SKKN Một số biện pháp xây dựng môi trường hoạt động trong lớp học nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ 5-6 tuổi
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
Lúc sinh thời Bác Hồ đã nói
“ Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan…”
( Hồ Chí Minh )
Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc, là
những người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Chính vì vậy công tác
chăm sóc giáo dục trẻ đang ngày càng được quan tâm và tầm quan trọng của bậc học
mầm non đã được Đảng và nhà nước đưa lên hàng đầu của nền giáo dục Quốc dân.
Nếu nói bậc học tiểu học là nền tảng của quá trình học tập, nhận thức thì bậc học
mầm non được coi là tiền đề cho quá trình đó. Như chúng ta đã biết, mục tiêu của
giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm
mỹ. Giúp trẻ mạnh dạn , tự tin, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, khơi dậy và
phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn của trẻ. Việc học ấy, quá trình tích lũy kiến
thức ấy không phải bằng con đường nào đó cao siêu mà chính là từ quá trình trẻ chơi.
Vậy làm thế nào để trẻ khám phá và tích lũy được nhiều kiến thức mà không cảm
thấy mệt mỏi từ quá trình học tập đó đã trở thành một câu hỏi lớn, nung nấu trong
đầu một giáo viên mầm non như tôi. Bản thân tôi nhận thấy điều làm trẻ cảm thấy
hứng thú và mang lại hiệu quả cao trong buổi chơi cho trẻ đầu tiên chính là ở môi
trường lớp học mà trẻ được trải nghiệm cùng các bạn chơi. Một con người trưởng
thành người tốt hay không tốt điều đó phụ thuộc nhiều vào yếu tố môi trường sống.
Cũng như một đứa trẻ, môi trường lớp học ảnh hưởng rất nhiều do phần lớn thời gian
trong ngày đứa trẻ được sống, học tập và tiếp xúc với cô giáo bạn bè….. Tuy nhiên
quá trình trưởng thành ấy không phải giới hạn trong một giờ học, một môn học, một
buổi hay một ngày mà là cả một quá trình tích lũy lâu dài.
Trước đây việc thiết kế môi trường lớp học chủ yếu dựa trên những ý tưởng
mang tính áp đặt của giáo viên, đôi khi mang nặng tính trang trí chứ chưa thực sự là
môi trường để trẻ hoạt động và trải nghiệm. Năm học 2020 – 2021 là năm học tiếp tục
4
thực hiện nâng cao chuyên đề: “ Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm” nên
việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp giúp trẻ tích lũy kiến thức từng ngày,
từng ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đó là môi trường mà trẻ được tham
gia xây dựng cùng giáo viên và là môi trường giáo dục dựa vào nhu cầu hứng thú và
khả năng của trẻ thông qua việc sắp xếp thuận lợi khi chơi, sự phong phú của các
góc, học liệu đa dạng hấp dẫn trẻ khi hoạt động, khả năng tận dụng các nguyên vật
liệu tái chế….và đặc biệt đó phải là môi trường mở, phong phú về đồ dùng đồ chơi,
giáo viên phải biết cách trang trí các góc mở cho mọi hoạt động một cách tích cực và
chủ động. Vậy làm thế nào để có một môi trường lớp học thực sự là nơi để bé thỏa
sức trải nghiệm và tích lũy kiến thức một cách tự nhiên nhất đã trở thành một câu hỏi
lớn, luôn nung nấu trong đầu một giáo viên mầm non như tôi. Vì vậy trong suốt một
năm học vừa qua tôi đã không ngừng tìm tòi, học hỏi và thiết kế môi trường học tập
và vui chơi của lớp mình sao cho phát huy khả năng hứng thú của trẻ ở mức cao nhất.
Từ đó tôi xin mạnh dạn đề xuất: “Một số giải pháp xây dựng môi trường hoạt
động trong lớp học nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ 5-6 tuổi”
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
1. Mô tả giải pháp kỹ thuật trƣớc khi tạo ra sáng kiến
Qua nhiều năm được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn, tôi đã đúc rút được một
số kinh nghiệm từ việc thiết kế môi trường lớp học sao cho vừa phát huy khả năng tư
duy sáng tạo của trẻ, đảm bảo an toàn và phù hợp với tình hình thực tế của nhà
trường cũng như của lớp nhằm phát huy tối đa những lợi thế mà nhà trường cũng như
bản thân tôi có được:
– Trường nằm ở trung tâm thành phố, khu vực dân cư có điều kiện sống khá
tốt, thuận lợi cho việc kết hợp cùng giáo viên nâng cao kiến thức chăm sóc giáo dục
trẻ
– Lớp được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường trong việc đầu tư trang
thiết bị, đồ dùng đồ chơi…cũng như sự quan tâm của phòng giáo dục đào tạo thành
phố nên có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học. Cảnh
quan nhà trường thoáng mát, có cây che bóng mát, cây cảnh góp phần rất lớn cho trẻ
5
quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu biết của mình về
thế giới xung quanh.
– 100% giáo viên trong lớp có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn và là giáo viên
giỏi thành phố, luôn giúp đỡ lẫn nhau tạo điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm.
Bên cạnh những mặt thuận lợi, bản thân tôi cũng gặp phải những khó khăn
nhất định trong quá trình thực hiện:
– Đội ngũ giáo viên trong nhà trường phần lớn là giáo viên trẻ, chưa có nhiều
kinh nghiệm trong việc xây dựng môi trường mở. Đồng thời với việc phát triển công
nghệ sản xuất đồ chơi công nghiệp cũng làm ít nhiều ảnh hưởng đến tư duy mua đồ
chơi bán trên thị trường cho nhanh mà chưa đặt câu hỏi: “ Trang trí như vậy để làm
gì? Đồ chơi này hướng đến ai? Trẻ sẽ hoạt động với đồ chơi đó như thế nào? Khi
chơi đồ chơi này trẻ học được gì?… ”. Từ thực tế trên tôi đã tiến hành khảo sát trẻ tại
lớp và các đồng nghiệp trong nhà trường để nắm bắt được quan điểm của đội ngũ
giáo viên và của trẻ trong việc xây dựng môi trường lớp học:
* Bảng 1: Khảo sát giáo viên
Số giáo viên khảo sát | Nội dung | Mức độ | |||||
Rất cần thiết | Tỉ lệ % | Cần thiết | Tỉ lệ % | Không cần thiết | Tỉ lệ % | ||
40 | Xây dựng môi trường hoạt động mở tại nhóm lớp để phát huy tính tích cực chủ động của trẻ | 22 | 55 | 11 | 27,5 | 7 | 17,5 |
40 | Sự cần thiết phải xây dựng môi trường hoạt động mở | 21 | 52,5 | 11 | 27,5 | 8 | 20 |
40 | Công tác chuẩn bị nguyên liệu để tạo môi trường hoạt | 29 | 47,5 | 13 | 32,5 | 8 | 20 |
6
động mở |
Qua khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy quan điểm của giáo viên trong việc xây
dựng môi trường lớp học còn nhiều hạn chế, việc còn nhiều giáo viên chưa thực sự
hiểu hết được tầm quan trọng của môi trường lớp học với sự phát triển của trẻ là điều
tôi cần phải suy nghĩ làm thế nào để thay đổi quan điểm của mọi người.
– Bên cạnh đó việc số lượng trẻ ra lớp ngày một đông nên đòi hỏi một số lượng
đồ dùng đồ chơi ngày càng nhiều. Do đó giáo viên phải dành nhiều thời gian cho việc
trang trí nhóm lớp cũng như làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động học tập, vui chơi
của trẻ
– Việc bùng nổ của công nghệ thông tin và những trò chơi mới lạ dễ làm cho
trẻ cảm thấy bị cuốn hút và ngày càng thụ động
– Môi trường ngoài lớp thường chủ yếu thường chỉ là các loại cây xanh, cây
cảnh được trồng sẵn trong chậu cảnh mà trẻ không có nhiều cơ hội để khám phá sự
phát triển hằng ngày của chúng.
– Với môi trường trong lớp giáo viên hay thiên về sự đa dạng màu sắc, cách bố
trí, sắp xếp dựa trên ý tưởng của cô chứ chưa đề cao ý tưởng của trẻ.
* Bảng 2: Khảo sát trẻ tại lớp
Số trẻ khảo sát | Nội dung | Mức độ | |||||
Trẻ rất thích | Tỉ lệ % | Trẻ thích | Tỉ lệ % | Trẻ không thích | Tỉ lệ % | ||
42 | Trẻ quan tâm môi trường lớp học | 28 | 66,6 | 10 | 23,8 | 4 | 9,6 |
42 | Trẻ khám phá cái mới | 25 | 59,5 | 12 | 28,5 | 5 | 12 |
– Đồ chơi của trẻ trong các hoạt động thường được làm bằng nhựa, tính mở
chưa cao nên không tạo nhiều cơ hội cho trẻ được khám phá. Trẻ chỉ chơi với đồ chơi
7
một cách thụ động mà không có cơ hội nhiều để trải nghiệm về món đồ chơi mà mình
đang có (về chất liệu, công dụng, cách làm để tạo ra nó…)
– Trẻ thường nhút nhát và chưa hứng thú tham gia hoạt động. Tôi đã tiến hành
khảo sát thực trạng của trẻ đối với môi trường lớp học ngay từ đầu năm học để từ đó
có biện pháp phù hợp:
Cùng với sự đầu tư mạnh mẽ về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi
của cấp trên cho việc trang trí nhóm lớp và học tập của trẻ tuy nhiên vẫn cần khẳng
định tầm quan trọng của đồ chơi tự tạo nhằm phát huy được tối đa trí tưởng tượng
phong phú của trẻ.
Trên thực tế cho thấy: “Việc phát huy tính chủ động sáng tạo của trẻ trong
việc xây dựng môi trường lớp học ” không còn là điều quá mới. Sở dĩ có điều đó là
do mấy năm gần đây với sự chỉ đạo không ngừng của Bộ Giáo dục – Đào tạo về việc
đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức trong việc dạy học cho trẻ mầm non,việc
lấy trẻ làm trung tâm, phát huy tính chủ động, sáng tạo của trẻ nhằm hướng trẻ đến
Chân – thiện – mĩ. Vì thế, “việc phát huy tính sáng tạo của trẻ trong việc xây dựng
môi trường lớp học mang tính mở” sẽ giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách chủ động,
tự nhiên và sâu sắc hơn.
Tuy nhiên, việc phát huy tính chủ động ,sáng tạo của trẻ qua hoạt động học tập
vui chơi không chỉ giới hạn trong phạm vi lớp học mà bản thân tôi còn mong muốn
hướng trẻ đến một tư duy mang tính mở về thế giới xung quanh, tôi xin mạnh dạn đề
xuất một số giải pháp tiến hành sau đây:
2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến
2.1. Giải pháp1: Xây dựng kế hoạch cho việc tạo môi trường tại nhóm lớp
Để xây dựng môi trường lớp học của lớp mình theo hướng mở, ngay từ đầu năm
học tôi đã bắt tay vào việc lên kế hoạch cụ thể. Việc lập kế hoạch nhằm xây dựng môi
trường giáo dục phù hợp của lớp cần xuất phát từ nhu cầu thực tế của trẻ lớp mình,
khả năng nhận thức cũng như sự hứng thú của trẻ. Bên cạnh đó cần bám sát nội dung
hướng dẫn về việc xây dựng môi trường giáo dục qua các buổi tập huấn, bồi dưỡng
chuyên môn của ban giám hiệu.
8
Với nhiệm vụ trọng tâm của năm học là “ Xây dựng môi trường lấy trẻ làm
trung tâm” nên ngay từ đầu năm học tôi đã được ban giám hiệu triển khai các nội
dung về việc hướng dẫn xây dựng môi trường giáo dục tại lớp cho trẻ 5 tuổi. Điều đó
không chỉ giúp tôi có định hướng rõ nhiệm vụ trọng tâm năm học đồng thời bám sát
chỉ đạo của cấp trên. Song song với việc bám sát việc dạy và học theo đúng chương
trình do Bộ GD&ĐT quy định, nhà trường đi đầu trong việc triển khai áp dụng những
phương pháp mới trong giảng dạy như Stem, Montessori…nên sự cần thiết phải xây
dựng một môi trường giáo dục phát huy tính chủ động, sáng tạo của trẻ là rất cần
thiết. Do đó đội ngũ giáo viên trong nhà trường đã được tạo điều kiện đi thăm quan
học hỏi công tác xây dựng môi trường giáo dục từ các trường bạn trên địa bàn tỉnh
nhà và các trường mầm non lớn tại các tỉnh lân cận. Những kiến thức đó đã giúp tôi
chắt lọc được những điều mới lạ, bổ ích để áp dụng vào việc xây dựng môi trường
giáo dục lớp mình.
Đồng chí phó hiệu trưởng triển khai chuyên môn cho khối 5 tuổi
9
Tập huấn chuyên môn toàn trường
Việc lên kế hoạch cụ thể sẽ không chỉ giúp tôi chủ động trong việc xây dựng
môi trường lớp học phù hợp với từng chủ đề mà còn giúp cho việc tiết kiệm tối đa
kinh phí và thời gian để sưu tầm và tạo ra nguồn nguyên vật liệu phù hợp để trẻ hoạt
động.
Để cho việc xây dựng kế hoạch được đảm bảo tính chính xác và hài hòa tôi đã
căn cứ vào tình hình đặc điểm của trẻ lớp mình đó là: Trẻ 5 tuổi, khá hiếu động, trẻ
sống ở thành phố, bố mẹ thường có tâm lý bao bọc nên có hạn chế về kiến thức thực
tế….Từ đó tôi xác định việc xây dựng môi trường lớp học phù hợp cho kế hoạch
năm, kế hoạch tháng, kế hoạch tuần và kế hoạch ngày.
Ví dụ: Trong kế hoạch xây dựng môi trường lớp học năm nay, tôi xác định các
mốc thời gian đánh dấu các sự kiện nổi bật như: Ngày tết trung thu, ngày Quốc
khánh, ngày hội đến trường của bé….từ đó định hướng cho trẻ trong các hoạt động
của lớp sao cho phù hợp với đặc điểm của trẻ cũng như điều kiện của lớp.
Trong kế hoạch tháng tôi chủ yếu đi vào tìm hiểu xem nhu cầu hứng thú của trẻ
trong thời điểm đó cái gì là nổi bật để ưu tiên giúp trẻ thể hiện. Như chủ đề “ Trường
mầm non” thì ngày Tết trung thu và Ngày hội đến trường của bé là những mốc thời
10
điểm trẻ thường hào hứng hơn cả nên tôi sẽ cùng trẻ đi sâu thể hiện hai nội dung
trọng tâm này trong môi trường lớp học của mình.
Trong kế hoạch tuần tôi cụ thể hóa các kế hoạch trong tháng bằng việc lên thời
gian biểu cho những hoạt động học tập, trải nghiệm, vui chơi sao cho phù hợp với
nhu cầu và sức khỏe của trẻ, đồng thời lên kế hoạch rõ ràng cho việc chuẩn bị các
nguyên vật liệu trẻ cần có để trải nghiệm.
Ví dụ: Kế hoạch tạo môi trƣờng hoạt động mở tại lớp Hƣơu Sao 3
Thời gian | Môi trƣờng dự kiến | Thời gian dự kiến | Đối tƣợng tham gia | Dự kiến nội dung hoạt động |
Tháng 9/2020 | Ngày hội đến trường của bé Tết trung thu | Chủ điểm trường mầm non | Cô và trẻ | Cô cùng trẻ làm cờ, hoa, bóng chào mừng ngày hội đến trường, làm cầu trượt, bập bênh, xích đu bổ sung đồ chơi cho góc xây dựng, làm sách về trường mầm non, sưu tầm tranh ảnh về trường mầm non, về các bạn, cô giáo, các hoạt động của bé ở trường… Làm đầu sư tử, đèn ông sao, gấp đèn lồng, sưu tầm tranh ảnh, cắt, xé dán , sưu tầm các loại hoa quả trong tết trung thu, các hoạt động trong tết trung thu, làm bánh |
11
Thời gian | Môi trƣờng dự kiến | Thời gian dự kiến | Đối tƣợng tham gia | Dự kiến nội dung hoạt động |
trung thu…trang trí lớp học ngày Tết trung thu | ||||
Tháng 10/2020 | Ngày phụ nữ Việt Nam 20- 10 | Chủ điểm gia đình | Cô và trẻ | Làm các món ăn gia đình, đồ dùng của gia đình, làm thiệp, hoa tặng bà tặng mẹ, vẽ tranh, làm sách… về các thành viên trong gia đình,, làm búp bê từ các nguyên liệu phế thải, sưu tầm tranh ảnh về gia đình… |
Tháng 11/2020 | Một số ngành nghề quen thuộc | Chủ điểm ngành nghề | Cô và trẻ | Làm công cụ lao động của các ngành nghề trong xã hội, vẽ tranh, làm sách về ngành nghề, trang phục, sản phẩm của các nghề… làm thiệp, hoa…tặng cô nhân ngày Nhà giáo Việt Nam |
Tháng 12/2020 | Thế giới động vật xung quanh bé | Chủ điểm Thế giới động vật | Cô và trẻ | Sưu tầm mô hình, tranh ảnh, sách báo…về thế giới động vật, thức ăn, môi trường sống |
12
Thời gian | Môi trƣờng dự kiến | Thời gian dự kiến | Đối tƣợng tham gia | Dự kiến nội dung hoạt động |
làm sách, truyện về các loài động vật, làm mô hình các con vật từ nguyên liệu đơn giản | ||||
Tháng 01/2021 | Tết và mùa xuân | Chủ điểm Thế giới thực vật | Cô và trẻ | Làm mô hình cây xanh, các loại hoa, làm sách về quá trình sinh trưởng của cây. Sưu tầm tranh ảnh, sách báo về thế giới thực vật… |
Tháng 02/2021 | Một số phương tiện và luật giao thông gần gũi với bé | Chủ điểm giao thông | Cô và trẻ | Sưu tầm mô hình các loại phương tiện giao thông, làm các phương tiện giao thông từ các nguyên vật liệu đơn giản, dễ kiếm, vẽ tranh tuyên truyền các biển báo giao thông và hành vi tham gia giao thông an toàn, văn minh…làm sách về các phương tiện giao thông |
Tháng 03/2021 | Một số hiện tượng thời tiết và mùa | Chủ điểm Một số hiện tượng thời tiết và | Cô và trẻ | Làm sách về các hiện tượng tự nhiên, ảnh hưởng của các hiện tượng tự nhiên đến đời |
13
Thời gian | Môi trƣờng dự kiến | Thời gian dự kiến | Đối tƣợng tham gia | Dự kiến nội dung hoạt động |
mùa | sống con người, giáo dục tầm quan trọng của việc giữ gìn và bảo vệ môi trường sống. Sưu tầm tranh ảnh, sách báo, tạp chí về môi trường, về việc cần thiết của nước… | |||
Tháng 04/2021 | Vẻ đẹp quê hương, Đất nước và Bác Hồ kính yêu | Chủ điểm Quê hương, Đất nước, Bác Hồ | Cô và trẻ | Vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh, sách báo về Bác Hồ kính yêu, hình ảnh bác với các cháu thiếu nhi, cuộc đời hoạt động của Bác… về vẻ đẹp quê hương quê hương, Đất nước, các ngày lễ lớn của dân tộc. Làm các sản phẩm đặc sản của quê hương từ nguyên liệu đơn giản, làm cờ Tổ quốc…trang trí ảnh Bác, vẽ tranh về Bác… |
Tháng 05/2021 | Bé sắp và lớp 1 rồi | Chủ điểm Trường tiểu học | Cô và trẻ | Sưu tầm tranh ảnh, vẽ tranh về trường tiểu học, làm các đồ dùng |
14
Thời gian | Môi trƣờng dự kiến | Thời gian dự kiến | Đối tƣợng tham gia | Dự kiến nội dung hoạt động |
học tập của học sinh lớp 1.. |
Nhờ có định hướng về việc tạo môi trường hoạt động mở tại nhóm lớp mình nên
tôi luôn chủ động xây dựng được từng kế hoạch cho từng hoạt động cụ thể, dự kiến
được những khó khăn và chuẩn bị tốt mọi điều kiện về công tác tổ chức và thực hiện.
Sau khi xây dựng kế hoạch về việc tạo môi trường hoạt động mở tại nhóm lớp
tôi đã bắt tay cùng giáo viên trong lớp chuẩn bị các điều kiện, huy động các nguồn
lực để thực hiện. Cụ thể trước tiên tôi căn cứ vào nội dung các hoạt động dự kiến
trong năm học để đưa ra các nguyên vật liệu cần thiết và kiểm tra xem nguyên liệu
nào có thể tận dụng từ đồ phế thải, nguyên liệu nào phải mua và cần huy động đến sự
ủng hộ của cha mẹ học sinh. Với tiêu chí tận dụng tối đa các nguyên vật liệu phế thải
để sử dụng phù hợp tôi chuẩn bị sẵn cho trẻ tại lớp mình một chỗ để hợp lý các đồ
phế thải có thể tận dụng như: Vỏ sữa, chai nhựa, lon nước ngọt, bìa cứng, que kem,
ống hút…điều đó không chỉ giáo dục trẻ ý thức tiết kiệm trong sinh hoạt, bảo vệ môi
trường còn tạo hứng thú cho trẻ rất nhiều khi được làm các đồ chơi từ nguyên liệu
của chính mình, điều đó sẽ làm tăng hiệu quả trong quá trình trẻ hoạt động. Với
những nguyên liệu khác tôi lên kế hoạch để huy động sự ủng hộ từ cha mẹ học sinh
sao cho phù hợp với công việc và điều kiện hoàn cảnh của từng gia đình. Việc có kế
hoạch và mục tiêu rõ ràng trong tìm kiếm nguồn nguyên liệu như trên đã giúp đỡ cho
giáo viên trong lớp không gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu thực
hiện, chủ động sáng tạo hơn khi thực hiện nhiệm vụ.
Kế hoạch ngày là công cụ giúp tôi nắm rõ nhất nhu cầu và khả năng của trẻ do
đó tôi thường có sự linh hoạt khi đưa vào áp dụng để đảm bảo hài hòa giữa các yếu
tố như: Kiến thức, khả năng, sức khỏe, độ hào hứng của trẻ.
15
Việc lên kế hoạch cụ thể như trên đã giúp tôi rất nhiều trong việc cùng trẻ tạo dựng
một môi trường lớp học phù hợp. Trẻ luôn hào hứng và tự tin khi cùng cô trải nghiệm
các hoạt động của trường, của lớp, bên cạnh đó giáo viên luôn chủ động và đáp ứng
mọi nhu cầu khám phá hợp lý của trẻ.
Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã
hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú,
cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng cần môi trường học tập thực sự tốt
làm bước đệm bền vững để phát triển. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ
trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện.
Bé làm hoa mừng ngày hội đến trường
16
Bé làm đầu sư tử bằng hộp bìa catton
Bé vui Tết trung thu với sản phẩm của mình
II.2.2.Giải pháp 2:Tìm hiểu đặc điểm, sở thích của từng trẻ trong lớp thông qua
quá trình trẻ hoạt động
17
Trong quá trình trẻ hoạt động là lúc thích hợp nhất để trẻ bộc lộ những sở thích
cá nhân, đặc điểm tâm lý. Nắm bắt được điều đó vào thời điểm đầu năm học tôi
thường tham gia vào quá trình chơi và nhập vai chơi cùng với trẻ và nhẹ nhàng đặt
các câu hỏi để tìm hiểu xem trẻ thích chơi ở đâu? Đồ chơi nào mà trẻ thích nhất? Góc
nào trong lớp mình mà trẻ thích? Lớp học mới có gì khác so với lớp học cũ của bé…
Sau một quá trình không lâu làm bạn chơi cùng trẻ tôi nhận thấy số đông trẻ trong lớp
thường thích chơi ở những góc chơi được trang trí cũng như những đồ chơi được thiết
kế mang tính mở.
Ví dụ: Cùng là hai cây xanh dùng để chơi ở góc xây dựng nhưng tôi đặt một cây
được làm sẵn có gắn chết lá và quả với thân cành, còn một cây tôi chỉ thiết kế cành,
quả và lá được thiết kế nhiều dạng khác để rời trong rổ đặt bên cạnh. Ở một vài buổi
đầu trẻ thường thích dùng nguyên cây ăn quả được thiết kế sẵn để đặt vào góc xây
dựng nhưng đến những buổi sau trẻ bắt đầu có biểu hiện thích khám phá và tìm tòi
những cái mới lạ để thỏa mãn trí tò mò. Khi đó trẻ sẽ lấy cây chưa có cành lá và tìm
lá để ghép vào cho hoàn thiện. Cứ như vậy những buổi sau trẻ có thể thay đổi nhiều
loại lá, quả trên cùng một thân cây để công trình phong phú hơn.
Trong quá trình chơi là lúc thích hợp nhất để trẻ bộc lộ những sở thích cá nhân,
đặc điểm tâm lý. Với mục đích xây dựng môi trường lớp học phục vụ cho trẻ nên
ngay từ khi bố trí các góc chơi tôi đã lưu ý làm sao để trẻ có thể hoạt động được với
tất cả những gì có trong góc đó để thỏa mãn nhu cầu khám phá của trẻ.
Ví dụ: Ở góc phân vai thay vì dán tên các mặt hàng trực tiếp trên loại hàng đó
tôi thiết kế một bảng danh mục với những hình ảnh các mặt hàng và bảng giá rời.
Như vậy khi chơi trẻ có thể tự kiểm kê những mặt hàng nào cửa hàng có thì xếp lên,
những mặt hàng hôm nay đã bán hết thì cất tên và bảng giá đi để dùng cho lần khác.
Như vậy sẽ thuận tiện cho việc chơi cũng như trẻ kiểm soát được đồ dùng, đồ chơi
của lớp mình, tránh những lãng phí có thể xảy ra.
18
Bé vui chơi ở các góc
Các góc mở cần một số lượng đồ chơi tương đối nhiều do đặc tính có thể dễ
thay đổi theo chủ đề, theo nội dung chơi,…nên nguyên vật liệu để tạo góc mở cần
phải đảm bảo các yếu tố như: Dễ kiếm, dễ làm, bảo quản được lâu, dễ vệ sinh… và
đặc biệt phải tuyệt đối an toàn với trẻ. Từ những yêu cầu trên tôi đã chủ động tìm tòi
và sử dụng các nguyên liệu như thảm cũ, vải dạ vụn, vỏ lọ sữa , các loại cúc, khóa…
Trẻ làm đồ chơi trong góc tạo hình
19
Sản phẩm của bé
Bé làm đồ chơi các phương tiện giao thông
20
Bé chơi trong góc học tập
2.3 Giải pháp 3: Lựa chọn các góc để tạo góc mở phù hợp
Với trẻ mầm non việc tạo ấn tượng tốt với môi trường lớp học của mình ngay
từ đầu là vô cùng quan trọng. Khi trẻ có ấn tượng tốt về môi trường lớp học của mình
sẽ làm trẻ cảm thấy thêm hưng phấn và thích thú khám phá. Điều đó sẽ giúp trẻ tích
lũy được nhiều kiến thức và phát huy khả năng sáng tạo của mình một cách tối đa. Do
đó tôi chủ động các góc có diện tích rộng, thoáng, dễ quan sát và có số lượng trẻ chơi
đông để tạo góc mở như: Góc nghệ thuật, góc học tập, góc phân vai, góc xây dựng…
Trong hoạt động vui chơi, hoạt động góc là một trong những hoạt động quan
trọng, ở hoạt động này trẻ được đóng vai trò là một thành viên trong xã hội là một thế
giới thu nhỏ, nơi trẻ được thỏa sức sáng tạo và trải nghiệm. Thông qua hoạt động góc
trẻ được rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt so sánh, khả năng bắt
trước, cũng qua hoạt động này trẻ được tự do thể hiện mình điều đó giúp phát triển ở
trẻ khả năng mạnh dạn, tự tin, chủ động, từ đó hình thành nhân cách của trẻ đối với
các lĩnh vực: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, thẩm mỹ và kỹ năng xã hội.
Để làm được điều đó tôi luôn tích hợp trong mọi hoạt động, trong mọi tiết học đều
21
gắn với môi trường., sắp xếp góc chơi, cùng bàn bạc với trẻ để xây dựng trò chơi
mới, đồ chơi mới và dùng chính sản phẩm của trẻ giúp trẻ thấy hấp dẫn, mới lạ.
Trẻ sử dụng đồ chơi tự tạo trong góc xây dựng
Bé chơi trong góc học tập
22
Một trong những góc chơi phát huy tối đa tính chủ động, sáng tạo của trẻ chính
là góc Thực hành kỹ năng sống, bởi ở đó trẻ được trải nghiệm bản thân, chia sẻ kinh
nghiệm và thực hành những hoạt động thực tế nhất.
Bé chơi trong góc thực hành kỹ năng sống
Hay như khi sắp xếp đồ dùng đồ chơi ở góc nghệ thuật tôi không chỉ đặt trên
tủ như thông thường mà có thể bố trí thành giá treo đồ dùng lên tường vừa tiết kiệm
diện tích lớp học vừa tạo vẻ sinh động, mới lạ cho góc chơ
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education