Rubik 2×2 là gì?

Rubik 2×2 hay Rubik bỏ túi (Pocket Cube) được tạo ra bởi  Lary Nichols vào năm 1970. Giải thi đấu WCA cũng đưa Giải Rubik 2x2x2 vào thi đấu chính thức với Kết quả giải nhanh nhất thế giới chỉ dưới 2 giây.

Rubik 2×2 đã truyền cảm hứng cho rất nhiều nhà sáng tạo và thiết kế trên thế giới để tạo ra thêm nhiều các phiên bản mới từ năm 1981 đến nay.

Quy tắc kí hiệu các mặt và cách xoay

Để tiến hành giải Rubik 2x2x2, bạn cần nắm rõ các kí hiệu các mặt và cách xoay để có thể dễ dàng đọc các công thức. Trong trường hợp bạn chưa từng học về giải Rubik hãy xem các kí hiệu cần nhớ khi chơi Rubik dưới đây:

Về màu

Rubik 2x2x2 có 6 mặt được sơn các 6 màu trong đó: Màu trắng đối diện với màu Vàng. Màu Đỏ đối diện với màu Cam. Màu Xanh da trời đối diện với màu Xanh lá.

Các mặt của khối Rubik

Các mặt sẽ được kí hiệu bằng các chữ cái in hoa bằng tiếng Anh như sau:

• Mặt Trước: F (Front)
• Mặt Sau: B (Back)
• Mặt bến Phải:  R (Right)
• Mặt bên Trái:  L (Left)
• Mặt Trên: U ( Up)
• Mặt dưới: D (Down)

Quy ước cách xoay

Chúng ta cũng sử dụng các chữ cái trên kèm theo các kí hiệu:

• Một chữ cái in hoa thông thường, ví dụ F được hiểu là việc xoay mặt tương ứng với nó theo 90 độ chiều kim đồng hồ.
• Nếu chữ cái in hoa kèm theo dấu phẩy ‘ hoặc chữ i, ví dụ F’ hoặc Fi được hiểu là xoay mặt tương ứng 90 độ theo chiều ngược kim đồng hồ.
• Nếu chữ cái in hoa kèm số 2, ví dụ F2 được hiểu là xoay mặt tương ứng 180 độ theo chiều nào cũng được.

Ví dụ ta có công thức: F R’ U2. Có nghĩa là trước tiên xoay mặt phía trước (F) theo chiều kim đồng hồ 90 độ, sau đó xoay mặt bên phải (R) ngược chiều kim đồng hồ 90 độ. Cuối cùng xoay mặt trên  cùng (U) 180 độ.

Các bước giải Rubik 2×2

Để  giải Rubik 2x2x2 chúng ta sẽ tiến hành thông qua 3 bước cơ bản sau:

• Bước 1: Hoàn thành mặt màu trắng;
• Bước 2: Đưa các góc vàng về đúng vị trí (có thể sai hướng);
• Bước 3: Định hướng các mảnh màu vàng và hoàn thành Rubik.

Bước 1: Hoàn thành mặt màu trắng

Mục tiêu của bước này, đó là hoàn thành 4 mảnh của mặt màu trắng. Lưu ý : các mặt bên của các mảnh màu trắng này cũng cần phải tương đồng với nhau.

Đây là bước khá dễ dàng nên bạn có thể thử hoàn thành mà không cần sử dụng các thuật toán và công thức. Còn nếu không, bạn có thể giải nhanh thông qua các trường hợp và công thức dưới đây. 

Ở đây chúng ta cần thực hiện 2 bước nhỏ như sau:

Bước 1.1: Giải 3 viên màu trắng

Để giải được mặt màu trắng, trước tiên các bạn cần giải được 3 viên màu trắng, bằng cách lần lượt đưa các mảnh Rubik Trắng ghép vào vị trí phía trên, bên phải, đằng sau, tức vị trí số 1.

– Trước tiên, quan sát khối Rubik và xác định một viên mặt màu trắng. Cầm Rubik sao cho viên Rubik đó nằm ở vị trí mặt trước phía trên bên phải ( FRU), với mặt Trắng ở mặt U.

– Quan sát khối Rubik, xác định một mảnh Trắng khác, mà vị trí đúng của nó ở vị trí 1, tức phía sau bên trên bên phải ( BRU).  Dùng 1 số phép quay đưa mảnh đó về vị trí số 1.

Trong trường hợp mặt Trắng không đúng hướng, biến đổi nó sao  mặt Trắng hướng ra mặt R ( như hình), rồi thực hiện công thức (R’ D’ R D) R B để lật mặt Trắng về đúng mặt.

– Tiếp tục lặp lại cách thức trên để giải viên màu trắng thứ 3. 

Bước 1.2: Giải hoàn thành mặt trắng

Sau khi giải xong bước 1.1, chúng ta có 3 mặt màu trắng đã giải. Cầm khối Rubik sao cho mặt trắng là mặt F, lúc này vị trí của viên mặt màu trắng còn lại sẽ rơi vào 1 trong 3 trường hợp dưới đây.

Trường hợp 1: Sử dụng công thức: D’ R’ D

Trường hợp 2: Sử dụng công thức: R B R’

Trường hợp 3: Sử dụng công thức: (D’ R D) B2 (D’ R D), để quay về gần Trường hợp 2, rồi tiếp tục thực hiện tiếp như Trường hợp 2.

Trường hợp đặc biệt: Nếu như viên Rubik ở đúng vị trí, nhưng mặt màu trắng lại ở sai hướng, chúng ta sẽ tiến hành định vị lại hướng bằng cách thực hiện công thức: D’ R D để quay về trường hợp 3.

Bước 2: Đưa các góc Vàng về đúng vị trí

Mục tiêu là đưa các viên màu Vàng về đúng vị trí, nhưng không cần đúng hướng. Đúng vị trí được hiểu là 3 mặt của viên Rubik là 3 mặt đúng tại vị trí đó, bất kế mặt đó xoay đi đâu. Không cần quan tâm chúng đã đúng hướng chưa ( nếu đúng hướng rồi thì càng tốt).

Cầm khối Rubik sao cho mặt Trắng ở phía dưới D vì chúng ta không cần phải tác động đến mặt này nữa. Lúc này mặt Vàng sẽ là mặt U.

Trước tiên, quan sát xem có bao nhiêu viên màu vàng đang đúng vị trí. Thực tế, chúng ta sẽ chỉ có  3 trường hợp là 1 viên đúng hoặc 2 viên đúng ( kề nhau hoặc chéo nhau). Tùy vào từng trường hợp áp dụng các công thức sau:

Trường hợp 1: Nếu chỉ có duy nhất một viên màu vàng đang đúng vị trí

Cầm khối Rubik sao cho viên đang đúng vị trí sẽ nằm ở mặt trước, bên phải, phía trên (mảnh FRU trong hình) và thực hiện công thức sau để hoán đổi 3 viên còn lại cho nhau ( theo chiều như hình): U R U’ L’ U R’ U’ L.

Trường hợp 2: Có hai mảnh đúng vị trí, hai mảnh này nằm liền nhau.

Cầm khối Rubik sao cho hai viên cần hoán đổi sẽ nằm ở vị trí phía trước, bên trên. Thực hiện công thức để hoán đổi chúng cho nhau (như hình) : L F’ L’ D’ L’ D F

Trường hợp 3: Có hai mảnh đúng vị trí, hai mảnh nằm so le nhau cần hoán đổi vị trí

Cầm khối Rubik như hình và thực hiện theo công thức để hoán đổi chéo cho nhau: F L F L’ D’ L’ D

Bước 3: Định hướng các mảnh màu vàng và hoàn thành Rubik

Tại thời điểm này, tất cả các mảnh Rubik đều đã nằm ở đúng vị trí. Mục tiêu của bước 3 đó là định hướng lại chúng để hoàn thành khối Rubik. Bước này khá giống với bước 7 trong cách giải Rubik 3×3.

Các bước tiến hành như sau:

–  Vẫn cầm Rubik sao cho mặt Trắng ở dưới.

– Xác định một mảnh Vàng đang sai hướng. Cầm Rubik sao cho mảnh cần định hướng này sẽ nằm ở vị trí  FRU.

– Thực hiện công thức R’ D’ R D từ 2 đến 4 lần (phải xoay chẵn lần công thức trên) cho đến khi nó được định hướng đúng, tức mặt Vàng hướng lên trên.

Lưu ý: quá trình xoay này sẽ làm mặt Trắng ở phía dưới bị đảo lộn, nhưng không có vấn đề gì cả. Khi bạn hoàn thành định hướng hết các mảnh vàng, thì tự khắc mặt Trắng sẽ hoàn thành.

– Thực hiện xoay U’ ( và chỉ dùng U’) để tiếp tục đưa các mảnh chưa được giải quyết đến vị trí FRU và lặp lại công thức trên chẵn lần để định hướng đúng.

Để hiểu hơn về cách xoay, xem thử một số ví dụ sau:

Trường hợp 1: Hai mảnh vàng hướng ra phía trước, cần định hướng 2 mảnh này

Thực hiện công thức: (R’ D’ R D) x4 U’ (R’ D’ R D) x2

Trường hợp 2: Hai mảnh vàng hướng ra hai bên, cần định hướng 2 mảnh này.

Thực hiện công thức: (R’ D’ R D) x2 U’ (R’ D’ R D) x4

Trường hợp 3: Chỉ một viên vàng đúng hướng, cần điều chỉnh 3 viên vàng hướng sang các bên.

Thực hiện công thức: (R’ D’ R D) x2 U’ (R’ D’R D) x2 U’ (R’ D’ R D) x2

Sau khi hoàn thành bước 3, chúc mừng bạn, bạn đã giải xong Rubik 2x2x2 rồi !

Giải Rubik 2×2 nâng cao

Về cơ bản, phương pháp giải Rubik 2×2 ngắn gọn hơn rất nhiều so với Rubik 3×3 và các Rubik lớn khác, điều đó khiến cho Rubik 2×2 có thể tối ưu được rất nhiều điều, từ thuật toán, các bước, Finger trick… để có thể nhanh chóng nâng cao tốc độ xoay.

Có rất nhiều phương pháp giải Rubik 2×2 nâng cao từ đơn giản đến phức tạp, giúp bạn đạt dần các cấp độ từ Sub – 5 đến Sub – 2 khi giải Rubik 2×2. Các công thức thường sử dụng là:

• Ortega Method;
• CLL Method;
• EG Method
• 1 -Look Method

Ngoài loại rubik tiêu chuẩn dạng khối lập phương 3×3 thì còn rất nhiều loại rubik biến thể khác. Một số loại đã được chúng tôi giới thiệu trong bài Các loại Rubik biến thể khó nhất thế giới nhưng khá khó tìm mua. Dưới đây là một số biến thể thường gặp hơn, bạn có thể dễ dàng tìm mua trên Shopee.

Rubik bỏ túi (2×2)

Rubik bỏ túi là phiên bản biến thể 2x2x2 của lập phương Rubik. Vì cấu dạng đơn giản, nên nó chỉ có 8 khối góc. Đây là phát minh của Lary Nichols vào năm 1970.

Cách thông thường là mô phỏng cách xoay tầng đầu và chỉnh lại đỉnh tầng dưới của Rubik tiêu chuẩn. Tuy nhiên vẫn còn nhiều thuật giải khác cũng rất phổ biến.

Rubik báo thù (4×4)

Rubik báo thù là phiên bản biến thể 4x4x4 của Lập phương Rubik, phát minh của Peter Sebesteny. Ban đầu nó được gọi là Rubik Hiệu trưởng. Hai phiên bản chính của nó là dạng văn phòng và mẫu của hãng đồ chơi Eastsheen.

Mặc dù có nhiều phiên bản khác nhau song nhìn chung mọi Rubik báo thù đều có khung cùng 56 khối ghép nhỏ (8 khối góc, 24 khối cạnh, 24 khối mặt). Khác với Rubik 3x3x3, nó không có tâm cố định do các tâm được tự do tạo hoán vị.

Cách giải kinh điển nhất của Rubik báo thù là giải riêng lẻ tâm và cạnh về cùng màu để quy về giải Rubik 3×3×3. Tuy nhiên trong một số trường hợp có thể xảy ra các vị thế như sau:

• Một là có hai khối cạnh cùng màu đã đúng chỗ nhưng đều chưa chính xác;
• Hai là có hai cặp khối cạnh cùng màu hoán đổi cho nhau.

Để tránh những “lỗi” như thế, một cách khác là định hướng giải các khối góc về đúng chỗ trước, sau đó sẽ giải các khối cạnh và tâm theo các khối góc.

Rubik giáo sư (5×5)

Rubik giáo sư là phiên bản biến thể 5×5×5 của Lập phương Rubik. Đây được coi như phiên bản mở rộng và nâng cấp các tính năng của Rubik tiêu chuẩn và Rubik báo thù khi nó có cả tâm cố định lẫn khối tâm có thể di chuyển.

Rubik giáo sư có tổng cộng 8 khối đỉnh, 36 khối cạnh trong đó có 12 tâm cạnh, 54 khối tâm trong đó có 6 tâm diện cố định. Tám khối đỉnh cùng 12 tâm cạnh và 6 tâm diện đó lập nên một khung 3×3×3.

Các cách giải của Rubik tiêu chuẩn hoàn toàn có thể áp dụng được cho Rubik giáo sư nếu như giải các khối tâm và cạnh thành đồng nhất. Tuy nhiên đôi khi một số thủ thuật giải cạnh từ Rubik báo thù có thể áp dụng được.

V-cube 6 (6×6)

V-Cube 6 là phiên bản biến thể 6×6×6 của Lập phương Rubik. Cũng như Rubik báo thù, nó cũng không có khối tâm cố định. Lô hàng V-Cube 6 đầu tiên được ra lò từ công ty Verdes Innovations SA của nhà phát minh người Hy Lạp Panagiotis Verdes vào năm 2008 (V là viết tắt của tên nhà phát minh).

V-Cube 6 gồm có 8 khối đỉnh, 48 khối cạnh và 96 khối tâm, cùng với 60 khối cầu nối giữa các khối nhỏ với khung chính của toàn khối lớn.

Vì cấu dạng của V-Cube 6 giống như Rubik báo thù nên các cách giải của Rubik báo thù hoàn toàn áp dụng được.

V-cube 7 (7×7) đến 11

Tương tự như V Cube 6, V-Cube 7 là phiên bản biến thể 7×7×7 của Lập phương Rubik đều do Panagiotis Verdes người Hy Lạp vào năm 2004 và chính thức sản xuất hàng loạt vào năm 2008.

Bởi cơ chế mới áp dụng hoàn toàn khác so với các Cube nhỏ từ 5×5 trở xuống, sáng chế Panagiotis Verdes có thể tạo ra các khối Cube lên tới 11 x 11. 

Các cách giải của các V Cube lớn đều có thể áp dụng từ các cách giải của các Rubik lập phương cơ sở là 3×3, 4×4.

Rubik Pyraminx

Pyraminx hay Rubik Kim tự tháp, Rubik tam giác là Rubik biến thể có dạng tứ diện đều được phát triển bởi nhà phát minh Uwe Meffert từ năm 1981.

Cấu tạo của khối gồm 4 khối đỉnh có thể xoay độc lập với nhau, 6 khối cạnh và 4 khối cầu nối đỉnh và cạnh. Những khối cầu nối này đều có dạng bát diện đều và có 3 mặt lộ ra ngoài. Chúng kết nối với nhau tạo nên một khung cố định tại tâm của cả khối.

Để giải Pyraminx ta cần chỉnh các khối đỉnh về đúng khối cầu nối tương ứng, tiếp theo là giải đúng một mặt. Cuối cùng là chỉnh các khối cạnh còn lại về đúng vị trí.

Rubik Skewb Diamond

Skewb Diamond là dạng Rubik bát giác tương tự như khối lập phương Rubik. Tuy nhiên khối Rubik này bao gồm 14 mảnh hình tam giác di động.

Rubik Megamix

Megaminx hay là Rubik thập nhị diện là khối Rubik có dạng thập nhị diện đều. Đó là phát minh của Uwe Meffert.

Có hai phiên bản là 6 màu (2 mặt cạnh nhau có chung 1 màu) và 12 màu (mỗi mặt có 1 màu riêng).

Rubik Dogic

Là phiên bản khối Rubik 20 mặt. Nó bao gồm 5 hình tam giác gặp nhau ở mỗi đỉnh hoặc 5 mặt ( bao gồm các hình tam giác) nằm xung quanh trục xoay. 

Rubik Dogic có tổng cộng 80 mảnh so với 20 mảnh của phiên bản gốc.

Square -1

Square – 1 có tên gọi khác là Cube – 21 và tên đầy đủ là Back to Square One, được thiết kế bởi Karel Hršel and Vojtěch Kopský vào khoảng năm 1990. 

Việc giải Square – 1 cực kì độc đáo vì các góc và các cạnh có thể hoán đổi vị trí cho nhau. Các lớp của Square -1 có thể xoay tự do, nếu bạn sắp xếp được chúng thành hàng phù hợp, có thể vắn xoắn khối Square theo cả chiều dọc, hoán đổi các mảnh lớp trên với các mảnh lớp dưới. Điều này dẫn đến rất nhiều những hình dạng cực kì kì quái khác lạ của Square – 1.

Rubik Skewb Cube

Thật ra Skewb Cube không được gọi là Rubik. Bởi vì từ “Rubik” chỉ đc dùng cho những cube/puzzle do Erno Rubik làm ra thôi như Pocket rubiks cube, Rubik’s cube, Rubik’s revenge, Rubik’s professor, Rubik’s snake, Rubik’s magic v..v… những loại còn lại thường có tên riêng hoặc đi kèm chữ “Cube” ví dụ như Skewb Cube.

Skewb, được phát minh bởi Tony Durham là một trò chơi khối xoay giải đố, bao gồm 8 góc và 6 mảnh vuông ở giữa.

Rubik Mirror

Rubik Gương hay còn gọi là Rubik Mirror ( Rubik Bump, Rubik Blocks) là một phiên bản được cải tiến từ Rubik lập phương bởi Hidetoshi Takeji, ra mắt năm 2006. 

Cơ chế hoạt động bên trong của Rubik Gương gần giống với Rubik lập phương. Điểm khác biệt của Rubik Gương  là ở chỗ, thay vì được đánh dấu các mặt bằng các màu 6 màu sắc như Rubik lập phương, các mặt của Rubik Gương đều có cùng màu ( thường là màu vàng hoặc màu bạc). Các mảnh của Rubik Gương được phân biệt bằng các kích thước và hình dạng của chúng, bởi tất cả các mảnh là những những lăng trụ chữ nhật hoàn toàn riêng biệt.

Rubik Snake

Rubik Snake hay còn gọi là Rubik rắn, Rubik dài, Rubik xoắn, Rubik rắn biến hình, Rubik rắn giải đố… Là một trò chơi giải đố do chính cha đẻ của Rubik lập phương sáng tạo ra –  Ernő Rubik vào năm 1981. 

Khi mới mua, Rubik Rắn thường có dạng “quả bóng” với 8 mặt hình tam giác và 18 mặt hình vuông lõm và không đều. Bằng cách xoay các mảnh của Rubik Snake, chúng ta có thể tạo ra nhiều hình dạng giống nhiều các vật thể, con vật hoặc hình học khác nhau.

Rubik không lập phương

Ngoài các phiên bản lập phương và đa phương, Rubik cũng có các phiên bản không lập phương như 2×3×4, 3×3×5, 1×2×3… Các phiên bản này hết sức đa dạng và có các cách giải hoàn toàn riêng biệt.