SKKN Một số giải pháp hướng dẫn học sinh học và thi Khoa học Địa lý bằng tiếng Anh
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa hiện nay, ai trong chúng ta cũng hiểu được tầm quan
trọng của tiếng Anh. Thông thạo ngôn ngữ này, các em học sinh sẽ nắm bắt được nhiều
cơ hội tốt trong tương lai như du học ở các nước có nền kinh tế phát triển, làm việc tại
nhiều các tập đoàn kinh tế đa quốc gia, các công ty nước ngoài, có nhiều cơ hội để tìm
việc làm với mức lương tốt…
Xu hướng học các môn Khoa học bằng tiếng Anh phát triển nhanh chóng bởi nó
mang đến nhiều lợi ích thiết thực về cơ hội thực hành ngoại ngữ và tiếp xúc với kiến thức
Khoa học quốc tế hiệu quả nhất cho học sinh. Chương trình môn Khoa học có thể là
những môn học riêng lẻ như: Toán, Lý, Hoá, Sinh, Sử, Địa, … hoặc có thể là một môn
Khoa học chung kết hợp các kiến thức của nhiều lĩnh vực khác nhau lại với nhau. Khoa
học giúp học sinh hình thành tư duy logic, hiểu rõ các hiện tượng xảy ra hằng ngày trong
đời sống quanh ta, phát triển khả năng phân tích, nâng cao các kỹ năng giải quyết vấn đề
không chỉ trong học tập mà cả trong cuộc sống. Do đó, việc kết hợp giảng dạy kiến thức
các môn Khoa học mà lại bằng tiếng Anh đã đem đến những ưu thế nổi bật khiến cho xu
hướng học Khoa học bằng tiếng Anh ngày càng mở rộng. Việc học các môn: Toán, Lý,
Hoá, Sinh, Sử, Địa …bằng tiếng Anh mang đến những lợi ích không thể chối bỏ như:
- Hoàn thiện về kiến thức, kỹ năng tiếng Anh
- Tạo nền tảng tiếng Anh ngữ học thuật vững chắc.
- Tăng khả năng đọc hiểu và nghiên cứu sâu tài liệu quốc tế về chuyên ngành mình học.
- Hỗ trợ cho việc học lên các chương trình đại học bằng tiếng Anh hoặc du học
nước ngoài…
Học các môn Khoa học bằng tiếng Anh không mới, mặc dù chưa được phổ biến
rộng rãi, nhưng xu hướng học các môn Khoa học bằng tiếng Anh thì đang ngày càng nở
rộ tại các trường công lập trong cả nước để nâng cao chất lượng giáo dục. Rất nhiều phụ
huynh hiện nay có xu hướng cho con em mình học Khoa học bằng tiếng Anh, nhưng đa
số họ chưa hiểu Khoa học bằng tiếng Anh bao gồm những gì? Việc học Khoa học mang
đến những giá trị gì cho học sinh?
Khoa học trong chương trình phổ thông bao gồm hai nhánh chính là khoa học tự
nhiên và khoa học xã hội. Nếu như khoa học xã hội tập trung nghiên cứu văn học, lịch sử,
địa lý, giáo dục pháp luật… thì khoa học tự nhiên xoay quanh các môn như vật lý, hóa
học, sinh học… Ở cấp độ cơ bản mới tiếp cận, học sinh sẽ học dưới dạng khoa học vật
chất (Physical Science), khoa học đời sống (Life Science), khoa học Trái Đất (Earth
Science)… còn khi đạt đến trình độ nhất định, môn học sẽ được tách thành Vật lý
(Physics), Hóa học (Chemistry), Sinh học (Biology), địa lí (Geographic)…. Khoa học
bằng tiếng Anh không chỉ mang đến kiến thức chuyên môn mà còn giúp nâng cao khả
năng tiếng Anh giao tiếp. Học sinh ngoài sở hữu trình độ chuyên môn còn sử dụng thành
2
thạo kỹ năng ngoại ngữ, đem đến nền tảng Anh ngữ chuyên ngành, giúp học sinh dễ dàng
tìm hiểu sâu hơn tài liệu, thông tin về chuyên ngành học bằng tiếng Anh ở bậc cử nhân.
Căn cứ vào chỉ thị số 3575/CT- BGĐT ngày 10/09/2014 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo về việc tăng cường triển khai thực hiện nhiệm vụ dạy và học ngoại ngữ trọng hệ
thống giáo dục quốc dân cùng với công văn sô 3892/BDGĐT-GDTH ngày 28/08/2019
của Bộ Giáo dục và Đào tạo về hướng dẫn thực hiện nhệm vụ Giáo dục Trung học năm
2019-2020; Quyết định số 2005/QĐ – UBND ngày 10/11/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh
Nam Định về phê duyệt đề án dạy học ngoại ngữ trong các cơ sở giao dục phổ thông tỉnh
Nam Định giao đoạn 2011-2020; Kế hoạch số 93/KH-UBND ngày 03/7/2019 của UBND
tỉnh Nam Định về việc triển khai thực hiện Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống
giáo dục quốc dân giai đoạn 2019-2025; Quyết định số 1792/QĐ-UBND ngày 20/8/2021
của UBND tỉnh Nam Định về việc Phê duyệt đề án Tăng cường giảng dạy tiếng Anh
trong các trường phổ thông tỉnh Nam Định giai đoạn 2021-2026. Nhằm nâng cao năng
lực ngoại ngữ cho học sinh THPT, sở Giáo dục đã phát động hội thi giải Toán và các
môn khoa học bằng tiếng Anh trong đó có môn Địa lí.
Ở Việt Nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn
nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng yêu cầu hội
nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và đang đổi mới
mạnh mẽ theo hướng hội nhập quốc tế, từ đó mà học sinh hiểu được học các môn bằng
Tiếng anh trong đó có môn Địa lí sẽ giúp mình hiểu rõ được mục tiêu là: Học để biết,
Học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống. Đồng thời tạo sân
chơi giúp học sinh tự tin, mạnh dạn sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp và tham gia vào
các hoạt động giao lưu, trải nghiệm, tham dự các cuộc thi khoa học bằng tiếng Anh trong
và ngoài nước đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tạo môi trường cho giáo viên giảng
dạy môn các môn khoa học được giao lưu, học hỏi, trao đổi chia sẻ kinh nghiệm giúp
tăng cường năng lực tiếng Anh, phương pháp sư phạm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế
đối với các môn học này. Năm học 2018-2019, trường THPT Mỹ Lộc đã triển khai thực
hiện nhiệm vụ củả giáo viên và học sinh với việc tham gia hội thi giải Toán và các môn
khoa học bằng tiếng Anh trong đó có môn Địa lí.
Từ thực tế giảng dạy bộ môn, tôi thấy môn Địa lí là bộ môn mang màu sắc của
nhiều môn học khác nhau, nhất là trong thời kỳ hội nhập và bùng nổ thông tin. Thứ hai
với mục tiêu để ngoại ngữ trở thành một ngôn ngữ chứ không phải là một môn học, nên
tôi đã mạnh dạn đưa ra sáng kiến “Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học và thi
môn Địa lí bằng tiếng Anh lớp 11” .Với mong muốn được chia sẻ những kinh nghiệm
trong quá trình thực hiện các biện pháp “hướng dẫn học sinh học và thi khoa học Địa lí
bằng Tiếng Anh” cho học sinh và bạn bè đồng nghiệp đạt được kết quả tốt nhất.
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
- Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
Trong một xã hội ngày càng toàn cầu hóa, việc bạn có thể nói hai hoặc nhiều ngôn
ngữ là một lợi thế rất quan trọng trong học tập và làm việc, đặc biệt là môn Tiếng Anh.
Thực tế hiện nay, đất nước ta đang trên đường nhập kinh tế quốc tế, xã hội đang sống
3
trong thời đại công nghệ 4.0. Với chính sách mở cửa, phát triển kinh tế thị trường những
năm qua đất nước ta đã thu hút rất nhiều các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Đây là
cơ hội rất tốt để các bạn học sinh có thể làm việc với các nhà đầu tư nước ngoài trên
chính quê hương mình. Mặt khác đây cũng là cơ hội cho nhiều học sinh Việt Nam có cơ
hội du học, đầu tư phát triển kinh tế xã hội ở các nước có nền kinh tế tiên tiến trên thế
giới. Tuy nhiên, để nắm bắt được cơ hội này đòi hỏi học sinh Việt Nam không chỉ có
kiến thức chuyên ngành tốt mà còn có kĩ năng tiếng Anh chuyên ngành tốt.
Nhiều trường Đại hoc hàng đầu thế giới yêu cầu học sinh muốn nhận được học
bổng của trường mình ngoài kết quả học tập tốt, đạt giải các cuộc thi tầm cỡ quốc gia,
quốc tế thì cần phải có chứng chỉ tiếng ngoại ngữ: IELTS, SAT, TOEIC, TOEF
Cambridge, ESOL, GRE, GMAT… ; viết bài luận bằng tiếng Anh với nhiều chủ đề của
xã hội liên quan đến Địa lí như môi trường, tài nguyên, bảo vệ sinh vật, việc làm,…;
đồng thời học sinh quay video nói bằng tiếng Anh để họ thấy được năng lực thực sự của
học sinh đó về cả tiếng Anh, lẫn kĩ năng thuyết trình, kĩ năng tự tin và kiến thức về lĩnh
vực mà học sinh trình bày. Hiện nay theo con đường này nhiều bạn học sinh đã tìm kiếm
được học bổng và hoàn thành được ước mơ đi du học tại ngôi trường, đất nước mà mình
mong ước.
Trong xu thế này, nhiều trường đại học lớn trên đất nước ta để đón nhận được học
sinh có chất lượng, có khả năng tiếp thu được những thành tựu mới của nền kinh tế hội
nhập; để có đầu ra có chất lượng cao họ đã tiến hành tuyển đầu vào thẳng có các học sinh
có điểm thi ngoại ngữ IELTS, SAT, TOEIC, TOEF Cambridge, ESOL, GRE, GMAT …
cao, hoặc cộng điểm ưu tiên. Các trường đại học chọn chuẩn ngoại ngữ quốc tế để tuyển
đầu vào nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, chuẩn bị đội ngũ nhân sự đáp ứng các đòi hỏi
cao của quốc tế là điều tất yếu. Nếu nhìn vào thực tế nhiều năm qua, sinh viên Việt Nam
tốt nghiệp đại học nhưng vẫn bị các doanh nghiệp nước ngoài chê vì năng lực ngoại ngữ
nói chung và tiếng Anh nói riêng còn kém, dù năng lực chuyên môn tốt. Chúng ta có thể
cảm nhận được nỗi đau khó xoa dịu của các trường đại học. Chính các cử nhân, kỹ sư
cũng cảm nhận rõ sự thiệt thòi này khi phải chấp nhận làm việc với mức lương thấp hơn
năng lực và bỏ phí cơ hội tiếp tục học cao hơn hoặc làm việc ở những vị trí tốt hơn chỉ vì
trình độ ngoại ngữ còn hạn chế.
Về phía nhà trường, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Sở giáo dục và Đào
tạo Nam Định về dạy tiếng Anh cho học sinh THPT, trong các năm học gần đây, trường
THPT Mỹ Lộc đã có kế hoạch và triển khai công tác kết nối với các trung tâm dạy tiếng
Anh để đưa giáo viên nước ngoài dạy tiếng Anh vào trong nhà trường giảng dạy. Việc
đưa giáo viên nước ngoài vào dạy hàng tuần giúp học sinh được tiếp cận với kĩ năng
nghe, nói, đọc viết được gần hơn, hiệu quả hơn. Ngoài ra học sinnh còn được tham gia
sân chơi như : “Hùng biện tiếng Anh cấp tỉnh”. Tuy nhiên để để năng cao kĩ năng về
tiếng Anh học sinh cần tiếp cận qua nhiều các kênh khác như: youtobe, học qua các trung
tâm, tự học, học nhóm…. Với cuộc cách mạng công nghệ 4.0 học sinh được tiếp cận với
nhiều cách học mới, tài liệu mới, môi trường học mới nhưng nhìn chung kiến thức tiếng
Anh của học sinh của trường vẫn còn hạn chế.
4
Về phía cha mẹ học sinh, hầu hết gia đình học sinh THPT Mỹ Lộc đều sinh sống ở
địa bàn nông thôn, đa số cha mẹ các bạn đều làm nông nghiệp kết hợp với làm thêm các
nghề phụ khác nên việc đầu tư cho con học thêm tiếng Anh gặp khó khăn vì kinh phí học
ngoại ngữ rất cao. Muốn con tự học ở nhà thì bố mẹ cần đầu tư cho con máy tính, kết nối
mạng internet và nộp tiền qua các tài khản mạng để con có thể tham gia các khóa học
trên mạng do đó rất tốn kém.
Về phía học sinh, đa số học sinh cả ba khối trường THPT Mỹ Lộc đều đã biết đến
việc mình có giỏi tiếng Anh rất quan trọng đặc biệt là các bạn nào có ý định đi du học,
làm hướng dẫn viên du lịch, làm ngành luật, làm các tập đoàn lớn, các công ty nước
ngoài, làm ở các tổ chức phi chính phủ … Hầu hết các em khi được hỏi về ngành nghề mơ
ước và ngành nghề phù hợp với bản thân và xu hướng xã hội, các em có khả năng ngoại
ngữ đều muốn thi ngành ngoại thương, thương mại, du lịch, ngân hàng, du học… nhưng
điểm thi ngoại ngữ lại không được cao. Hạn chế lớn nhất của học sinh Việt Nam nói
chung và học sinh trường THPT Mỹ Lộc nói riêng là kĩ năng nói và kĩ năng nghe. Thực
tế nhiều năm qua, sinh viên Việt Nam tốt nghiệp đại học nhưng vẫn bị các doanh nghiệp
nước ngoài chê vì năng lực ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng còn kém, dù năng
lực chuyên môn tốt.
Có thể nói trong thời đại hội nhập quốc tế, việc học sinh có trình độ tiếng Anh tốt
cùng với chuyên ngành tốt là một điều kiện cực kì quan trọng giúp các em lựa chọn
ngành nghề tốt, làm việc tốt và sống tốt. Để mỗi học sinh có sự định hướng đúng đắn
nhất về nghề nghiệp trong tương lai cần phải có sự chung tay hỗ trợ của các lực lượng
giáo dục trong nhà trường, sự hỗ trợ từ phía cha mẹ học sinh nhưng quan trọng nhất là ý
chí ham học hỏi, vươn lên, trau dồi kiến thức là một trong yếu tố quyết định sự thành
công về công việc trong tương lai. Thầy cô, cha mẹ, bạn bè là những nhân tố giúp các em
có thể năng cao khả năng ngoại ngữ, giúp cho các em tự tin hội nhập với xu thế của toàn
cầu và tìm ra được nghề phù hợp với năng lực của bản thân mình.
Với mục đích tạo sân chơi giúp học sinh tự tin, mạnh dạn sử dụng tiếng Anh trong
giao tiếp và tham gia vào các hoạt động giao lưu, trải nghiệm, tham dự các cuộc thi khoa
học bằng tiếng Anh trong và ngoài nước đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tạo môi
trường cho giáo viên giảng dạy môn khoa học bằng tiếng Anh được giao lưu, học hỏi,
trao đổi chia sẻ kinh nghiệm giúp tăng cường năng lực tiếng Anh, phương pháp sư phạm
đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế đối với các môn học này, tôi đã mạnh dạn lựa chọn vấn
đề này để nghiên cứu. - Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến.
Học tiếng Anh đã khó bây giờ học tiếng Anh theo chuyên ngành Địa lí học sinh
cần phải có kiến thức chuyên sâu về môn Địa lí. Để giúp học sinh có thể học Địa lí bằng
tiếng Anh ý tưởng bắt đầu từ việc muốn tạo sự mới mẻ, khơi gợi hứng thú cho môn học
và tăng khả năng ngoại ngữ của học sinh cùng với đó là sở giáo dục đào tạo Nam Định
phát động hội thi các môn khoa học bằng Tiếng Anh. Tôi đã chọn một số chủ đề Địa lý
được đề cập nhiều trong sách giáo khoa để hướng dẫn học sinh học bằng tiếng Anh với
các chủ đề như vị trí (location), địa hình (Topographic), dân số (population), môi trường
5
(enviroment), kinh tế (economic), địa danh (sites), đại dương (Ocean), châu lục
(Continents)… để học sinh đễ tiếp cận. Bên canh đó tôi tìm hiểu nhóm học sinh có trình
độ tiếng Anh khá tốt yêu thích môn Địa lí kết hợp cùng với tôi để khám phá các chủ đề
địa lí bằng tiếng Anh trong chương trình phổ thông và chương trình thi quốc tế. Để nâng
cao kiến thức về tiếng Anh trong lĩnh vực Địa lí tôi đã liên hệ với thầy cô, bạn bè ở
trường Đại học sư phạm Hà Nội đề có các tài liệu chuyên ngành, tài liệu tiếng Anh của
môn Địa lí. Trong quá trình học tập tôi cũng đã liên hệ, tổ chức các buổi học với các học
sinh cũ học giỏi tiếng anh ở các trường đại học Ngoại Thương, đại học Ngoại Ngữ Hà
Nội, Đại học Sư Phạm Hà Nội qua nền tảng Google meet, Zoom, Zalo, Mersenger… để
nâng cao khả năng giao tiếp, dịch thuật các từ chuyên ngành. Từ đó học sinh cũng thấy tự
tin hơn trong khả năng nói, khả năng nghe tiếng Anh. Các bạn học trong nhóm không chỉ
đơn thuần là học Địa lí mà còn được học tiếng Anh, được giao tiếp, được hiểu về học và
làm nghề của một số bạn học tiếng Anh khóa trên. Trên cơ sở đó giúp học sinh hiểu được
mình, tự tin trong việc học ngoại ngữ, trong lựa chọn nghề nghiệp phù hợp cho bản thân
hơn trong tương lai..
2.1. Cơ sở lý luận của việc thi khoa học Địa lí bằng tiếng Anh
2.1.1. Các công văn chỉ đạo.
Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân,
triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm
đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của
nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên
Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng
độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ,
đa văn hóa; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Ngày 30 tháng 9 năm 2008 Thủ tướng đã ra Quyết định số 1400/QĐ-TTg của Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc
dân giai đoạn 2008 – 2020″ - Mục tiêu chung
Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân,
triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm
đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của
nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên
Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng
độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ,
đa văn hóa; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. - Mục tiêu cụ thể
a) Triển khai thực hiện chương trình giáo dục 10 năm, bắt đầu từ lớp 3 môn ngoại ngữ bắt
buộc ở các cấp học phổ thông. Từ năm 2010 – 2011 triển khai dạy ngoại ngữ theo chương trình mới
6
cho khoảng 20% số lượng học sinh lớp 3 và mở rộng dần quy mô để đạt khoảng 70% vào năm học
2015 – 2016; đạt 100% vào năm 2018 – 2019;
b) Triển khai chương trình đào tạo tăng cường môn ngoại ngữ đối với giáo dục nghề
nghiệp cho khoảng 10% số lượng học sinh dạy nghề, trung cấp chuyên nghiệp vào năm
học 2010 – 2011, 60% vào năm 2015 – 2016 và đạt 100% vào năm học 2019 – 2020;
c) Triển khai chương trình đào tạo tăng cường môn ngoại ngữ đối với giáo dục đại
học (cả các cơ sở đào tạo chuyên ngữ và không chuyên ngữ) cho khoảng 10% số lượng
sinh viên cao đẳng, đại học vào năm học 2010 – 2011; 60% vào năm học 2015 – 2016 và
100% vào năm 2019 – 2020;
d) Đổi mới việc dạy và học ngoại ngữ trong chương trình giáo dục thường xuyên
với nội dung, chương trình đào tạo phù hợp với các cấp học, trình độ đào tạo, góp phần
tích cực vào công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho nguồn nhân lực, đội
ngũ cán bộ, viên chức; thực hiện đa dạng hóa các hình thức học tập, đáp ứng nhu cầu
người học.
Phấn đấu có 5% số cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan nhà nước có trình
độ ngoại ngữ bậc 3 trở lên vào năm 2015 và đạt 30% vào năm 2020.
Ngày 22/12/2017 Quyết định số 2080/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc
Phê duyệt điều chỉnh, bổ sung Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục
quốc dân giai đoạn 2017-2025 trong đó : - Mục tiêu chung
Đổi mới việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, tiếp tục triển
khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nâng cao
năng lực sử dụng ngoại ngữ đáp ứng nhu cầu học tập và làm việc; tăng cường năng lực
cạnh tranh của nguồn nhân lực trong thời kỳ hội nhập, góp phần vào công cuộc xây dựng
và phát triển đất nước; tạo nền tảng phổ cập ngoại ngữ cho giáo dục phổ thông vào năm
2025. - Mục tiêu cụ thể
- Đối với giáo dục phổ thông:Đến năm 2025, phấn đấu 100% học sinh từ lớp 3 đến
lớp 6 được học chương trình ngoại ngữ 10 năm (bắt đầu từ lớp 3 đến lớp 12). - Đối với giáo dục nghề nghiệp: Đến năm 2025, 50% các cơ sở giáo dục nghề
nghiệp triển khai chương trình ngoại ngữ theo chuẩn đầu ra và ngành, nghề đào tạo, - Đối với giáo dục đại học:Đến năm 2025, phấn đấu 100% các ngành đào tạo
chuyên ngoại ngữ triển khai chương trình ngoại ngữ theo chuẩn đầu ra và ngành đào tạo;
80% các ngành khác triển khai chương trình ngoại ngữ theo chuẩn đầu ra và ngành đào
tạo; triển khai một số chương trình đào tạo giáo viên bằng ngoại ngữ. - Đối với các cơ sở đào tạo có ngành sư phạm ngoại ngữ: Đến năm 2025, phấn đấu
100% sinh viên tốt nghiệp đạt yêu cầu theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên và khung năng
lực giáo viên ngoại ngữ theo các cấp học và trình độ đào tạo.
Đến năm 2025, phấn đấu hoàn thành việc xây dựng các chương trình bồi dưỡng
năng lực ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (không bao gồm đội ngũ
7
giáo viên, giảng viên ngoại ngữ), ưu tiên các chương trình tự bồi dưỡng; tổ chức bồi
dưỡng năng lực ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (không bao gồm đội
ngũ giáo viên, giảng viên ngoại ngữ).
Căn cứ vào chỉ thị số 3575/CT-BGDĐT ngày 10/9/2014 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo về việc Tăng cường triển khai thực hiện nhiệm vụ dạy và học ngoại ngữ trong hệ
thống giáo dục quốc dân; Quyết định số 2658/QĐ-BGDĐT ngày 23/7/2018 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo về việc ban hành kế hoạch triển khai Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ
thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017-2025 QĐ số 2005//QĐ-UBND ngày 10/11/2011
của Ủy ban nhân dân tỉnh Nam Định về phê duyệt Đề án dạy và học ngoại ngữ trong các
cơ sở giáo dục phổ thông tỉnh Nam Định giái đoạn 2011-2020. Công văn 3892 BGDĐTGDTrH ngày 28/08/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về hướng dẫn nhiệm vụ Giáo dục
Trung học năm 2019-2020; Kế hoạch số 93/KH-UBND ngày 03/7/2019 của UBND
tỉnh Nam Định về việc triển khai thực hiện Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ
thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2019-2025; Quyết định số 1792/QĐ-UBND
ngày20/8/2021 của UBND tỉnh Nam Định về việc Phê duyệt đề án Tăng cường giảng dạy
tiếng Anh trong các trường phổ thông tỉnh Nam Định giai đoạn 2021-2026, Sở GDĐT
xây dựng kế hoạch tổ chức Hội thi giải Toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh từ
năm 2018 -2019 đến nay. Mục đích: - Tạo sân chơi giúp học sinh tự tin, mạnh dạn sử dụng tiếng Anh trong giao
tiếp và tham gia vào các hoạt động giao lưu, trải nghiệm, tham dự các cuộc thi Toán và
khoa học bằng tiếng Anh trong và ngoài nước đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; - Tạo môi trường cho giáo viên giảng dạy môn Toán và các môn khoa học
được giao lưu, học hỏi, trao đổi chia sẻ kinh nghiệm giúp tăng cường năng lực tiếng Anh,
phương pháp sư phạm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế đối với các môn học này.
Căn cứ vào các quyết đinh, chỉ thị, công văn và kế hoạch của các cấp; từ năm học
2018-2019, trường THPT Mỹ Lộc cũng đã tiến hành tổ chức hướng dẫn học sinh khối 11
(khuyến khích học sinh khối 10) tham gia hội thi giải toán và các môn khoa học bằng
tiếng Anh trong đó có bộ môn Địa lí.
2.1.2. So sánh giữa khoa học Địa lí và chương trình môn học Địa lí trong nhà
trường phổ thông.
Địa lí là một ngành khoa học có lích sử phát triển lâu đời, có tính đặc thù bới đó là
một hệ thống khoa học gồm địa lí tự nhiên và địa lí kinh tế – xã hội. Khoa học là quá trình
nghiên cứu và thực nghiệm trên nhiều lĩnh vực của cuộc sống con người. Khoa học bằng
tiếng Anh được đưa vào chương trình giảng dạy dưới dạng phân môn tổng quát ở cấp 1
và cấp 2 trước khi phân hóa thành các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí ở
cấp 3. Chương trình Khoa học bằng tiếng Anh bao gồm các kiến thức từ cơ bản đến kiến
thức nâng cao.
Khoa học Địa lí vẫn được coi là một hệ thống gồm có hai ngành khoa học: Địa lí tự
nhiên và Địa lí kinh tế – xã hội. Hai ngành đó đã được phản ánh trong chương trình môn
Địa lí học ở nhà trường. Chương trình này gồm cả hai phần: Địa lí tự nhiên và Địa lí kinh
tế – xã hội. Trong Địa lí tự nhiên, học sinh được học những tri thức cơ sở về cả Địa lí tự
8
nhiên đại cương lẫn Địa lí tự nhiên các nước và các khu vực. Trong Địa lí kinh tế -xã hội,
học sinh được học những tri thức về Địa lí kinh tế – xã hội đại cương và Địa lí kinh tế -xã
hội khu vực.
Toàn bộ những tri thức được chọn lọc, dạy trong nhà trường phổ thông nói chung
đều được sắp xếp theo tính chất khoa học của địa lí: Địa lí tự nhiên học trước, Địa lí kinh
tế – xã hội, các yếu tố đại cương được cung cấp làm cơ sở cho Địa lí khu vực, quốc gia.
Những quan điểm, những học thuyết đúng đắn trong Khoa học Địa lí, đương nhiên sẽ
được thể hiện trong nội dung chương trình, trong sách giáo khoa cũng như trong phương
pháp dạy học ở nhà trường. Nói một cách đơn giản, học về địa lý chính là học về thế giới
chúng ta đang sinh sống.
Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa khoa học Địa lí và môn Địa lí trong nhà trường
là về mặt mục tiêu và nhiệm vụ mà chúng nhằm đạt tới. Một bên nhằm tới chân lí khoa
học, một bên thì nhằm tới việc giáo dục thế hệ trẻ. Nếu khoa học Địa lí có nhiệm vụ chủ
yếu là nghiên cứu, tìm ra những chân lí mới, phát hiện ra những quy luật địa lí tự nhiên
và địa lí kinh tế -xã hội, giải thích sự phân hoá lãnh thổ ở các cấp quy mô khác nhau thì
môn Địa lí trong nhà trường lại có nhiệm vụ chọn lọc và giảng dạy những tri thức, chân lí
đã được tìm ra và được thừa nhận. Đồng thời, môn Địa lí trong nhà trường còn có nhiệm
vụ phải rèn luyện cho học sinh một loạt các kĩ năng, kĩ xảo giúp cho học sinh có khả
năngvận dụng tri thức địa lí một cách có hiệu quả vào thức tiễn cuộc sống.
Môn Địa lí trong nhà trường còn khác với khoa học Địa lí về phạm vi và khối lượng
tri thức. Khoa học Địa lí có một phạm vi tri thức vô cùng rộng lớn và phong phú. Khối
lượng tài liệu đó không ngừng được mở rộng và tăng lên rất nhanh. Đương nhiên, không
thể đưa toàn bộ khối lượng tri thức đó vào nhà trường để giảng dạy cho học sinh mà chỉ
cần lựa chọn những kiến thức và kĩ năng cơ bản nhất, phù hợp với mục tiêu đào tạo của
nhà trường nói chung, của từng cấp học nói riêng và phù hợp với trình độ nhận thức của
từng lứa tuổi học sinh. Trong khi xác định phạm vi, khối lượng, chiều sâu và mức độ
chính xác của tri thức, phải chú ý đến tính chất phổ thông của nhà trường và thời gian
giành cho môn học trong kế hoạch giảng dạy. Về mặt này có sự phân biệt rõ ràng ranh
giới việc đào tạo ở các trường phổ thông và các trường chuyên nghiệp. Những tri thức
dạy ở các trường phổ thông, chủ yếu nhằm giúp cho học sinh học tập có kết quả và khi
trường thành, họ làm tốt nhiệm vụ của người công dân, người lao động có văn hoá trong
xã hội. Còn những kiến thức và kĩ năng dạy ở trường chuyên nghiệp chủ yếu là giúp cho
học sinh có được một trình độ hiểu biết chuyên môn nhất định về ngành nghề được đào
tạo. Môn Địa lí trong nhà trường còn có trình tự sắp xếp các tài liệu trước sau, ngang dọc
khác với khoa học Địa lí. Trình tự đó trong khoa học được xác định thuần tuý bởi logic
của bản thân khoa học, còn trình tự sắp xếp tài liệu trong môn học ở trường phổ thông thì
chủ yếu lại do lôgic nhận thức và đặc điểm tâm lí, sinh lí học sinh quyết định.
2.1.3. Cấu trúc của chương trình môn địa lý lớp 11 và phạm vi kiến thức của hội thi
khoa học Địa lý bằng tiếng Anh
Chương trình Địa lí 11 được chia thành 2 phần chính:
A. Khái quát nền kinh tế – xã hội thế giới.
9
Phần này chương trình địa lí lớp 11 tìm hiểu về các vấn đề kinh tế – xã hội của thế
giới nổi bật: như sự tương phản trình độ kinh tế – xã hội của các nhóm nước; cuộc cách
mạng khoa học và công nghệ hiên đại; xu hướng toàn cầu hóa – khu vực hóa; một số vấn
đề toàn cầu; một số vấn đề của châu lục và khu vực châu Phi, Mĩ La Tinh, Trung Á và
Tây Nam Á)
B. Địa lí khu vực và quốc gia
Phần này chương trình giới thiệu địa lí kinh tế – xã hội của các tổ chức và khu vực
như: Liên minh châu Âu (EU), khu vực Đông Nam Á; địa lí kinh tế – xã hội các quốc gia
như: Hợp chúng quốc Hoa Kì, Liên bang Nga, Nhật Bản, Cộng hòa nhân dân Trung
Hoa.
Chương trình thi khoa học môn địa lí bằng tiếng Anh chủ yếu diễn ra vào chương
trình học kì I, đầu học kì II nên ngoài chương trình địa lí lớp 11 cần hướng dẫn học sinh
tìm hiểu thì giáo viên còn hướng dẫn các em tìm hiểu kiến thức địa lí của các chương
trình lớp trước, các kiến thức địa lí mới cập nhật trên các phương tiện truyền thông. Vì
đây là một môn khoa học, khi giải thích bất cứ vấn đề gì thì học sinh có cách nhìn nhận
logic mọi vấn đề trong cuộc sống dưới góc độ khoa học chứ không mang tính cảm tính.
2.1.4. Vai trò của việc học môn khoa học Địa lí bằng tiếng Anh.
Học các môn bằng tiếng Anh nói chung và học địa lí bằng tiếng Anh nói riêng là
một xu thế của nhiều nước. Đây là một nhu cầu cực kì thiết yếu của các bạn trẻ khi muốn
trở thành một công dân toàn cầu. Công dân toàn cầu là những người sống và làm việc ở
nhiều quốc gia khác nhau. Họ có thể có một hoặc nhiều quốc tịch khác nhau. Ban đầu là
nhu cầu làm việc và quản lý của các công ty đa quốc gia. Những công ty này có chi
nhánh, văn phòng đại diện, cơ sở sản xuất, thí nghiệm… rải khắp các châu lục. Từ đội ngũ
quản lý này đã manh nha hình thành những công dân toàn cầu đầu tiên. Muốn có cơ hội
đo học sinh không những học giỏi một ngoại ngữ mà còn giỏi một số ngoại ngữ khác nữa.
Ở trường trung học phổ thông Mỹ Lộc, ngoài tiết ngoại ngữ theo qui định (2 tiết/1
tuần) và một tiết được học thêm với người nước ngoài thì trình độ ngoại ngữ của học sinh
cơ bản đã được năng cao nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu hội nhập ngày nay. Tổ
chức hội thi các môn khoa học bằng tiếng Anh nói chung và môn địa lí bằng tiếng Anh
nói riêng giúp học sinh nhiều lợi ích như: - Không những nắm vững kiến thức chuyên môn địa lí mà còn giúp nâng cao kiến
thức, kĩ năng về tiếng Anh trong lĩnh vực địa lí, đặc biệt là chương trình địa lí thế giới,
địa lí khu vực và địa lí một số quốc gia. Giải thích các vấn đề kinh tế xã hội một cách
logic trên cơ sở khoa học mà không mang tính cảm tính. - Nâng cao khả năng đọc, hiểu và nghiên cứu sâu tài liệu quốc tế về chuyên ngành
địa lí. - Hỗ trợ cho việc học lên các chương trình đại học bằng tiếng Anh hoặc du học. Đây
là xu hướng học đại học và làm việc ngày nay.
10 - Nâng cao khả năng ngôn ngữ: Học bằng một thứ tiếng khác thay vì tiếng mẹ đẻ rõ
ràng giúp học sinh rèn luyện sự nhạy bén với ngôn ngữ. Bởi, nếu như ngày nào cũng
được tiếp thu kiến thức cùng với loạt thuật ngữ bằng tiếng Anh kèm theo, nhất là đối với
những môn nhiều thuật ngữ chuyên ngành như địa lí, chắc chắn bạn sẽ “lên trình” ngoại
ngữ ngay mà chẳng cần phải vùi đầu vào việc học từ vựng – ngữ pháp cật lực. - Phát triển tư duy khoa học: Tư duy khoa học hoàn toàn khác biệt với tư duy nghệ
thuật. Khi học địa lí bằng tiếng Anh, học sinh sẽ có cách nhìn nhận logic mọi vấn đề
trong cuộc sống dưới góc độ khoa học, tôi luyện niềm đam mê cho những ai có mong
muốn dấn thân vào nghiên cứu sau này. - Tìm kiếm học bổng du học: Du học là trải nghiệm đặc biệt mà phần lớn học sinh
đều muốn chinh phục. Khi có được kiến thức khoa học bằng tiếng Anh vững chắc, bạn
nhanh chóng đạt điểm cao trong các kỳ thi quốc tế, cánh cửa đại học không chỉ rộng mở
mà còn hứa hẹn giúp bạn giành được những suất học bổng có giá trị. - Nâng cao triển vọng nghề nghiệp: Các ngành nghề liên quan đến địa lí bằng tiếng
Anh hiện nay rất đa dạng và phong phú. Học sinh xuất sắc sẽ không phải lo lắng trong
quá trình chọn trường chọn nghề trong tương lai vì cơ hội luôn sẵn có. Từ kiến thức về tự
nhiên các em có thể tham gia vào các ngành nghề trồng trọt, chăn nuôi, thiết ké qui hoạch
các công trình nông nghiệp, quản lí đất đai, bảo vệ môi trường. Với những kiến thức về
tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội các nước, các khu vực khác nhau trên thế giới các em
có thể tham gia hoạt động các ngành thương mại, du lịch, tài chính, giáo viên quốc tế,
làm ở tập đoàn kinh tế lớn, các tổ chức phi chính phủ, các tập đoàn kinh tế trực thuộc
chính phủ, các dự án về kinh tế…Những học sinh có kiến thức tổng hợp và chuyên ngành
có khả năng tham gia làm bản đồ, địa chất về thăm dò tài nguyên thiên nhiên, hay nghiên
cứu nhiều vấn đề kinh tế, xã hội, quản lí đô thi, quản lí xã hội
Tại sao cần học các môn khoa học bằng tiếng Anh? Vì hầu hết các khoa học mang
tầm quốc tế đều được viết bằng tiếng Anh, khi dịch ra ngôn ngữ khác ví dụ tiếng Việt thì
độ chuẩn xác có thể giảm đi, và khi hướng tới trình độ khoa học được quốc tế công nhận
thì bắt buộc phải hiểu được ngôn ngữ chuyên ngành bằng tiếng Anh; và đây là cơ hội để
các em học sinh bước đầu tiếp cận với cách thức làm việc và tư duy khoa học quốc tế.
Như vậy học địa lí bằng tiếng Anh sẽ giúp học sinh vừa có kiến thức bộ môn vừa
nâng cao năng lực tiếng Anh trong lĩnh vực địa lí; giúp học sinh có nhiều cơ hội tìm việc
làm, hội nhập quốc tế. Làm tốt điều này giáo dục nói chung và môn địa lí nói riêng đang
góp phần rất to lớn trong đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay ở nước ta, đẩy nhanh quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế, xây dựng được một thế hệ “công dân toàn cầu” trong thời
đại mới.
2.2. Một số giải pháp dạy học địa lí tiếng Anh cho học sinh THPT Mỹ Lộc
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng về học địa lí bằng tiếng Anh của học
sinh THPT Mỹ Lộc, tôi đề xuất tới nhà trường và bản thân đã tham gia thực hiện các
nhóm giải pháp sau đây:
11
2.2.1. Nhóm giải pháp học trực tiếp.
Dạy học trực tiếp rất quan trọng. Hoạt động này diễn ra thường xuyên và có vai trò
rất quan trọng trong việc tương tác giữa giáo viên và học sinh, học sinh với học sinh để
NHÓM GIẢI PHÁP HỌC TRỰC
TIẾP
NHÓM GIẢI PHÁP
HỌC TRỰC TUYẾN
HOẠT ĐỘNG
GIỮA GIÁO
VIÊN VÀ HỌC
SINH
HOẠT ĐỘNG
GIỮA HỌC
SINH VỚI
HỌC SINH
TỰ HỌC QUA CÁC
TẢNG TRỰC TUYẾN
HỌC
NHÓM
VỚI GIÁO
VIÊN
HỌC VỚI
CÁC BẠN
KHÓA
TRÊN
Học các
thuật ngữ
Học các
chủ đề
Giải các
bài thi
Học
thuật
ngữ, và
lám chủ
đề
Làm các
đề thi.
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC KĨ NĂNG
ĐỊA LÍ BẰNG TIẾNG ANH
THAM GIA THI KHOA HỌC
ĐỊA LÍ BẰNG TIẾNG ANH
Sơ đồ nhóm giải pháp hướng dẫn học sinh học và thi khoa học địa lí
bằng tiếng Anh cho học sinh THPT Mỹ Lộc
12
lĩnh hội các kiến thức, các kĩ năng đặc thù môn địa lí. Thông qua dạy trực tiếp học sinh
có thể trao đổi với nhau; rèn các kĩ năng nói, viết, nghe, đọc tiếng Anh trong môn địa lí.
2.2.1.1. Dạy Địa lí bằng tiếng Anh thông qua hoạt động giữa giáo viên và học sinh
Thực hiện dạy Địa lí bằng tiếng Anh thông qua hoạt động trực tiếp giữa giáo viên
và học sinh rất đa dang. Những buổi đầu giáo viên hướng dẫn học sinh học các thuật ngữ
khoa học liên quan đến địa lí, tiếp sau đó là các buổi giáo viên trực tiếp hướng dẫn học
sinh nắm các chủ đề cốt lõi của môn địa lí thi bằng tiếng Anh trong chương trình khối 11
và cả chương trình địa lí các cấp dưới nữa. Khi nắm chắc được các thuật ngữ và nội dung
chuyên đề được học và thi thì giáo viên hướng dẫn học sinh giải các bài thi quốc tế, trong
nước, các đề thì giáo viên tự soạn để học sinh làm quen với các dạng bài, cách thức làm
bài đồng thời cũng củng cố năng cao kiến thức chuyên ngành địa lí, kiến thức địa lí bằng
tiếng Anh cho học sinh phổ thông.
2.2.1.1.1. Dạy học Địa lí bằng tiếng Anh thông qua các buổi học thuật ngữ
Mục tiêu:
Thông qua buổi học, học sinh sẽ lĩnh hội được các thuật ngữ hay được sử dụng
trong khoa học địa lí, hiểu được nghĩa và cách dùng thuật ngữ đó trong nội dung nào của
bộ môn. Từ đây học sinh cũng nắm được thuật ngữ đó dịch sang tiếng Anh là từ gì và
cách đọc ra sao. Như vậy ban đầu học sinh cũng hiểu được một phần cấu trúc của khoa
học địa lí gồm 2 mảng chính là địa lí tự nhiên và địa lí kinh tế – xã hội.
Cách thức tiến hành:
Bước đầu của những buổi học địa lí bằng tiếng Anh, tôi viết ra các thuật ngữ hay
dùng trong môn địa lí thuộc hai lĩnh vực chính là địa lí tự nhiên và địa lí kinh tế – xã hội
Sau đó tôi dùng phần mền, từ điển Oxford đề dịch nghĩa các thuật ngữ này sang
tiếng Anh và gửi cho các thầy cô dạy ngoại ngữ trong trường và các bạn học tiếng anh
khóa trên thuộc trường Đại học Ngoại Ngữ, Đại học Ngoại Thương, Đại học Sư phạm Hà
Nội để kiểm tra độ chính xác của thuật ngữ. Tôi in ra một bản các thuật ngữ bằng tiếng
Việt trước, cho học sinh xem qua, sau đó yêu cầu học sinh cho biết các thuật ngữ đó các
em đã dịch được các thuật ngữ nào để nắm được khả năng tiếng Anh ban đầu của các em.
Khi đã nắm được phần nào khả năng tiếng Anh của học sinh thì tôi hướng dẫn học sinh
tìm các nguồn tra cứu tiếng Anh hay dùng: từ điên Tiếng Anh Oxford, Google dịch. Giáo
viên giao nhiệm vụ cho học sinh đọc và dịch nghĩa cho nhau nghe bằng tiếng Anh. Ngoài
ra khi học về chủ đề cùng với giáo viên thì học sinh sẽ cùng tra cứu các thuật ngữ mới về
địa lí để hiểu nội dung bài học.
Để giúp học sinh hiểu nghĩa của mỗi từ địa lí bằng tiếng Anh đó, giáo viên giảng
đến đâu sẽ dùng hình ảnh, hình vẽ đề m
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: