dàn âm thanh hội trường, âm thanh lớp học, âm thanh phòng họp, loa trợ giảng

SKKN Giáo dục kĩ năng mềm cho học sinh THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp

SKKN Giáo dục kĩ năng mềm cho học sinh THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp

Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education

Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại:  Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education

Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến
Ngày nay kỹ năng mềm có tầm ảnh hưởng rất lớn đến sự thành bại trong sự
nghiệp của mỗi con người nói chung và học sinh nói riêng. Theo thống kê,
những người có được sự thành công chủ yếu chỉ có 25% là kiến thức chuyên
môn, còn 75% là những kỹ năng mềm mà họ đúc kết được. Không giống với kỹ
năng cứng mà con người có thể học, đo lường và xác định rõ ràng, kỹ năng mềm
không chứa tính chuyên môn, không thể sờ nắm. Tuy nhiên chúng sẽ quyết định
đến việc người đó có thể trở thành một nhà lãnh đạo tài ba hoặc một người thành
công hay không. Nếu một người chỉ có kỹ năng chuyên môn giỏi thì chưa đủ để
thành công trong công việc và cuộc sống. Có rất nhiều học sinh THPT, khi còn
ngồi trên ghế nhà trường học rất giỏi, nhưng đến khi đi làm lại không đạt được
thành công như mơ ước, như mong đợi của thầy cô, nhà trường và bố mẹ; hoặc
có những em tiếp thu kiến thức rất tốt, nhưng lại không biết cách truyền tải được
kiến thức mình có cho người khác hiểu, không biết cách giao tiếp, ứng xử với
bạn bè, thầy cô và mọi người xung quanh. Đó là vì các em đang thiếu những kỹ
năng mềm để kết hợp với kiến thức chuyên môn khi làm việc. Mà những kỹ
năng này không thể có được trong một thời gian ngắn, nó phải được tiếp nhận và
rèn luyện trong một thời gian dài, từ khi các em còn đang ngồi trên ghế nhà
trường, cùng lúc với khi các em đang trau dồi kiến thức chuyên môn. Đối với
các em, áp lực học hành là khá lớn vì các em phải chuẩn bị cho nhiều kỳ thi
quan trọng sắp tới. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là phải rời bỏ hết mọi
hoạt động ngoại khoá, mà thậm chí ngược lại, cần tích cực tham gia hơn nữa để
trau dồi kỹ năng mềm- vốn cũng là thứ không thể thiếu khi chuẩn bị cho tương
lai. Chúng ta phải giúp các em biết cân bằng thời gian học và hoạt động hợp lý
để không bị áp lực và đạt được thành công cao nhất. Và người có thể giúp các
em tiếp thu, lĩnh hội được nhiều nhất các kỹ năng mềm khi còn đang là học sinh
THPT chính là giáo viên chủ nhiệm lớp. Với lí do trên tôi đã chọn đề tài: “Giáo
dục kỹ năng mềm cho học sinh THPT thông qua công tác chủ nhiệm lớp”
để áp dụng vào công tác chủ nhiệm lớp từ năm học 2019 – 2020 đến năm học
2
2021 – 2022 tại trường THPT Lương Thế Vinh và một số cơ sở giáo dục khác.
Với đề tài này, tôi và các đồng nghiệp đã giúp được các em học sinh lớp chủ
nhiệm của mình rèn luyện được các kỹ năng mềm, tạo tiền đề tốt cho các em
trong công việc và cuộc sống sau này.
II. Mô tả giải pháp
1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
Trong công cuộc đổi mới toàn diện giáo dục, đào tạo hiện nay, đòi hỏi nhà
trường, gia đình và xã hội không những cung cấp kiến thức cho học sinh mà còn
giúp các em rèn luyện những kỹ năng cần thiết, trong đó có các kỹ năng mềm,
qua đó phát triển tốt nhất phẩm chất, năng lực cho các em. Đặc biệt, trước những
thách thức của công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, kỹ năng mềm
trở nên vô cùng quan trọng để mỗi cá nhân có thể tồn tại, phát triển, quản lý và
làm chủ công việc cũng như cuộc sống của mình sau này. Cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0 đã và đang có sức hút và sự ảnh hưởng sâu rộng đến sự chuyển biến
trong các lĩnh vực đời sống xã hội, trong đó đặc biệt có lĩnh vực giáo dục đào
tạo, nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội. Trong bối cảnh
này, việc trang bị các kỹ năng mềm cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước là rất cần thiết. Hiện
nay, các trường THPT đã không ngừng đổi mới sáng tạo các phương pháp dạy
học, kỹ thuật dạy học, kiểm tra đánh giá, dạy học theo hướng phát triển năng lực
của học sinh, chú trọng phát huy các kỹ năng thực hành cho học sinh. Tuy nhiên,
việc giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh trong trường THPT chưa được quan
tâm đúng mức, thậm chí có trường thì việc giáo dục kỹ năng mềm mới chỉ dừng
lại ở phần kế hoạch chung, chưa cụ thể, chưa giao trọng trách cho từng bộ phận.
Các trường THPT còn đang coi việc giáo dục kỹ năng mềm là trách nhiệm của
cấp học cao hơn, hoặc có thể coi đó là việc mà các em có thể tự tích lũy được
trong cuộc sống. Đó là quan điểm không đúng, bởi vì kỹ năng mềm phải được
tích lũy từ từ, trong một thời gian dài và dễ dàng giúp học sinh tiếp nhận hơn
qua các hoạt động giáo dục. Đặc biệt, trong thời đại bùng nổ thông tin, mạng xã
hội, công nghệ hiện đại, các em học sinh sau thời gian học chính khóa thường
3
chỉ làm bạn với máy tính, điện thoại thì việc đưa các em đến với các hoạt động
tập thể để giáo dục các kỹ năng, đặc biệt các kỹ năng mềm là cực kì quan trọng.
Chính vì vậy, việc nhận thức các kỹ năng mềm cần thiết cho học sinh và đề xuất
những giải pháp hình thành và phát triển kỹ năng mềm cho học sinh trong
trường THPT hiện nay là việc làm cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn. Thế nhưng,
không ít giáo viên làm công tác chủ nhiệm vẫn còn thụ động, chạy theo đuôi các
vụ việc. Phần lớn các công việc của giáo viên lệ thuộc quá nhiều ở sự nhắc nhở,
chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường. Họ còn trông chờ, ỷ lại, chưa thể hiện sự
chủ động của mình trong công tác chủ nhiệm. Các giáo viên chủ nhiệm chưa tin
tưởng, mạnh dạn bố trí, giao việc cho các em học sinh để tạo điều kiện thuận lợi,
qua đó đánh giá, động viên, khích lệ các em phấn đấu trở thành học sinh tốt và
có được những kỹ năng mềm cần thiết. Trong quá trình chủ nhiệm, khả năng dự
báo của một số giáo viên chưa tốt, chưa cụ thể hóa các nhiệm vụ, quy định trong
Điều lệ trường phổ thông thành chương trình, kế hoạch, công việc hành động cụ
thể, sao cho phù hợp tình hình thực tế của lớp, vì thế công tác chủ nhiệm kém
phần phong phú. Nội dung, hình thức tổ chức các buổi sinh hoạt lớp thiếu đầu
tư, nghèo nàn, nặng nề hành chính, không thu hút lôi cuốn học sinh …hiệu quả
giáo dục kém. Trong các buổi sinh hoạt tập thể lớp, ngoại khóa chưa thấy giáo
viên chủ động tổ chức cho các em tự thảo luận, tranh luận về một chủ đề thiết
thực nào đó để giáo dục, như từ những mẩu chuyện người thật, việc thật có tính
thời sự, gần gũi … giúp các em nhận thức hành vi đúng – hành vi sai, chân –
thiện – mỹ, việc lợi – việc hại. Thông qua đó giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng
mềm, lý tưởng sống cho các em.
Trong quá trình tìm hiểu các phương pháp giáo dục kỹ năng mềm cho học
sinh tôi đã nhận được những thuận lợi và gặp phải những khó khăn sau:
-Thuận lợi: trường THPT Lương Thế Vinh nơi tôi công tác đã rất quan tâm
đến việc giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh và đã tổ chức nhiều các hoạt động,
phát động nhiều phong trào, triển khai nhiều cuộc thi, thành lập các câu lạc
bộ…để giúp các học sinh rèn luyện được nhiều kỹ năng mềm.
-Khó khăn: trước khi có sáng kiến này, tại nơi tôi công tác chưa từng có giáo
4
viên chủ nhiệm nào đưa ra được hệ thống những giải pháp đồng bộ, bài bản về
việc giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh một cách hiệu quả. Về phía nhà trường,
thì không có bộ phận nào có thể xây dựng được một kế hoạch giáo dục kỹ năng
mềm cho từng lớp chủ nhiệm. Về phía gia đình học sinh, thì đa số không có điều
kiện và thời gian để giáo dục kỹ năng mềm cho con.
Chính vì vậy, tôi đã trăn trở, tìm tòi, nghiên cứu các tài liệu, sách báo, mạng
Internet…và xây dựng được một hệ thống các giải pháp giáo dục kỹ năng mềm
để áp dụng cho học sinh các lớp chủ nhiệm.
2. Mô tả giải pháp sau khi tạo ra sáng kiến
2.1. Tìm hiểu các quan điểm về kỹ năng mềm.
Có khá nhiều quan niệm hay định nghĩa khác nhau về “Kỹ năng mềm” tùy
theo lĩnh vực nghề nghiệp, góc nhìn chuyên môn, ngữ cảnh, phát biểu và thậm
chí là việc đặt thuật ngữ này bên cạnh những thuật ngữ nào. Tác giả Forland,
Jeremy định nghĩa: “Kỹ năng mềm là một thuật ngữ thiên về mặt xã hội để chỉ
những kỹ năng có liên quan đến việc sử dụng ngôn ngữ giao tiếp, khả năng hòa
nhập xã hội, thái độ và hành vi ứng xử hiệu quả trong giao tiếp giữa người với
người. Nói khác đi, đó là kỹ năng liên quan đến việc con người hòa mình, chung
sống và tương tác với cá nhân khác, nhóm, tập thể, tổ chức và cộng đồng”. Nhà
nghiên cứu N.J. Pattrick định nghĩa: “Kỹ năng mềm là khả năng, là cách thức
chúng ta tiếp cận và phản ứng với môi trường xung quanh, không phụ thuộc vào
trình độ chuyên môn và kiến thức. Kỹ năng mềm không phải là yếu tố bẩm sinh
về tính cách hay là những kiến thức của sự hiểu biết lí thuyết mà đó là khả năng
thích nghi với môi trường và con người để tạo ra sự tương tác hiệu quả trên bình
diện cá nhân và cả công việc”.
Tương tự như thế, một vài tác giả với tư cách là người sử dụng lao động hay
huấn luyện cho rằng: Kỹ năng mềm là kỹ năng đề cập đến khả năng điều chỉnh
chính mình, điều chỉnh những kiến thức và kỹ năng đã có để thích ứng với
người khác và công việc trong hoàn cảnh thực tiễn. Michal Pollick tiếp cận dưới
góc nhìn Kỹ năng mềm là một năng lực thuộc về trí tuệ cảm xúc: “Kỹ năng mềm
đề cập đến một con người có biểu hiện của EQ (EmotionIntelligence Quotion),
đó là những đặc điểm về tính cách, khả năng giao tiếp, ngôn ngữ, thói quen cá
nhân, sự thân thiện, sự lạc quan trong mối quan hệ với người khác và trong công
việc”. Kỹ năng mềm là thuộc tính của cá nhân tăng cường khả năng tương tác
của cá nhân trong thực tế, góp phần nâng cao hiệu suất của công việc và triển
vọng nghề nghiệp. Kỹ năng mềm liên quan đến khả năng tương tác với người
khác mà cụ thể là những người trong nội bộ hay những người bên ngoài cơ quan
5
để đạt được hiệu quả làm việc mà cụ thể là vượt chỉ tiêu được giao để góp phần
thành công của tổ chức. Tác giả Giusoppe Giusti cho rằng: “Kỹ năng mềm là
những biểu hiện cụ thể của năng lực hành vi, đặc biệt là những kỹ năng cá nhân
hay kỹ năng con người. Kỹ năng mềm thường gắn liền với những thể hiện của
tính cách cá nhân trong một tương tác cụ thể, đó là kỹ năng chuyên biệt rất
“người” của con người”. Khái niệm kỹ năng mềm đề cập đến những năng lực
thực hành xã hội, hay còn gọi là kỹ năng con người.
Việc phân loại các nhóm kỹ năng cũng có nhiều cách khác nhau, trong báo
cáo phát triển Việt Nam của Ngân hàng Thế giới, thì bộ kỹ năng của người lao
động bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: Kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội và
hành vi, kỹ năng kỹ thuật. Trong đó, kỹ năng xã hội và hành vi được đo lường
bằng: kỹ năng mềm, kỹ năng xã hội, kỹ năng sống, đặc điểm tính cách; cởi mở
để trải nghiệm, tận tâm, hướng ngoại, biết cách tán đồng, ổn định về cảm xúc;
kiểm soát bản thân, kiên trì, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tương tác cá nhân.
Tác giả Huỳnh Văn Sơn cho rằng: “Kỹ năng mềm không đồng nhất với kỹ năng
sống nhưng không phải là một phạm trù tách biệt với kỹ năng sống”. Điều này
cũng được tác giả Nguyễn Thanh Bình khẳng định: “Kỹ năng sống, trong đó có
kỹ năng mềm được coi như là một hợp phần quan trọng trong nhân cách và năng
lực của con người sống trong xã hội hiện đại”. Nguyễn Thị Mỹ Lộc và Đinh Thị
Kim Thoa thì cho rằng: “Kỹ năng mềm là thuật ngữ dùng để chỉ các kỹ năng
thuộc về trí tuệ cảm xúc như: một số nét tính cách (quản lí thời gian, thư giãn,
vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới), sự tế nhị, kỹ năng ứng xử, thói
quen, sự lạc quan, chân thành, kỹ năng làm việc theo nhóm… Đây là những yếu
tố ảnh hưởng đến sự xác lập mối quan hệ với người khác. Những kỹ năng này là
thứ thường không được học trong nhà trường, không liên quan đến kiến thức
chuyên môn, không thể sờ nắm, nhưng không phải là kỹ năng đặc biệt mà phụ
thuộc chủ yếu vào cá tính của từng người. Kỹ năng mềm quyết định bạn là ai,
làm việc thế nào, là thước đo hiệu quả cao trong công việc”. Như vậy, kỹ năng
mềm là một khía cạnh của kỹ năng sống, nói về mối quan hệ giao tiếp, tương tác
và giải quyết sự việc, vấn đề bằng trí tuệ xúc cảm (EQ). Kỹ năng mềm là thuật
ngữ liên quan đến trí tuệ xúc cảm dùng để chỉ các kỹ năng quan trọng trong cuộc
sống con người như: kỹ năng sống, giao tiếp, lãnh đạo, làm việc theo nhóm, kỹ
năng quản lý thời gian, thư giãn, vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới.
Những kỹ năng mềm rất cần thiết cho học sinh, sinh viên ở nước ta hiện nay.
Bên cạnh những hiểu biết về chuyên môn, kỹ năng mềm cũng là nhân tố quan
trọng hàng đầu ảnh hưởng đến quyết định tuyển dụng của doanh nghiệp khi các
em bước vào cuộc sống. Kỹ năng này thể hiện cách sống, cách tích lũy kinh
nghiệm từ cuộc sống và trong xã hội hiện đại, đây được xem là chìa khóa vàng
dẫn đến thành công. Trong xã hội hiện đại, có những em học sinh năng động, tự
6
tìm kiếm các cơ hội để học tập trau dồi các kỹ năng mềm cho bản thân. Nhưng
phần nhiều các em chưa biết đến kỹ năng mềm cũng như chưa nhận thức đúng
đắn tầm quan trọng của kỹ năng mềm trong cuộc sống hàng ngày nên chỉ nghĩ
rằng học thật giỏi là đủ và chắc chắn sẽ thành công khi vào đời. Quan điểm này
không sai nhưng chưa đủ, các em học giỏi chuyên môn nhưng chưa chắc đã có
thể thích ứng nhanh với công việc hay sự thay đổi về môi trường cuộc sống, môi
trường công việc. Để hiểu rõ hơn về những kỹ năng mềm cần thiết cho học sinh,
chúng ta sẽ tham khảo kỹ năng mềm mà một số nước tiên tiến trên thế giới đã và
đang hình thành và phát triển cho học sinh, sinh viên sau đây:

TTKỹ năng mềmNước áp dụng
1Kỹ năng học và tự học
Learning to learn
Mỹ, Úc,Singapore
2Kỹ năng lắng nghe
Listening skills
Mỹ
3Kỹ năng thuyết trình
Oral Communiscation skills
Mỹ, Anh
4Kỹ năng giải quyết vấn đề
Problem solving skills
Mỹ, Anh, Úc,Singapore
5Kỹ năng tư duy sáng tạo
Creative thinking skills
Mỹ
6Kỹ năng quản lý bản thân và tự tin
Self management skills and self-confidence
Mỹ, Úc,Singapore
7Kỹ năng phát triển cá nhân và sự nghiệp
Personal and career development skills
Mỹ
8Kỹ năng đặt mục tiêu và tạo động lực làm
việc
Goal setting/motivation skills
Mỹ
9Kỹ năng giao tiếp ứng xử và tạo lập quan hệ
Interpersonal skills
Mỹ, Úc,Singapore

Các kỹ năng mềm sau đây sẽ giúp ích rất nhiều trong công việc của một
người sau khi được tuyển dụng:
-Kỹ năng giao tiếp: Trong tất cả những kỹ năng mềm thì kỹ năng giao tiếp
được đánh giá là kỹ năng quan trọng nhất. Việc có kỹ năng giao tiếp tốt không
có nghĩa là bạn phải trở thành một nhà hùng biện xuất sắc hay một nhà văn giỏi.
Nó chủ yếu dựa trên việc bạn thuyết phục người khác ra sao và kết quả đạt được
như thế nào. Đây chính là một kỹ năng mềm vô cùng cần thiết trong công việc.
Giao tiếp còn là cầu nối để bạn tạo dựng mối quan hệ với các đồng nghiệp. Điều
quan trọng là bạn nên lựa chọn từ ngữ trong đối thoại để tạo được ấn tượng đối
với người nghe. Bạn cũng đừng quên rằng một người giỏi kỹ năng giao tiếp
cũng sẽ là một người biết lắng nghe người khác. Khả năng thành công của bạn
7
nằm ở trong tay bạn, giống như anh Phạm Thanh Hải – CEO công ty Cổ phần
JobsGO đã từng chia sẻ: Để gọi được vốn thành công, các bạn phải dựa rất nhiều
vào mối quan hệ chứ không thể chỉ có sáng tạo hay công nghệ xịn được. Ngoài
ra để cải thiện kỹ năng giao tiếp có thể tham khảo một số đầu sách: Khéo ăn
khéo nói sẽ có được thiên hạ, Nghệ thuật giao tiếp để thành công, Những đòn
tâm lý trong thuyết phục, sức mạnh của ngôn từ,…
-Kỹ năng làm việc nhóm và hợp tác: Những nhà tuyển dụng chắc chắn sẽ
không bao giờ từ chối một người luôn hòa đồng và thể hiện được khả năng làm
việc nhóm trong một tập thể. Điều kiện ở đây là bạn phải có sự kết hợp hài hòa
với các thành viên trong nhóm để tạo ra được kết quả cuối cùng hoàn hảo nhất.
Kỹ năng làm việc nhóm và hợp tác chính là chìa khóa cho sự thành công của
bạn nơi công sở. Làm việc với những người khác và thể hiện sự tôn trọng, lịch
sự và thân thiện đối với họ, kể cả đối với những người mà bạn không thích. Hãy
tỏ ra có trách nhiệm với công việc của mình. Khi bạn làm việc độc lập, kết quả
có tốt hay không sẽ chỉ có mình bạn là người chịu. Nhưng khi đã làm việc
nhóm, nếu bạn ỷ lại vào người khác và không làm tròn trách nhiệm của mình,
chính là bạn đang làm ảnh hưởng đến cả tập thể đó. Những người ngày đêm làm
việc sẽ bị phủ nhận công lao. Bạn có phải là một người biết tiếp nhận những lời
phê bình thành động lực để biến nó thành những bài học và kinh nghiệm cho
bản thân không? Hãy dẹp bỏ đi thứ tự ái đang làm cản trở sự thành công của
bạn. Nếu những lỗi lầm của chúng ta không được phát hiện và sửa chữa thì càng
ngày nó sẽ càng tích tụ lại và khiến cho bạn trở thành con người bảo thủ. Có
phải chẳng có ai thích người khác phê bình mình không? Sự thật là chẳng mấy ai
thích nghe những lời như vậy, ít nhiều thì chúng ta cũng sẽ tìm ra những lý luận
để phản bác lại họ. Tuy nhiên, hãy tự rèn luyện chính mình. Quan trọng là bạn
phải thật bình tĩnh và đừng vội phản bác lại những lời mà mọi người góp ý cho
mình. Cầu thị, lắng nghe sẽ giúp cho họ có những lời phê bình góp ý chân thành
hơn để bạn hoàn thiện bản thân.
-Khả năng thích nghi: Chẳng có nhà tuyển dụng nào muốn từ chối một ứng cử
viên sáng giá có khả năng thích nghi và linh hoạt trong công việc hết. Bạn phải
luôn tạo cho mình khả năng để bứt phá trong công việc để có thể xoay sở trong
môi trường hiện đại như ngày nay. Bạn có phải là một người sợ thay đổi không?
Nếu đúng thì bạn có thể đang là thành viên không giá trị trong team của mình
đó. Những vị cấp trên sẽ không có thời gian để chờ đợi bạn thích nghi với thời
đại đâu. Chính vì vậy hãy học cách thích nghi ngay từ ngày hôm nay. Chỉ khi
bạn biết thích nghi, biết chấp nhận thay đổi thì mới có nhiều cơ hội cho bạn phát
huy năng lực của mình.
-Sáng tạo và tư duy: Khả năng tư duy và lối suy nghĩ sáng tạo luôn được đánh
giá cao trong mọi công việc. Chắc chắn khi bước chân vào chốn công sở, không
có ai dạy cho bạn những điều này hết, nếu có thì sẽ chỉ là hướng dẫn bạn nên
làm như thế nào để hoàn thành công việc một cách tốt nhất. Do đó kỹ năng sáng
tạo và tư duy tốt do chính bản thân bạn nắm bắt được và khơi nguồn. Một công
việc ngày nào bạn cũng lặp đi lặp lại, lúc nào cũng trong tình trạng dập khuôn
thì sẽ chỉ mang đến kết quả giống như những lần trước. Hãy thử tìm cách sáng
tạo, đổi mới nó, biết đâu bạn sẽ có khả năng thực hiện công việc đó nhanh hơn
8
và đem lại hiệu quả cao hơn. Mọi thứ không có gì là dễ dàng cả, hãy tự tin sáng
tạo theo cách riêng của bạn. Lấy một ví dụ đơn giản trong excel, nếu bạn là
người chưa sử dụng bao giờ, chắc chắn bạn sẽ chỉ biết đánh số theo thứ tự
1,2,3,… Nhưng nếu có thời gian tìm tòi và phân tích hẳn là bạn sẽ biết cách
đánh số nhanh hơn cách đánh thủ công bên trên.
2.2. Lựa chọn các phương pháp giáo dục kỹ năng mềm trong trường THPT.
Độ tuổi THPT là giai đoạn chuẩn bị bước ra cuộc đời nên đây là thời điểm
quan trọng để đẩy mạnh giáo dục các em những kỹ năng mềm, làm hành trang
vững chắc cho thành công trong tương lai. Giáo dục kỹ năng mềm tại các trường
THPT hiện nay được lồng ghép vào các giờ học chính khoá và trong các hoạt
động ngoài giờ lên lớp.
Những hoạt động giáo dục ngoài giờ giúp học sinh thấy được tầm quan trọng
của các kỹ năng mềm đối với lứa tuổi học sinh. Từ đó còn góp phần thúc đẩy
thêm mối quan hệ tích cực giữa học sinh với giáo viên, giữa các em học sinh với
nhau, đem đến hứng thú học tập và hơn cả là giúp các em có khả năng ứng phó
tích cực trước các tình huống trong cuộc sống, sống lành mạnh và chủ động hơn.
Sau đây là những phương pháp giáo dục kỹ năng mềm có thể đạt được hiệu quả
tại cấp học THPT:
2.2.1.Giáo dục kỹ năng mềm thông qua các hoạt động tuyên truyền, trao
đổi, tọa đàm…
Những bài học về kỹ năng mềm có thể được lồng ghép trong các tiết chào
cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt tập thể của trường bằng những cách thức hoạt động
cụ thể như: buổi chia sẻ – trò chuyện hai chiều, chương trình đóng vai theo tình
huống bằng hình thức sân khấu hóa, các bài học cuộc sống được lồng ghép vào
trong giờ giảng dạy,… Khi các em đi học, nếu chỉ nhận lại được mỗi kiến thức
sách vở thôi thì việc giáo dục chưa đạt được hết hiệu quả của nó. Đến trường cốt
là để gặp gỡ bạn bè, thầy cô và được tiếp cận với “xã hội thu nhỏ” để học cách
sống trước khi bước ra đời thật rộng lớn.
2.2.2.Giáo dục kỹ năng mềm bằng cẩm nang, sổ tay tuyên truyền
Các lớp có thể đặt mua những cuốn sổ tay giáo dục kỹ năng mềm trên thị
trường. Nội dung của sổ tay rất hữu ích với học sinh, tuyên truyền bao gồm các
kiến thức về kỹ năng sống, kỹ năng mềm cần rèn luyện, cách thức rèn luyện.
Cuốn sổ tay nhỏ dễ mang theo bên mình, nội dung dễ đọc, dễ tiếp thu sẽ có tác
dụng rất tốt trong việc giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh THPT. Thật ra đối
với kỹ năng mềm, nhiều người cho rằng phải thực hành thì mới hiệu quả. Tuy
nhiên, cái gì cũng vậy, có nền tảng kiến thức trước sẽ giúp việc thực thi đi đúng
định hướng và nhanh chóng đạt được thành công hơn.
2.2.3.Giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh từ các hoạt động ngoài giờ lên lớp
a. Hoạt động Văn hóa – Nghệ thuật
Hoạt động văn hóa nghệ thuật bao gồm nhiều thể loại khác nhau như: Hát,
múa, nhảy, thơ ca, kịch ngắn, kịch câm, thi kể chuyện,.. nhằm góp phần hình
thành cho các em sự mạnh dạn, tự tin trước đám đông, rèn luyện kỹ năng thể
hiện bản thân. Những hoạt động này sẽ rất tuyệt vời cho các em có năng khiếu
thẩm mỹ và quan tâm đến nghệ thuật. Đây sẽ là cơ hội để các em được hoà mình
vào nghệ thuật, kể cả khi có đứng trước sân khấu hay không. Bởi nếu không trực
9
tiếp biểu diễn thì các em hoàn toàn có thể làm đạo diễn, biên kịch, hậu cần,…
những công việc vẫn sẽ bổ sung rất nhiều vào vốn kỹ năng của em.
b. Hoạt động Thể dục thể thao
Hoạt động này sẽ góp phần giúp các em rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm,
tinh thần đồng đội cũng như thể hiện sự khéo léo, khoẻ mạnh và dẻo dai của
mình. Vì trong các cuộc thi về vận động thể chất, các em sẽ phải ứng phó nhiều
tình huống bất ngờ và bắt buộc phải giao tiếp với đồng đội để đề ra chiến lược
và phối hợp nhịp nhàng với nhau. Những hoạt động như thế này không chỉ là
giờ phút giúp các em xả stress sau tháng ngày dài học tập căng thẳng, mà còn
khiến tình đoàn kết lên cao, cùng nhau tạo nên những kỷ niệm đáng nhớ của tuổi
học trò.
c. Hoạt động xã hội, công ích
Thông qua các hoạt động này, học sinh sẽ hiểu thêm về giá trị của lao động
và có tinh thần đóng góp cho cộng đồng nhiều hơn. Đây có thể là các buổi vệ
sinh trường lớp, có thể là những chuyến đi tham quan, từ thiện,… Các em sẽ
được quan sát cuộc sống xung quanh ở nhiều hoàn cảnh khác nhau. Nhiều em
sống sung sướng từ bé, nhờ những lần như vậy mà dần biết xả thân hơn, xốc vác
hơn, chăm chỉ làm việc cùng mọi người, biết mình may mắn hơn rất nhiều người
ngoài kia nên phải sống yêu thương, chan hoà và có trách nhiệm với cộng đồng.
d.Cuộc thi khoa học – kỹ thuật
Những hoạt động như cuộc thi tìm hiểu các danh nhân, các nhà khoa học,
xây dựng đề án khoa học kỹ thuật hay hỏi đáp về các kiến thức nền về văn hoá –
xã hội,.. sẽ rèn luyện cho học sinh kỹ năng nghiên cứu sâu và tự khẳng định vốn
kiến thức của bản thân. Các em có cơ hội được cọ xát với nhiều các bạn cũng có
tầm hiểu biết “khủng” để giao lưu, học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm cùng nhau. Các
cuộc thi như vậy cũng là sân chơi để sau đó các em có thêm những người bạn
cùng sở thích, có động lực để tiếp tục phấn đấu trau dồi kiến thức.
e.Hoạt động ngoại khóa
Ngoài việc giúp học sinh hiểu sâu hơn về các kiến thức đã được học trong các
giờ học chính khóa (kiến thức nền) thì các hoạt động ngoại khóa còn trau dồi
cho các em rất nhiều kỹ năng mềm như: kỹ năng học và tự học, sự tự tin, khả
năng thuyết trình, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tư duy sáng tạo, kỹ năng
làm việc nhóm, khả năng thích nghi… và nhiều kỹ năng khác nữa. Các buổi
ngoại khóa đều được gắn với một chủ đề và gắn với một số kiến thức nhất định
nên rất thuận lợi đối với các học sinh có kiến thức nền tốt. Tuy nhiên, với những
học sinh có kiến thức nền còn hạn chế thì để giải quyết được chủ đề của buổi
ngoại khóa, các em sẽ phải tự nghiên cứu, bổ xung những phần bản thân còn
thiếu, qua đó tăng cường khả năng tự học cho các em.
f.Các cuộc thi phong trào
Các cuộc thi phong trào sẽ giúp học sinh phát triển các kỹ năng mềm như: khả
năng học và tự học, khả năng tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả
năng thuyết trình…Mỗi một cuộc thi sẽ phát triển một nhóm kỹ năng mềm khác
nhau, nếu khai thác tốt các cuộc thi này sẽ giúp học sinh rèn luyện được nhiều
kỹ năng quan trọng, cần thiết.
10
2.2.4.Giáo dục kỹ năng mềm bằng cách thành lập các câu lạc bộ học sinh
Những câu lạc bộ (CLB) được thành lập, tổ chức và hoạt động ngay trong
môi trường nhà trường THPT như: CLB Bóng rổ, CLB Tiếng Anh, CLB
Dancesport, CLB Bóng bàn, CLB báo chí, CLB sức khỏe giới tính, Câu lạc bộ
MC, CLB thủ lĩnh đoàn, CLB thanh niên tình nguyện… Mỗi CLB có cách thức
và nội dung hoạt động khác nhau, có khẩu hiệu và cả quy chế hoạt động riêng.
Tham gia các câu lạc bộ này, các em học sinh sẽ trở thành những thành viên
tích cực, hoạt động vì một mục đích chung. Các em được hòa mình vào một tập
thể có nhiều điểm chung nên có thể thoải mái thể hiện thế mạnh của bản thân.
Nhờ đó mà qua các câu lạc bộ, nhiều học sinh từ nhút nhát đã trở nên mạnh dạn
hơn.
Chưa dừng lại ở đó, nhiều câu lạc bộ còn có những đợt tuyển thành viên đầu
vào chặt chẽ với yêu cầu nhất định về vốn kiến thức, vốn sống, tinh thần tích
cực, chủ động, dám nghĩ dám làm. Trong suốt quá trình hoạt động câu lạc bộ,
các thành viên cũng phải hoạt động tích cực, nhất là tham gia những công tác xã
hội, tình nguyện, những hoạt động tập thể để rèn luyện bản thân ngày một tốt
hơn, cống hiến được nhiều hơn. Tham gia những hoạt động này là cách để học
sinh từng bước tự rèn luyện bản thân và gặt hái vô vàn kỹ năng mềm.
2.3. Phân tích vai trò của GVCN trong việc giáo dục kĩ năng mềm.
Theo điều lệ trường THCS, THPT và trường PT có nhiều cấp học, ban hành
kèm theo thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo, giáo viên chủ nhiệm có những vai trò sau:
2.3.1.Thay mặt hiệu trưởng quản lí một lớp học
Giáo viên chủ nhiệm lớp do hiệu trưởng phân công và thay mặt hiệu trưởng
để quản lí và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh ở một lớp học.
Vai trò quản lí của giáo viên chủ nhiệm lớp thể hiện trong việc xây dựng và tổ
chức thực hiện các kế hoạch giáo dục, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá kết quả học
tập và tu dưỡng của học sinh trong lớp.
Giáo viên chủ nhiệm phải trả lời các câu hỏi về chất lượng học tập và hạnh
kiểm của học sinh trong lớp trước hiệu trưởng, trước Hội đồng sư phạm của nhà
trường và trước phụ huynh học sinh của lớp khi tổng kết năm học.
2.3.2.Người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết
Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ chức,
giáo dục, bằng sự gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây
dựng khối đoàn kết trong tập thể, dìu dắt các em nhỏ như con em mình trưởng
thành theo từng năm tháng.
Học sinh kính yêu giáo viên chủ nhiệm như cha mẹ mình, đoàn kết thân ái
với bạn bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh.
Tình cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của giáo viên
chủ nhiệm càng cao thì chất lượng giáo dục càng tốt.
Rất nhiều giáo viên cùng giảng dạy trong một lớp, nhưng giáo viên chủ
nhiệm bao giờ cũng để lại những ấn tượng sâu sắc đối với từng học sinh trong
suốt cuộc đời họ.
2.3.3.Người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp
Vai tò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ máy
11
tự quản của lớp, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm, đồng
thời tổ chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được xây dựng
hàng năm.
Các hoạt động của lớp được tổ chức đa dạng và toàn diện, giáo viên chủ
nhiệm lớp quán xuyến tất cả các hoạt động một cách cụ thể, chặt chẽ.
Các phong trào thi đua học tập đi vào thực chất, các cuộc sinh hoạt các đoàn
thể có nội dung hấp dẫn thanh, thiếu niên, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể
thao được tiến hành thường xuyên… Chất lượng học tập và tu dưỡng đạo đức
của học sinh phụ thuộc rất nhiều vào trật tự, kỉ luật, vào tinh thần đoàn kết và
truyền thống của tập thể lớp cũng như các hoạt động đa dạng của lớp.
2.3.4.Cố vấn đắc lực cho các đoàn thể của học sinh trong lớp
Giáo viên chủ nhiệm lớp dù có là đoàn viên, đảng viên hay không cũng cần
phải nắm vững điều lệ, tôn chỉ mục đích, nghi thức và nội dung hoạt động của
các đoàn thể.
Với tinh thần trách nhiệm, với kinh nghiệm công tác của mình làm tham
mưu cho chi Đoàn thanh niên của lớp lập kế hoạch công tác, bầu ra ban lãnh đạo
chi đoàn, tổ chức các nội dung hoạt động và phối hợp với ban cán sự lớp để xây
dựng tập thể, đem lại hiệu quả giáo dục tốt nhất.
2.3.5.Giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục
Gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo dục, trong đó nhà
trường là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục tiêu, nội dung,
chương trình và phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học, do vậy giáo
viên chủ nhiệm phải là người chủ đạo trong điều phối các hoạt động giáo dục
cùng với các lực lượng giáo dục đó một cách có hiệu quả nhất.
Năng lực, uy tín chuyên môn, kinh nghiệm công tác của giáo viên chủ
nhiệm lớp là điều kiện quan trọng để tập hợp lực lượng, phối hợp thành công các
hoạt động giáo dục cho học sinh trong lớp.
Với vai trò chung được nêu rõ trong thông tư trên thì GVCN có vai trò cực
kì quan trọng trong việc “Giáo dục kĩ năng mềm” cho học sinh.
2.4. Tổ chức, triển khai các hoạt động giáo dục kỹ năng mềm trong lớp chủ
nhiệm.
Để có thể thực hiện tốt việc “Giáo dục kỹ năng mềm” cho học sinh lớp
mình chủ nhiệm, trước hết giáo viên chủ nhiệm phải nhận thức được tầm quan
trọng của việc giáo dục kỹ năng mềm trong trường THPT, đồng thời phải thấy
rõ được vai trò của bản thân đối với công việc này. Từ đó, người giáo viên chủ
nhiệm sẽ có được cho mình những định hướng, kế hoạch trên cơ sở các kế hoạch
chung của nhà trường, tìm hiểu đặc điểm của tập thể lớp mình chủ nhiệm để
đưa ra các phương pháp cụ thể trong quá trình chủ nhiệm. Đồng thời, bản thân
người giáo viên chủ nhiệm cũng cần trau dồi cho mình những kỹ năng cần thiết
để áp dụng, điều chỉnh cho từng hoạt động cụ thể.
Tôi đã thiết kế các bước để thực hiện giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh
THPT thông qua công tác chủ nhiệm bao gồm:
12
-Bước 1: Nghiên cứu kế hoạch giáo dục chung của nhà trường, để tìm hiểu
xem những hoạt động nào có thể lồng ghép việc giáo dục kỹ năng mềm cho HS
lớp chủ nhiệm.
-Bước 2: Tìm hiểu, phân tích kỹ đặc điểm của lớp chủ nhiệm, từ đó tìm hiểu
xem các em đang thiếu những kỹ năng mềm nào, những kỹ năng mềm nào là
cần thiết cho các em, đối với từng em thì cần ưu tiên phát triển kỹ năng mềm
nào.
-Bước 3: Lập kế hoạch giáo dục kỹ năng mềm đối với từng hoạt động cụ thể.
-Bước 4: Triển khai thực hiện kế hoạch
-Bước 5: Rút kinh nghiệm cho từng hoạt động.
-Bước 6: Theo dõi sự tiến bộ của các em sau này và rút ra nhận xét

Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY

Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education

Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: 

Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education

Tổng hợp SKKN môn hóa học cấp THPT

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Related Posts
Tư Vấn App Học Ngoại Ngữ
Phần Mềm Bản Quyền
Chat Ngay