trò chơi giả vờ, trò chơi làm cho tin tưởng.
3. Lời khuyên cho cha mẹ
- Thật khó cho những đứa trẻ ở độ tuổi này để chia sẻ mọi thứ và thay phiên nhau.
- Cách tốt nhất để giải quyết tranh chấp về đồ chơi là có nhiều hơn một món đồ chơi cho chúng.
- Trẻ em ở độ tuổi này luôn bận rộn và thường không thể làm cùng một việc trong thời gian dài. Đừng mong đợi chúng hạnh phúc ở một nơi hoặc cùng một hoàn cảnh (bữa tối gia đình chẳng hạn) hoặc chơi với cùng một món đồ chơi hoặc cùng một đứa trẻ trong hơn nửa giờ hoặc lâu hơn mà không có sự hỗ trợ và chú ý của bạn.
- Khi trẻ em tranh giành đồ chơi giống nhau, hãy dạy các giải pháp tích cực và bất bạo động: (1) cung cấp đồ chơi khác hoặc loại bỏ đồ chơi đó; (2) nếu điều đó không hiệu quả, hãy chuyển hướng sự chú ý của trẻ em sang một thứ khác hoặc đưa chúng đến một nơi khác. Luôn nói rõ rằng việc làm tổn thương đứa trẻ khác là không thể chấp nhận được.
- Luôn giúp con bạn giải quyết xung đột bằng cách sử dụng lời nói để diễn đạt những gì đang xảy ra (Chẳng hạn nếu con bạn muốn chơi với ô tô và Joanna đang chơi với ô tô? Hãy bảo con nói Joanna với rằng: “Tớ muốn chơi với ô tô”).
- Cơn thịnh nộ là điển hình của thời đại này, nhưng khi chúng xảy ra:
- (a) Giữ bình tĩnh; sử dụng một vài lời nói nhẹ nhàng để xoa dịu hoặc làm con bạn mất tập trung.
- (b) Đừng la hét hoặc đánh con của bạn.
- (c) Đừng cố gắng nói chuyện hoặc dạy dỗ con khi trẻ đang nổi cơn thịnh nộ.
- (d) Ít chú ý hoặc phớt lờ.
- (e) Chuyển sự chú ý của con bạn sang thứ khác.
- (f) Giữ vững lập trường, không nhượng bộ trước những cơn giận dữ; cố gắng không bao giờ thưởng cho một cơn giận dữ.
- (g) Cố gắng tìm hiểu nguyên nhân.
- Người lớn nên cố gắng tiết chế việc nói “Không” với các tình huống liên quan đến an toàn và tình cảm. Trong các tình huống khác, hãy đưa ra sự lựa chọn.
