Việc khen đúng cách, đúng thời điểm sẽ cực kỳ tốt cho sự phát triển của một đứa trẻ. Nguyên tắc chung là ba mẹ hãy khen ngợi sự nỗ lực, cố gắng của trẻ thay vì khen kết quả, khen tố chất của một đứa trẻ.
“Khen ngợi tài năng của một đứa trẻ thay vì những nỗ lực, chiến lược, sự lựa chọn sẽ kìm hãm tư duy phát triển của trẻ”.
Carol Dweck, giáo sư tâm lý học tại Đại học Stanford
5 cách khen ngợi con cái mà ba mẹ nên biết
#1 “KHÔNG KHEN VÀO SẢN PHẨM MÀ KHEN VÀO QUÁ TRÌNH”
Chẳng hạn, nếu thấy con tự xúc ăn, ba mẹ không nên khen “con giỏi quá”. Mà thay vào đó nên nói “Con hôm nay có nỗ lực đấy, mẹ thấy con xúc gọn và ít đổ hơn những lần trước”
Hôm nay con được điểm 10, không nên khen “con mẹ giỏi quá”. Mà thay vào đó, nên nói với con: “ Con đã rất nỗ lực, lúc con làm bài mẹ thấy con toát hết cả mồ hôi, viết mỏi nhừ cả tay phải không con…”
Việc khen quá trình sẽ giúp trẻ hiểu rằng những nỗ lực của con khi thực hiện việc gì đó mới khiến mọi người để tâm quan sát và đánh giá nhiều nhất, trẻ sẽ chú trọng và tiếp tục nỗ lực hơn nhiều để được người lớn công nhận, khen ngợi.
#2 “KHÔNG SO SÁNH VỚI CON NHÀ NGƯỜI TA”
Không nên khen con, “con ăn nhanh hơn bạn A đó”, hoặc “con học kém hơn bạn B đó”
Trẻ con có một kẻ thù vô hình nhưng đáng sợ là “con nhà người ta”. Việc bố mẹ hay so sánh với những đứa trẻ khác vừa khiến trẻ có thể tự ti, hoặc kiêu ngạo, hạn chế dùng những từ chê bai, đặc biệt KHÔNG CHÊ CON TRƯỚC ĐÁM ĐÔNG, có gì về đóng cửa tự thì thầm bảo nhau.
#3 KHÔNG NHÌN VÀO PHẨM CHẤT CỦA CON, MÀ NÊN NHÌN VÀO TRẠNG THÁI CỦA MÌNH
Ví dụ, không nên khen “con thông minh quá” (đó là phẩm chất của con). Mà nên khen: “con làm được cái này mẹ rất vui và hạnh phúc, mẹ tự hào vì có con” (đó là trạng thái cảm xúc của mẹ)
Không phải đứa trẻ nào cũng giỏi, thông minh, nên nếu được khen nhiều những phẩm chất này, khi ra đời, nếu trẻ làm điều gì không được, không thành công, trẻ có thể thấy những lời khen trái với thực tế và thất vọng về mình, và nghĩ mẹ nói dối mình, mẹ gạt mình
#4 CHÚ Ý KHEN CẢ NHỮNG THỨ NHỎ NHẶT NHẤT, NHỮNG THỨ CON KHÔNG ĐỂ Ý
Ví dụ, mọi hôm đến bữa cơm con cứ ngồi chơi, nhưng tự dưng hôm nay con bê giúp mẹ cái xoong, cái bát, thì bố mẹ nên lập tức khen ngay hành động này của trẻ
Trẻ con thường cực kỳ sung sướng về điều này, việc khen con cả những thứ con vô tình làm như thế sẽ giúp trẻ hiểu rằng hóa ra mọi công việc mình làm đều có mẹ quan sát và để tâm. Từ đó, trẻ sẽ cố gắng thực hiện những điều này tốt hơn.
#5 TRUYỀN ĐẠT LẠI LỜI KHEN CỦA NGƯỜI KHÁC ĐẾN TRẺ
Nên tích cực truyền đạt lại lời của người khác khen con. Đôi khi có thể là mượn lời người khác.
Ví dụ, thay vì khen con: “Con rất lễ phép với người lớn”. Mẹ có thể mượn lời của bố, hoặc người hàng xóm… : “Hôm nay đi qua nhà bác hàng xóm, bác ấy bảo mẹ, con rất lễ phép, lịch sự, biết chào hỏi người lớn đấy”
Điều này làm lời khen có vẻ khách quan hơn. Con sẽ vui vẻ và những ngày sau đó luôn chào hỏi khi gặp mọi người.
10 câu khen ngợi con trẻ đúng cách
- “Con đã làm rất chăm chỉ”. Khi trẻ tặng bố mẹ một thứ gì đó đẹp, bạn đừng khen con giỏi quá mà hãy khẳng định sự chăm chỉ và cố gắng của trẻ.
- “Con rất kiên trì”. Khi trẻ hoàn thành được một việc gì đó mang tính thử thách như chơi cờ, leo lên cao hay đứng dậy sau vô số lần thất bại, bố mẹ nhớ khen ngợi sự kiên trì của con mình.
- “Con có thái độ rất tích cực”. Khi trẻ tràn đầy năng lượng tích cực để chuẩn bị cho nhiệm vụ sắp đối mặt, bố mẹ đừng quên khích lệ con mình bằng câu nói này.
- “Con tiến bộ hơn rất nhiều”. Khi trẻ cải thiện khả năng trong một lĩnh vực nào đó, bố mẹ hãy khen ngợi càng cụ thể càng tốt. Ví dụ: Tư thế bơi của con chuẩn hơn trước rất nhiều, bơi cũng nhanh hơn trước. Rất tuyệt vời!
- “Con hợp tác với bạn bè rất tốt”.
- “Con thật dũng cảm”. Khen ngợi lòng dũng cảm của trẻ đúng thời điểm là cách tốt nhất giúp tăng sự tự tin.
- “Phòng của con gọn gàng quá”. Biết dọn dẹp sạch sẽ phòng ốc của bản thân chính là biểu hiện của tinh thần trách nhiệm, làm việc có trật tự, đây là cơ sở để trẻ làm tốt những việc khác, bố mẹ cần khen ngợi trẻ.
- “Con đã làm rất tốt”.
- “Con rất biết cách tôn trọng ý kiến của người khác”.
- “Bố mẹ tự hào về con”. Sự ghi nhận của bố mẹ là chìa khóa nuôi dưỡng tư duy và động lực tiến lên đối với con cái.
