ĐÁP ÁN ĐỀ VĂN 2022

I. ĐÁP ÁN ĐỀ VĂN 2022 PHẦN ĐỌC HIỂU

Câu 1: Thể thơ tự do.

Câu 2: Trong đoạn thơ tác giả đã sử dụng các tính từ miêu tả tuổi trẻ là “trong”; “tinh khiết”; “khỏe”; “mơn mởn”.

Câu 3:

• Biện pháp so sánh: “Tuổi trẻ như sao trời mát mắt” trong bối cảnh yên bình; và tuổi trẻ “cháy bùng như lửa thiêng liêng” trong bối cảnh giặc giã đụng vào bờ cõi.

• Ý nghĩa: • Biện pháp so sánh giúp có hình ảnh được diễn đạt thêm sinh động, hấp dẫn, dễ hình dung.

• Sử dụng biện pháp so sánh “Tuổi trẻ” với “sao trời mát mắt” cho thấy sự tỏa sáng của lứa tuổi thanh niên trong công cuộc đóng góp dựng xây đất nước, mang đến niềm tin yêu và tự hào. Hình ảnh so sánh tuổi trẻ như ngọn lửa bùng cháy đã làm rõ nhiệt huyết, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc của những chàng trai, cô gái mười tám đôi mươi khi đất nước có ngoại xâm.

• Qua hình ảnh so sánh tác giả ngợi ca, tôn vinh vẻ đẹp của sức mạnh tuổi trẻ.

Câu 4: Trong đoạn trích “Con đường của những vì sao”, tác giả đã gửi gắm nhiều suy ngẫm về ý nghĩa sự hi sinh của tuổi trẻ.

Theo tác giả, tuổi trẻ là tuổi của sức khỏe, sức sống căng tràn và niềm nhiệt huyết tuổi hai mươi luôn sẵn sàng xông pha trong mọi mặt. Nếu tuổi trẻ biết hi sinh và cống hiến, dẫu có “rụng xuống” thì “bầu trời không trống trải”, trong “mắt người sao vẫn mọc khôn nguôi”… tức là những hi sinh đó vẫn luôn được mọi người biết đến, trân trọng. Vậy tuổi trẻ hãy xông pha, mạnh mẽ, đem sức trẻ, sức khỏe của mình làm thế hệ tiên phong đi đầu để “Không ai nhớ mặt đặt tên/ Nhưng họ đã làm ra đất nước”.

• Đây là những suy ngẫm sâu sắc của tác giả, sự thấu đáo của người từng trải.
• Tuổi trẻ là độ tuổi hồn nhiên, vui tươi, mang trong mình đầy những ước mơ, hoài bão.
• Khi đất nước bình yên, hay khi đất nước bị xâm lăng những người trẻ tuổi ấy không ngại từ bỏ những hoài bão của mình để đứng lên chống lại quân xâm lược.

II. ĐÁP ÁN VĂN THPT QUỐC GIA 2022 PHẦN LÀM VĂN

Câu 1:

Mở đoạn: Đất nước ta trải qua vô vàn khó khăn thử thách với những trang sử được viết bằng máu và nước mắt của thế hệ cha ông. Vì thế nên chúng ta hôm nay, đặc biệt là thế hệ trẻ cần có trách nhiệm trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước.

Thân đoạn:

• Giải thích: “Trách nhiệm” là trọng trách của mỗi người, là việc cần làm và phải làm để làm tròn bổn phận của mình. “Thế hệ trẻ” là thế hệ tiên phong đi đầu, là những chủ nhân tương lai của đất nước. Vậy hơn ai hết, thế hệ trẻ phải là những người có trách nhiệm tiếp bước các thế hệ đi trước.
• Bàn luận:
  • Thế hệ trẻ cần có trách nhiệm với chính mình: học tập thật tốt, nỗ lực tự thân vì ngày mai lập nghiệp. Biết vượt qua những khó khăn dịch bệnh chuyển đổi hình thức học tập, khó khăn xã hội do dịch bệnh. Biết thích nghi với trạng thái bình thường mới, vượt qua áp lực, dùng nội lực vươn lên.
  • Thế hệ trẻ cần có trách nhiệm với gia đình: san sẻ với cha mẹ những lo toan, làm người con ngoan, chỗ dựa cho anh chị em, ông bà, người thân…
  • Thế hệ trẻ cần có trách nhiệm với đất nước: cống hiến, hi sinh, tham gia các hoạt động kết nối xã hội.
• Dẫn chứng:
  • Thanh niên xung phong tuyến đường Trường Sơn năm xưa, chị Đặng Thùy Trâm, anh Nguyễn Văn Thạc, Võ Thị Sáu ra đi ở tuổi 20.
  • Ngày nay: Các bạn trẻ trong đợt HCM bùng dịch đã tình nguyện tham gia vào công tác hậu cần, hỗ trợ các y bác sĩ tại các điểm chốt trạm…Hoặc các vận động viên rất trẻ tham gia SEA GAME 31 Việt Nam như Văn Quỳnh Phương (15 tuổi) là VĐV trẻ nhất của Đoàn Thể thao Việt Nam tại SEA Games cũng đã thi đấu với lòng quyết chiến quyết thắng…
• Bàn luận mặt trái, mặt khác: Bên cạnh những người trẻ tiên phong đi đầu, sống có trách nhiệm, biết tiếp bước cha anh vẫn còn những bạn trẻ ham chơi, lười học, chưa có ý chí phấn đấu, thậm chí chưa có trách nhiệm với bản thân, gia đình…

 Kết đoạn

• Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước là một điều quan trọng.
• Liên hệ bản thân: Là một học sinh, em cần có trách nhiệm với những gì cha ông ta đã gây dựng, phải cố gắng nỗ lực rèn luyện hơn nữa để xứng đáng kế thừa và phát huy các thành quả của các thế hệ đi trước.

Câu 2: KĨ NĂNG LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

1. Xác định đúng vấn đề nghị luận:

• Phân tích đoạn trích “Phát hiện của Phùng về cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh trên bờ biển buổi bình minh” → nghệ thuật đích thực, vẻ đẹp tuyệt bích.
• Liên hệ hình ảnh “chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá” → bức tranh cuộc sống khó khăn, nhiều bất ngờ, nghịch lí.

2. Đáp án chi tiết

I. Mở bài:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

• Tác giả: Nguyễn Minh Châu là cây bút văn xuôi tài năng của văn học Việt Nam hiện đại. Trước những năm tám mươi, ông sáng tác theo khuynh hướng sử thi thiên về trữ tình, lãng mạn. Sau đó, ông chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức, triết lí nhân sinh. Là người mở đường tinh anh, cây bút tiên phong trong văn học thời kì đổi mới.
• Tác phẩm: “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những truyện in đậm phong cách tự sự triết lí của Nguyễn Minh Châu, thể hiện những chiêm nghiệm sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời.

Khái quát vấn đề nghị luận: Phát hiện thứ nhất của nhân vật Phùng, liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

II. Thân bài:

1. Phân tích đoạn trích

– Phát hiện thứ nhất của nhân vật Phùng.

a. Giới thiệu vị trí đoạn trích. Đoạn trích nằm ở phần đầu tiên của tác phẩm khi nhân vật Phùng sau bao ngày tìm kiếm cũng phát hiện được một “cảnh đắt trời cho”.

b. Phân tích: Phát hiện thứ nhất – về cái tuyệt mĩ, tuyệt thiện: – Khung cảnh biển buổi sáng trong sương mai hiện lên đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu.

– Khung cảnh rộng lớn của biển cả với hình ảnh chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình xuất hiện giữa bầu sương mù trắng như sữa lại pha chút hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. – Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im như tượng trên chiếc mui khum khum đang hướng mặt vào bờ. -> Cảm nhận tinh tế cùng với đôi mắt của người nghệ sĩ đã phát hiện ra vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống mà anh cho rằng đây là “cảnh đắt trời cho”. Đó là bức họa diệu kỳ do thiên nhiên, cuộc sống ban tặng cho con người; là sản phẩm quý hiếm của hóa công mà trong đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh nào cũng khao khát được chứng kiến. Chính vì thế người nghệ sĩ cảm thấy bị rung động, hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.

– Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân lý của sự hoàn mỹ, thì ra đứng trước cảnh đẹp, trước sự toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ có thể được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn. => Phát hiện đầu tiên của nhân vật Phùng cho chúng ta thấy hình ảnh của một người nghệ sĩ chân chính, một người nghệ sĩ với sự một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, yêu cái đẹp và trân trọng cái đẹp. Đối với anh cái đẹp chính là đạo đức. Thế nhưng cũng từ phát hiện này ta cũng nhận ra cái nhìn của nhân vật Phùng có chút phiến diện, chỉ toàn màu hồng, toàn những điều đẹp đẽ mà chưa mang sự từng trải, cái nhìn đa chiều.

2. Liên hệ với hình ảnh chiếc thuyền chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

– Hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích: là hình ảnh đẹp, bình dị có chút thơ mộng. Đây chính là hình ảnh tượng trưng cho nghệ thuật, vẻ đẹp của cuộc sống.

– Hình ảnh chiếc thuyền phải chống chọi giữa phá: là hình ảnh mang tính hiện thực thể hiện những khó khăn, những góc khuất của cuộc đời. → Nhìn hiện tượng thì đây là hai hình ảnh đối lập nhau nhưng trên thực tế cả hai con thuyền đều hướng đến giá trị riêng: một giá trị là cái dễ thấy, dễ nhìn, một giá trị thì cần đào sâu, tìm tòi mới có thể phát hiện được. Bởi vậy, người nghệ sĩ đứng trước cái đẹp không chỉ đơn giản là nhìn thấy mà còn cần phải nhìn thấu. => Thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống: Nghệ thuật phải gắn liền và bắt nguồn từ cuộc sống, không được xa rời cuộc sống và phải quay trở về để phục vụ cuộc sống. Và đối với người nghệ sĩ cũng cần có con mắt tinh tường, thấu cảm trước mọi sự việc của cuộc đời, để từ đó không chỉ phát hiện ra những vẻ đẹp bề nổi mà còn phát hiện những vẻ đẹp khuất lấp, gai góc của cuộc đời này.

3. Rút ra bài học mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống:

– Bài học thứ nhất: Cách nhìn đời sống, con người:

+ Chúng ta phải nhìn đời sống, con người bằng con mắt khác bởi: Cuộc sống không hề đơn giản, xuôi chiều mà phức tạp, nhiều chiều. Phải nhìn đời sống bằng con mắt đa chiều, nhìn từ nhiều phía

+ Không phải bao giờ cái đẹp cũng thống nhất với cái thiện; cái bên ngoài cũng là sự thống nhất với bản chất bên trong. Cho nên, muốn nhìn thấu đáo ta phải nhìn từ nhiều phía, nhiều góc độ. Không nên xem xét, đánh giá một cách tức thời, nông cạn, hời hợt, dễ dãi.

-Bài học thứ hai: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống

+ Nghệ thuật phải phản ánh chân thực, kịp thời đời sống. Nghệ thuật không được tách rời với đời sống. (Không chỉ phản ánh kịp thời mà còn phải chân thực). Đời sống luôn là cái đích chấp chới trước mắt người nghệ sĩ. Nghệ sĩ phải không ngừng vận động, sáng tạo để bắt kịp đời sống.

+ Đời sống là đối tượng thăm thẳm và không cùng của nghệ thuật và luôn cao hơn nghệ thuật.

+ Nghệ sĩ không nên vội hài lòng với sự quan sát bên ngoài mà phải biết, phải hiểu bản chất thật bên trong đời sống dù nó trần trụi và xấu xa đến mấy.

4) Liên hệ mở rộng so sánh:

-Những tác phẩm của Nguyễn Minh Châu: Bức tranh; Bến Quê

-Những tác phẩm khác: Tướng về hưu (Nguyễn Huy Thiệp)

III. Kết bài

– Khẳng định lại vấn đề

– Liên hệ thực tế