Tangram có thể là một cái tên xa lạ với đa số người Việt Nam, nhưng khi nhìn thấy món đồ chơi này, sẽ rất nhiều người phải thốt lên: Ồ, thì ra đó là Tangram!
Tangram là gì?
Tangram là một món đồ chơi xếp hình cổ xưa có nguồn gốc từ Trung Quốc bao gồm 7 mảnh ghép có kích thước khác nhau với ba dạng hình học: 5 hình tam giác vuông cân, 1 hình vuông và 1 hình bình hành; xuất phát từ việc phân chia một hình vuông lớn ban đầu.
Luật chơi rất đơn giản: sử dụng tất cả các mảnh ghép để tạo thành những hình ảnh sống động khác biệt, sao cho các cạnh của mỗi mảnh ghép không chồng lên nhau.
Bộ đồ chơi Tangram đơn giản nhưng đầy sáng tạo, mà chúng ta vẫn gặp (và chơi) thường xuyên với nhiều tên gọi khác nhau: Bộ xếp hình đa năng, bộ lắp hình thông minh, mảnh ghép sáng tạo… hay thậm chí chẳng có tên gọi nào cả, chỉ là một hộp xếp hình mà thôi.
Các lợi ích giáo dục của tangram
Khi chơi Tangram, chúng ta nhìn vào các hình dạng từ nhiều góc độ và quan điểm khác nhau. Các hình dạng sẽ như thế nào nếu chúng ta dán chúng lại với nhau? Xoay chúng? Trượt chúng vào các vị trí khác nhau?
Các thí nghiệm cho thấy rằng suy nghĩ về những thứ như vậy – hình dung mối quan hệ không gian giữa các hình dạng trong “mắt của trí óc” – có thể tăng cường kỹ năng thị giác-không gian của chúng ta.
Nghiên cứu cho thấy rằng nó cũng có thể tăng hiệu suất số học. Khi Yi Ling Cheng và Kelly Mix yêu cầu những đứa trẻ từ 6-8 tuổi, thực hiện một loạt các nhiệm vụ không gian giống như tangram, phần luyện tập dường như chiếm ưu thế trong não bộ đối với môn toán.
Nghiên cứu cho thấy rằng trẻ em có nhiều khả năng nắm vững các khái niệm hơn khi chúng giải thích chúng cho người khác. Điều gì xảy ra nếu bạn xoay tam giác? Điều gì xảy ra nếu bạn lật hình bình hành? Làm thế nào chúng ta phải di chuyển hình dạng này để làm cho nó phù hợp?
Nếu chúng ta có thể khiến trẻ em giải thích ý tưởng của chúng, chúng ta có thể giúp chúng cải thiện kỹ năng không gian và hiểu biết về hình học.
Các loại Tangram
Một tangram nguyên bản bao gồm 7 mảnh ghép xếp lại thành một hình vuông, tuy nhiên ngày nay, bạn có thể tìm thấy một tangram hình chữ nhật, hoặc vô số những biến thể khác của tangram: những mảnh ghép ban đầu được phân chia thêm thành những hình học nhỏ hơn. Số lượng mảnh ghép (tans) tăng lên, số lượng hình ghép được cũng theo đó mà tăng lên theo cấp số nhân, và trí tưởng tượng cũng như óc sáng tạo của con người là vô biên.
Bên cạnh đó, từ những hình tans ban đầu (hình tam giác cân, hình vuông và hình bình hành), người ta đã nghĩ ra thêm nhiều cách chia hình vuông thành 7 miếng ghép nhỏ với những hình dạng khác, càng làm cho sự hấp dẫn và phong phú của tangram không bao giờ kết thúc.
Việt Nam cũng có một loại đồ chơi xếp hình tương tự Tangram gọi là Trí Uẩn, thay vì sử dụng hình vuông thì sử dụng hình chữ nhật và cũng chia thành 7 mảnh ghép nhỏ.
Với những lợi ích mà nó mang lại, tangram đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại một số trường học trên thế giới, như một bài tập về toán học và sự sáng tạo của trẻ em. Đây cũng là một trong các trò chơi giúp tăng sự tập trung cho trẻ.
Tự làm một Tangram
Tangram được làm từ nhiều nguyên vật liệu khác nhau: phổ biến nhất là gỗ, tre, ngoài ra còn có nhựa, plastic, nhôm, thủy tinh và thậm chí là vỏ sò. Bạn có thể tự làm cho mình một tangram tại nhà, chỉ với những vật dụng dễ kiếm: bìa cứng, bút chì, thước kẻ và kéo.
Cách làm rất đơn giản: áp dụng hình vẽ bên dưới với kích thước mỗi cạnh của hình vuông tùy theo ý thích của bạn, kẻ theo các đường nối màu xanh và cắt chúng ra, bạn đã có một tangram của riêng mình.
