Yodeling (hát yodel) là lối hát lặp đi lặp lại và thay đổi nhanh chóng độ cao thấp của âm giọng, chuyển qua lại giữa âm cao và âm thấp. Ở châu Âu lối hát này tập trung chủ yếu ở vùng Alp. Châu Phi có các tộc người Pygmy, Shona, Mbuti. Lối hát này cũng phổ biến ở trung và nam châu Á.
Hát Yodeling là gì?
Phần này và video được lấy từ tác giả Vương Tuấn, link tại đây.
Kỹ thuật yodeling xuất phát từ dân ca của vùng Bắc Âu. Sau Thế Chiến thứ 2, nhờ các ca sĩ nổi tiếng người Mỹ như Franzl Lang và Rosemary Clooney mà kĩ thuật này trở nên phổ biến và hiện giờ hầu như các ca sĩ pop của Mỹ đều kết hợp kỹ thuật này. Kĩ thuật này thể hiện năng lực chuyển từ giọng trầm sang giọng cao và luyến láy một cách liên tục trong cùng một ô nhịp để tạo nên những âm thanh trầm bổng bất ngờ chỉ trong thời gian rất ngắn.
Điều thú vị là mỗi ca sĩ lại vận dụng kiểu yodeling khác nhau, chẳng hạn ca sĩ Whitney Houston thường sử dụng yodeling để nảy nốt trên head voice nhằm tạo ấn tượng khi kết thúc điệp khúc, hay ca sĩ Mariah Carey thường áp dụng yodeling vào falsetto để tăng thêm độ vang và nâng cao độ.
Dưới đây là 3 ca khúc kinh điển đòi hỏi vận dụng nhuần nhuyễn kĩ thuật yodeling:
- “Ievan Polkka” là một bài hát Phần Lan do nhóm Loituma trình bày, mang đậm âm hưởng dân ca của vùng Bắc Âu với 3 bè yodeling.
- “She taught me how to yodel”, một ca khúc dân ca của Mỹ được kết hợp với một số yếu tố hiện đại của nhạc pop đầu thế kỷ 20 nhằm làm bài hát bắt tai hơn và đạt tới kỹ thuật whistle register (thu hẹp thanh đới hết mức rồi đẩy hơi mạnh từ phổi để vươn tới nốt cao nhất có thể, cụ thể ở đây là nốt C7).
- Thấp thỏm (忐忑) do Cung Lâm Na (龚琳娜) trình bày, được mệnh danh là bài hát khó nhất thế giới vì cao độ thay đổi liên tục chỉ trong vòng 1 nhịp và hội nhập giữa yodeling phương Tây với các kỹ thuật hát Kinh kịch.
Kỹ thuật này có lợi gì?
Kỹ thuật này nếu bạn tập được sẽ có rất nhiều cái lợi.
- Giúp bạn có một giọng hát linh hoạt hơn và đầy màu sắc hơn. Hãy tưởng tượng, giả sử bạn đang feeling một bài hát thuộc thể loại Pop, Soul, R&B hoặc Jazz, hay một thể loại nào đó, nếu bạn có thể kiểm soát tốt cả về giọng ngực (Chest voice) và giọng giả (Head voice, Falsetto) thì chắc chắc bài hát của bạn sẽ “vi diệu” hơn rất nhiều, bởi vì lúc này quãng feel của bạn sẽ rất rộng, và nếu kỹ thuật bạn vững thì bạn có thể feel bất cứ note nào bạn muốn.
- Là tiền đề để bạn có thể “vượt qua” được điểm passagio (điểm gãy) giữa giọng ngực và giọng giả và tiến tới Mix voice. Để làm được điều này thì đòi hỏi thanh đới (Vocal Folds) của bạn phải cực kỳ linh hoạt, bởi vì khi bạn hát những note thấp ở quãng ngực thì hình dạng thanh đới (ngắn, hẹp) sẽ rất khác so với khi bạn hát các note ở quãng giả thanh (dài, rộng). Do đó, nếu bạn tập được Yodel thì sẽ giúp thanh đới của bạn quen dần với việc “bật tắt” ở các âm khu khác nhau đó và từ từ làm cho bạn quen dần và mềm mại hơn đặt biệt khi qua điểm gãy (Passagio).
Hiện nay có một số bài luyện thanh dành riêng cho kỹ thuật này, sẽ đi từ note ở giọng ngực rồi “nhảy” lên quãng 8 trên ở giọng giả (head voice), hãy kiên trì tập luân phiên các nguyên âm nhé. Nào, chúng ta cùng tập nhé. Chúc bạn thành công.
Trước khi tập kỹ thuật này, bạn cần nắm rõ về cơ chế hoạt động của các âm khu (Register) trước để có cái nhìn bao quát hơn về các loại giọng hát của mỗi người.
