Kĩ năng làm bài đọc hiểu Ngữ Văn

Sau khi đã biết cách làm bài đọc hiểu Ngữ Văn trong đề thi tốt nghiệp thì các em học sinh cần có Kĩ năng làm bài đọc hiểu Ngữ Văn để đạt điểm tối đa.

Câu hỏi đọc hiểu Ngữ Văn mức độ nhận biết

• Đối với câu hỏi kiểm tra năng lực nhận biết về hình thức của văn bản: Nắm chắc kiến thức cơ bản liên quan đến hình thức văn bản; gọi tên chính xác đơn vị kiến thức ấy. Ví dụ: Phương thức biểu đạt; thể thơ…
• Đối với câu hỏi kiểm tra năng lực nắm bắt thông tin văn bản:
• Ví dụ:

Đề thi TN 2021, Đợt 1

Câu 1. Theo đoạn trích, sự ra đời của một dòng sông diễn ra như thế nào?
Câu 2. Trong đoạn trích, món quà cuối cùng nước dành tặng cho loài người trước khi hòa vào biển cả là gì?

Đề thi TN 2021, Đợt 2
Câu 1. Theo đoạn trích, mục đích của việc chăm sóc và giữ gìn hành tinh này là gì?
Câu 2. Chỉ ra những điều cần gũi, trong việc đơn giản nên làm để bắt đầu xây dựng mái nhà chung được nêu trong đoạn trích.

?Đọc kĩ văn bản, xác định vị trí câu có chứa yêu cầu cần hỏi trong văn bản. Tìm các thông tin có liên quan đến yêu cầu hỏi trong văn bản làm căn cứ trả lời.
Cách làm đơn giản nhất là là trích dẫn trực tiếp thông tin có trong ngữ liệu đó vì khi diễn đạt lại sẽ rất dễ bị sai ý hoặc thiếu sót.

Câu hỏi đọc hiểu Ngữ Văn mức độ thông hiểu

Câu hỏi	Cách trả lời
Nêu hiệu quả sử dụng biện pháp tu từ…	– Gọi tên, chỉ rõ biện pháp; – Nêu hiệu quả về mặt nội dung, nghệ thuật + Nhấn mạnh/ làm nổi bật điều gì? + Bộc lộ cảm xúc gì? + Tạo hiệu quả gì về hình thức: hình ảnh/ nhịp điệu/ liên kết…?
Việc trính dẫn câu nói của…/ việc đưa các con số…có tác dụng gì? VD: Việc tác giả trích dẫn ý kiến của Gail Sheehy có tác dụng gì? (Đề minh họa 2019)	Chỉ ra tác dụng về nội dung, nghệ thuật, về hiệu quả thuyết phục: + Làm nổi bật được vấn đề/ chủ đề chính …..của đoạn trích. + Làm cho đoạn văn sinh động, hấp dẫn. + Tăng thuyết phục được người nghe/ người đọc.
Những dòng thơ/ dòng văn sau giúp anh/chị hiểu gì về …? (Hiểu nội dung phản ánh của một câu văn/đoạn văn, câu thơ/ đoạn thơ) VD: Câu 3- Đề thi tốt nghiệp THPT 2021	Diễn giải nội dung phản ánh của các câu văn/đoạn văn (câu thơ/ đoạn thơ), trả lời theo ý hỏi của đề.
Anh/chị hiểu như thế nào về ý kiến/câu văn/ câu thơ/ hình ảnh thơ….?  VD: Anh/Chị hiểu như thế nào về nhận định “Thật ra, bạn vẫn luôn ở nhà mình cả khi bạn đang đang ở bất kỳ vị trí nào trên hành tinh này” trong đoạn trích? (Đề thi Tốt nghiệp THPT năm 2021, đợt 2)	– Đặt ý kiến/câu văn/ câu thơ/ hình ảnh thơ trong ngữ cảnh, cắt nghĩa từ ngữ quan trọng; – Diễn giải nội dung ý kiến/câu văn/ câu thơ/ hình ảnh thơ; – Tác giả muốn nói điều gì qua ý kiến/câu văn/ câu thơ/ hình ảnh thơ đó?
Hình ảnh thơ/ câu thơ/ câu văn/ ý kiến …có ý nghĩa gì?  VD: Theo anh/chị, hình ảnh “đôi mắt” có ý nghĩa gì trong đoạn thơ? (Đọc hiểu “Đôi mắt người Sơn Tây”)	Cần trả lời cho câu hỏi: – Hình ảnh thơ/ câu thơ/ câu văn/ ý kiến… đó nói/gợi về cái gì? – Tác động đến nhận thức, tình cảm, thái độ của người đọc như thế nào?
– Theo anh/chị, vì sao…? – Bằng hiểu biết/trải nghiệm của bản thân hãy…	Dựa vào hiểu biết, trải nghiệm của bản thân để trả lời yêu cầu hỏi.
Nêu khái quát nội dung của đoạn thơ/ đoạn trích (Nêu nội dung chính của đoạn thơ/ đoạn trích).	Trả lời cho các câu hỏi: Đoạn thơ/ đoạn trích nói về điều gì/ thể hiện cảm xúc, thái độ gì của tác giả? Tác giả nói thế để làm gì? (mục đích).   (dựa vào câu mở bài/câu kết bài/ ở cụm từ lặp lại nhiều lần…=> khái quát lên nội dung)
Nhân vật…hiện lên như thế nào?	Cần chú ý đến tên tuổi, nghề nghiệp, ngoại hình, tính cách, tâm trạng của nhân vật.
Chi tiết … có ý nghĩa gì?	Trả lời các câu hỏi: – Chi tiết làm nổi bật điều gì về nhân vật, về chủ đề tác phẩm? – Chi tiết đó có góp phần thể hiện tài năng nghệ thuật của tác giả?

Câu hỏi đọc hiểu Ngữ Văn mức độ vận dụng

Câu hỏi	Cách trả lời
Anh/chị có đồng ý với ý kiến…? Vì sao?	Nêu rõ đồng tình hay không đồng tình và lí giải vì sao? – Nếu đồng tình => Lí giải theo hướng nêu ý nghĩa của quan điểm đó. – Nếu không đồng tình => Lí giải theo hướng phản biện lại quan điểm đó. – Nếu vừa đồng tình, vừa không đồng tình => Kết hợp cả hai để lí giải.
Rút ra bài học/thông điệp có ý nghĩa nhất.	– Nêu ngắn gọn bài học/ thông điệp trong một câu. – Lí giải: Đưa ra 2-3 lí lẽ về ý nghĩa của thông điệp/bài học đó
Từ…trong đoạn trích, rút ra những bài học. VD: câu 4- Đề tốt nghiệp THPT 2021	– Chỉ ra đặc điểm của…trong đoạn trích; – Rút ra các bài học.
Nhận xét về tình cảm của tác giả với … được thể hiện trong đoạn trích. VD: câu 4- Đề tham khảo 2021	– Tác giả thể hiện tình cảm gì? – Tình cảm đó được thể hiện như thế nào?
Câu thơ/đoạn thơ….gợi cho anh chị những suy nghĩ gì? VD: Hành trình theo đuổi khát vọng của con người được thể hiện trong đoạn trích gợi cho anh/chị suy nghĩ gì? (Đề thi TN THPT 2019)	Cần trả lời theo các câu hỏi: – Điều được nói tới trong câu thơ/câu văn là gì? – Đó có phải là hiện tượng đang diễn ra trong cuộc sống hay không? – Điều đó tác động đến nhận thức, tình cảm, hành động của cá nhân mình ra sao?
Đưa ra những giải pháp/ hành động cụ thể của anh/chị để…	Cần đưa ra những hành động/ giải pháp cụ thể, có tính khả thi.