SKKN Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên tổ chức có hiệu quả hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ mầm non
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN:
Đất nước ta đang trong tiến trình đổi mới, phát triển và hội nhập, không
những cần đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội mà còn phải quan
tâm đến đổi mới giáo dục- đào tạo, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững
năm 2030 của Việt Nam là “Đảm bảo nền giáo dục có chất lượng, công bằng,
toàn diện và thúc đẩy các cơ hội học tập suốt đời cho tất cả mọi người”. Chính
vì thế, xuyên suốt nhiều kỳ Đại hội Đảng cũng như nhiều Hội nghị Trung
ương, quan điểm “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu” không thay
đổi. Mà Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đã từng khẳng định “Giáo dục mầm non
tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”. Thật vậy, giáo dục mầm non chiếm
một vị trí quan trọng- là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân với
mục tiêu giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một;
hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và
phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa
tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho
việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
Để thực hiện được mục tiêu này trẻ được chăm sóc sức khỏe, được giáo
dục thông qua các hoạt động học tập, vui chơi,…. Và hoạt động “Chơi ngoài
trời” là một trong những hoạt động vui chơi không thể thiếu trong chế độ sinh
hoạt hàng ngày của trẻ. Đây là hoạt động mà trẻ hứng thú nhất, mang lại cho
trẻ nhiều kiến thức lí thú, bổ ích về các sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh
và đặc biệt nó thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ. Khi tham gia hoạt động
“Chơi ngoài trời” trẻ được phát triển óc quan sát, khả năng tư duy, kỹ năng
phân biệt, so sánh, rèn luyện trí nhớ,… cung cấp vốn sống thực tiễn. Đồng thời,
trẻ được tận hưởng những điều kiện tự nhiên như được tắm nắng, được hít thở
không khí trong lành, được vận động tự do, thoải mái, đáp ứng nhu cầu vận
4
động của trẻ, nhờ đó cơ thể được rèn luyện, sức khỏe được tăng cường, tạo cho
trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, trẻ mầm
non nhận thức về sự vật, hiện tượng chủ yếu bằng trực quan hình tượng, trẻ chỉ
ghi nhớ những gì đem lại sự hấp dẫn đối với trẻ, trẻ dễ dàng tham gia vào bất
cứ hoạt động nào đó nhưng cũng rất nhanh chán và sớm bỏ cuộc.
Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động “Chơi ngoài trời” đối với
sự phát triển của trẻ cũng như nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ lứa
tuổi mầm non. Là một người cán bộ quản lý tôi luôn trăn trở, suy nghĩ làm thế
nào làm thế nào để giúp giáo viên có tổ chức được các hoạt động “Chơi ngoài
trời” thực sự có hiệu quả, hấp dẫn, lôi cuốn và phát huy được tính tích cực,
mạnh dạn, tự tin,….của trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện theo hướng “Lấy trẻ
làm trung tâm”, lấy hoạt động làm phương tiện để thực hiện mục tiêu giáo dục
trẻ. Vì thế, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên tổ chức
hiệu quả hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ mầm non” để nghiên cứu sâu hơn
và chia sẻ những kinh nghiệm cũng như sự hiểu biết của mình tới bạn bè, đồng
nghiệp.
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP KỸ THUẬT:
1. Mô tả giải pháp kỹ thuật trƣớc khi tạo ra sáng kiến:
Hoạt động “Chơi ngoài trời” có ý nghĩa đặc biệt đối với trẻ mầm non, là
con đường tiếp xúc độc đáo của trẻ với kiến thức về sự vật hiện tượng tự nhiên,
xã hội đồng thời giúp trẻ rèn luyện các tố chất vận động, tăng sường sức khỏe
và là một trong những hoạt động quan trọng giúp trẻ bước vào giai đoạn đầu
tiên của sự hình thành phát triển nhân cách. Quá trình tổ chức thực hiện hoạt
động “Chơi ngoài trời” tại các nhóm/lớp của trường mầm non Sao Vàng gặp
một số thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
– Nhà trường có bề dầy thành tích trong công tác chăm sóc – giáo dục trẻ,
luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo trực tiếp
về chuyên môn của Sở GD- ĐT và Phòng GD- ĐT. Năm học 2020- 2021 nhà
trường đã được đoàn đánh giá Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Nam Định đánh
5
giá và công nhận: Đạt kiểm định chất lượng giáo dục mức độ 3, trường chuẩn
quốc gia mức độ 2, trường mầm non Xanh- Sạch- Đẹp và An toàn.
– Cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho công tác
chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của nhà trường và các nhóm/lớp được trang
bị đầy đủ, đồng thời luôn được mua sắm bổ sung đáp ứng yêu cầu của các hoạt
động trong đó có hoạt động “Chơi ngoài trời”: Nhà trường xây dựng các khu
vui chơi vận động theo độ tuổi nhà trẻ và mẫu giáo, khu vui chơi, trải nghiệm,
khu chơi với cát nước, suối nước, đồi cỏ, vườn rau, vườn cây ăn quả, vườn hoa.
– Nhà trường thường xuyên tổ chức bồi dưỡng cho cán bộ, giáo viên nhằm
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tăng khả năng đổi mới, sáng tạo các
phương pháp, hình thức giáo dục trẻ.
– Đội ngũ giáo viên các nhóm/lớp có trình độ chuyên môn, nhiệt tình, yêu
nghề, mến trẻ. Có tinh thần tự học, tự bồi dưỡng, luôn cố gắng tìm tòi, sáng tạo
trong các hoạt động giáo dục trẻ để tìm ra các biện pháp gây hứng thú cho trẻ
trong các hoạt động, tích cực tham gia các phong trào, các chuyên đề, hội thi
do nhà trường và các cấp tổ chức nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp
vụ. Giáo viên luôn yêu thương, tôn trọng trẻ, coi trẻ như chính con em của
mình, chịu khó, kiên trì, linh hoạt trong các tình huống xảy ra trong quá trình
chăm sóc- giáo dục trẻ.
– Trẻ ngoan ngoãn, có nền nếp, tích cực, tự tin tham gia các hoạt động.
– Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ, phối kết hợp với nhà trường trong công tác
chăm sóc, giáo dục trẻ.
b. Khó khăn:
Nhà trường đã thực hiện tốt các hoạt động theo Chương trình GDMN
do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Tuy nhiên, khi thực hiện hoạt động
“Chơi ngoài trời” còn gặp một số khó khăn sau:
– Mặc dù nhà trường đã được các cấp lãnh đạo quan tâm cấp kinh phí tu
sửa, cải tạo cơ sở vật chất. Nhưng do đã được xây hơn 40 năm nên cơ sở vật
chất của nhà trường vẫn tiếp tục xuống cấp gây trở ngại cho việc thực hiện một
số hoạt động của trẻ trong đó có hoạt động “Chơi ngoài trời”.
6
– Năng lực chuyên môn của đội ngũ chưa đồng đều, một số giáo viên chưa
thực sự linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức các hoạt động “Chơi ngoài trời”: chưa
đổi mới, sáng tạo phương pháp, hình thức trong việc xây dựng kế hoạch, tổ
chức thực hiện hoạt động; chưa thực sự tạo nhiều cơ hội để trẻ được trải
nghiệm, khám phá thế giới xung quanh; chưa phát hiện, phát huy khả năng, sở
trường của nên trẻ ít tập trung chú ý hoặc chưa hứng thú, mạnh dạn, tự tin tham
gia hoạt động “Chơi ngoài trời”.
– Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dàng bị lôi cuốn
nhưng cũng nhanh chóng chán nản, tự rút ra khỏi hoạt động khi trẻ không còn
hứng thú.
– Một số phụ huynh chưa thực sự nhận thức đúng về vai trò của hoạt động
“Chơi ngoài trời” đối với trẻ nên việc trò chuyện với trẻ về thế giới xung quanh
còn hạn chế, đa phần là cô giáo cung cấp các kiến thức, kĩ năng cho trẻ.
c. Thực trạng: Căn cứ vào tình hình thực tế trên, để phục vụ cho mục
đích viết sáng kiến này, tôi đã tiến hành khảo sát đầu năm học 2020- 2021 và
thu được kết quả như sau:
– Đối với giáo viên: Tiến hành khảo sát 42 giáo viên:
TT | Tiêu chí đánh giá | Mức độ đạt tiêu chí | Mức độ chƣa đạt tiêu chí | ||
Số lƣợng GV | Tỷ lệ % | Số lƣợng GV | Tỷ lệ % | ||
1 | Giáo viên sáng tạo trong việc xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động chơi ngoài trời. | 28 | 66,7% | 14 | 33,3% |
2 | Giáo viên linh hoạt, sáng tạo các phương pháp, hình thức mới trong việc tổ chức các hoạt chơi ngoài trời. | 25 | 59,5% | 17 | 40,5% |
3 | Giáo viên tích cực, sáng | 28 | 66,7% | 14 | 33,3% |
7
tạo xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động chơi ngoài trời. | ||||
Trung bình | 27 | 64,3% | 15 | 35,7% |
* Đánh giá: Tỉ lệ đạt đối với các tiêu chí chiếm 64,3%. Tỉ lệ không đạt 35,7%
=>việc sáng tạo, linh hoạt của giáo viên còn hạn chế.
– Đối với trẻ: Tiến hành khảo sát các độ tuổi:
TT | Tiêu chí đánh giá | Số trẻ đạt tiêu chí /tỷ lệ% | |||||||
Trẻ 24-36 tháng (25 trẻ) | Trẻ 3-4 tuổi (25 trẻ) | Trẻ 4-5 tuổi (30 trẻ) | Trẻ 5-6 tuổi (35 trẻ) | ||||||
SL trẻ | Tỉ lệ % | SL trẻ | Tỉ lệ % | SL trẻ | Tỉ lệ % | SL trẻ | Tỉ lệ % | ||
1 | Trẻ đạt được các yêu cầu kiến thức của hoạt động chơi ngoài trời | 11 | 44% | 12 | 48% | 16 | 53% | 22 | 63% |
2 | Trẻ có kỹ năng : quan sát, phân tích, tổng hợp,…về các đối tượng được khám phá trong hoạt động chơi ngoài trời. | 10 | 40% | 11 | 44% | 15 | 50% | 21 | 60% |
3 | Trẻ có các kỹ năng vận động và phát triển các tố chất vận động của trẻ: nhanh nhẹn, khéo léo, mạnh mẽ, bền bỉ. | 12 | 48% | 13 | 52% | 17 | 56% | 22 | 63% |
4 | Phát triển vốn từ cho trẻ, trẻ tự tin trong giao tiếp. | 10 | 40% | 11 | 44% | 15 | 50% | 21 | 60% |
5 | Trẻ hứng thú, mạnh | 11 | 44% | 12 | 48% | 16 | 53% | 23 | 67% |
8
dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động chơi ngoài trời. | ||||||||
Trung bình | 10,8 | 43,2% | 11,8 | 47,2% | 15,8 | 52,4% | 21,8 | 62,6% |
* Đánh giá: Tỉ lệ đạt đối với các tiêu chí chỉ chiếm từ 43,2% đến 62,6%
=> Trẻ tỉ lệ trẻ chưa đạt các yêu cầu về kiến thức, các kỹ năng, ….còn ở mức
độ trung bình.
– Đối với phụ huynh: Tiến hành khảo sát 200 phụ huynh có con học tại
các độ tuổi khác nhau:
T T | Tiêu chí đánh giá | Mức độ | |||||||
Tốt | Khá | TB | Kém | ||||||
SL Phụ huynh | Tỉ lệ % | SL Phụ huynh | Tỉ lệ % | SL Phụ huynh | Tỉ lệ % | SL Phụ huynh | Tỉ lệ % | ||
1 | Phụ huynh nhận định được tầm quan trọng của việc chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và hoạt động “Chơi ngoài trời” nói riêng. | 30 | 15% | 60 | 30% | 100 | 50% | 10 | 5% |
2 | Phụ huynh quan tâm, chia sẻ, ủng hộ, tham gia các hoạt động chăm sóc- giáo dục trẻ nói chung và hoạt động “Chơi ngoài trời” nói riêng. | 25 | 12,5% | 57 | 28,5% | 95 | 47,5% | 23 | 11,5% |
Trung bình | 27 | 13,5% | 58,5 | 29,3% | 97,5 | 48,8% | 16,5 | 8,3% |
9
* Đánh giá: Tỉ lệ phụ huynh đạt mức độ tốt các tiêu chí: 13,5%, mức độ
khá: 29,3%, mức độ trung bình: 48,8%, mức độ kém: 8,3% => Phụ huynh chưa
thực sự nhận định được tầm quan trọng, quan tâm, chia sẻ, ủng hộ, tham gia
các hoạt động chăm sóc- giáo dục trẻ nói chung và hoạt động “Chơi ngoài trời”
nói riêng.
Từ những thực trạng và kết quả khảo sát trên, tôi đã suy nghĩ và quyết tâm
phải đưa ra một số biện pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả các hoạt động
“Chơi ngoài trời” nhằm: Giúp giáo viên thực hiện tốt các hoạt động “Chơi
ngoài trời” tại nhóm/lớp của mình nhằm đáp ứng nhu cầu vui chơi hàng ngày
của trẻ cũng như đáp ứng mục tiêu giáo dục mầm non trong giai đoạn hiện nay;
Giúp trẻ hứng thú, tự tin, bổ sung thêm các kiến thức về môi trường xung
quanh, phát triển vốn từ, có các kỹ năng tham gia các hoạt động,…; Giúp phụ
huynh nhận định được tầm quan trọng của việc chăm sóc- giáo dục trẻ nói
chung và hoạt động “Chơi ngoài trời” nói riêng đồng thời quan tâm, chia sẻ,
ủng hộ, tích cực tham gia vào các hoạt động của trẻ tại trường/lớp. Sau quá
trình tìm hiểu và nghiên cứu kĩ lưỡng, tôi xin đưa ra “Một số biện pháp chỉ
đạo giáo viên tổ chức hiệu quả hoạt động chơi ngoài trời cho trẻ mầm non”
như sau:
2. Mô tả giải pháp kỹ thuật sau khi có sáng kiến:
Hoạt động vui chơi đối với trẻ mầm non thực sự đóng vai trò chủ đạo
trong sự phát triển của trẻ. Trẻ lứa tuổi mầm non lĩnh hội, tiếp thu các kiến
thức, kĩ năng,… hiệu quả nhất là thông qua hoạt động vui chơi. Và hoạt động
“Chơi ngoài trời” là một trong những hoạt động vui chơi không thể thiếu trong
chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Thông qua hoạt động này, trẻ được tiếp
xúc, gần gũi với thiên nhiên, trẻ được khám phá, thoả mãn trí tò mò về thế giới
xung quanh, đồng thời hình thành, phát triển các kĩ năng xã hội, phát triển tư
duy, trí tuệ, trẻ được hít thở cảm nhận sự trong lành của không khí buổi sáng,
giúp trẻ hấp thụ Vitamin D, phát triển thể lực, tăng cường sức khoẻ cho trẻ.
10
2.1. Giải pháp 1: Bồi dƣỡng về chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên,
giúp giáo viên có khả năng sáng tạo, linh hoạt trong việc xây dựng kế
hoạch và tổ chức tốt hoạt động “ Chơi ngoài trời”:
Công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên là một trong
những công tác có tầm quan trọng chiến lược, có tính chất quyết định chất
lượng các hoạt động học tập, vui chơi của trẻ trong nhà trường.
(Hình ảnh: Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên)
Để nâng cao chất lượng hoạt động “Chơi ngoài trời” cho trẻ thì yếu tố
nghiệp vụ sư phạm và phương pháp xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện hoạt
động của người giáo viên là yếu tố hết sức quan trọng và cần thiết. Nhận thức
được điều này nên vào đầu mỗi năm học và căn cứ vào tình hình thực tế tôi xây
dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên, trình
hiệu trưởng phê duyệt trong đó có nội dung bồi dưỡng về xây dựng kế hoạch
và tổ chức hoạt động “Chơi ngoài trời” cho trẻ. Kế hoạch được xây dựng cụ
thể, rõ ràng, phù hợp với năng lực, nhận thức của giáo viên, phù hợp điều kiện
thực tế của trường, xuyên suốt trong cả năm học và được triển khai thực hiện
tới cán bộ, giáo viên toàn trường.
11
Tiếp đó, tôi triển khai thực hiện các nội dung bồi dưỡng nhằm nâng cao
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên toàn trường, đưa ra những biện
pháp sát thực về thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt
động chăm sóc- giáo dục trẻ nói chung và hoạt động “Chơi ngoài trời” nói
riêng nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động và đạt hiệu quả ở trẻ. Chỉ đạo
giáo viên các nhóm/ lớp xây dựng kế hoạch tuần, hàng ngày của từng chủ đề
chi tiết, cụ thể, rõ ràng thể hiện việc đổi mới phương pháp dạy học “Lấy trẻ
làm trung tâm”: cô giáo hướng dẫn, gợi mở dựa trên khả năng, hứng thú, nhu
cầu của trẻ mà đưa ra nội dung hoạt động giáo dục trẻ nói chung và hoạt động
“Chơi ngoài trời” nói riêng phù hợp, phát huy khả năng tư duy, sáng tạo, phát
triển các kĩ năng của trẻ,….Để làm được điều này, cần bồi dưỡng cho giáo viên
những kiến thức sâu rộng về tự nhiên và xã hội, lựa chọn được các hình thức,
phương pháp giáo dục phù hợp nhằm giúp trẻ được trải nghiệm, khám phá về
sự vật, hiện tượng xung quanh.
Muốn hoạt động bồi dưỡng chuyên môn đạt hiệu quả cao nhất tôi thường
kết hợp với các tổ chuyên môn tổ chức các hoạt động dự giờ, ngay sau khi dự
giờ tổ chức thảo luận, rút kinh nghiệm, phân tích chỉ ra những ưu điểm cần
phát huy và chỉnh sửa kịp thời những tồn tại, hạn chế trong hoạt động. Từ đó,
tạo cơ hội cho giáo viên trao đổi kinh nghiệm về việc thực hiện, đối chiếu với
việc thực hiện của đồng nghiệp để học tập các ưu điểm và rút ra những tồn tại
cần khắc phục. Sau mỗi hoạt động là những bài học không chỉ cho chính người
giảng dạy mà cho tất cả thành viên trong hội đồng sư phạm, những lời góp ý
chính xác, chân thành và đầy tinh thần xây dựng, luôn được tôn trọng, xem xét
hưởng ứng.
Tổ chức bồi dưỡng về tổ chức hoạt động “Chơi ngoài trời” trong các buổi
sinh hoạt chuyên môn của nhà trường, tham dự các buổi sinh hoạt chuyên môn
của các tổ chuyên môn. Đưa ra các tình huống sư phạm để giáo viên tham gia
trao đổi về những vướng mắc trong quá trình tổ chức hoạt động “Chơi ngoài
trời”, từ đó cùng nhau bàn bạc và tìm ra những phương án tốt nhất để giải
quyết những vấn đề đó.
12
Nhằm thực hiện tốt hơn Chương trình GDMN nói chung, đầu năm học
2020- 2021, nhà trường đã mời chuyên gia đến tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ,
giáo viên toàn trường về cách ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM vào
các hoạt động phù hợp với từng lứa tuổi.
(Hình ảnh: Tổ chức bồi dưỡng phương pháp giáo dục STEAM cho cán bộ, giáo viên)
13
Sau khi được bồi dưỡng về việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo
phương pháp giáo dục STEAM, giáo viên đã biết cách lựa chọn, áp dụng, lồng
ghép vào các hoạt động, giúp trẻ hình thành được những kĩ năng cần thiết về
các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật, nghệ thuật, toán học và kết hợp
chúng một cách hài hòa, sáng tạo trong vui chơi, học tập, trong đó có hoạt động
“Chơi ngoài trời”.
Bên cạnh đó, cung cấp cho giáo viên sách, báo, trang thông tin điện tử uy
tín, các tài liệu liên quan đến chương trình giáo dục mầm non nói chung và
hoạt động “Chơi ngoài trời” nói riêng để nắm chắc mục tiêu, nội dung giáo dục
và kết quả mong đợi để tìm ra các phương pháp hướng dẫn trẻ hoạt động hiệu
quả nhất. Thường xuyên đôn đốc, khuyến khích giáo viên tự học tập, bồi
dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng sự phạm, tìm tòi các phương
pháp giáo dục tiên tiến, các hình thức giảng dạy mới và phù hợp với tình hình
thực tế tại trường/lớp để áp dụng trong công tác giảng dạy.
Nhờ các biện pháp bồi dưỡng trên, giáo viên các nhóm/lớp đã xây dựng
được kế hoạch và tổ chức có hiệu quả hoạt động “Chơi ngoài trời” xuyên suốt
theo từng chủ đề trong năm học, phát triển từ dễ đến khó theo sự phát triển của
trẻ, phù hợp trẻ từng độ tuổi.
2.2. Giải pháp 2: Chỉ đạo, đôn đốc, hỗ trợ giáo viên xây dựng môi
trƣờng phù hợp để tổ chức có hiệu quả hoạt động “Chơi ngoài trời”:
Đặc điểm của trẻ lứa tuổi mầm non là sự tư duy và tập trung chú ý, ghi
nhớ còn rất hạn chế, trẻ khó tiếp thu các kiến thức một cách bài bản, có hệ
thống.Vì thế, trong hoạt động “Chơi ngoài trời” cần tạo cho trẻ môi trường
cuốn hút để trẻ hoạt động, vui chơi, trải nghiệm, từ đó trẻ có thể tiếp thu kiến
thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên và đạt hiệu quả cao hơn.
Từ thực tế trên, ngay từ đầu năm học song song với việc xây dựng môi
trường học tập trong lớp, nhà trường đã chỉ đạo, kết hợp, khuyến khích giáo
viên, phụ huynh học sinh xây dựng môi trường ngoài lớp học phù hợp, an toàn,
sạch đẹp, hấp dẫn tạo cơ hội cho trẻ hoạt động, đáp ứng nhu cầu vui chơi của
trẻ.
14
Bố trí, sắp xếp các góc/khu vực để tổ chức hoạt động “Chơi ngoài trời”
phù hợp với khuôn viên của nhà trường và tận dụng tối đa cơ hội cho trẻ được
trải nghiệm với các thiết bị, đồ chơi. Mỗi góc/khu vực hoạt động có nhiều loại
học liệu, đồ chơi và phương tiện phù hợp, đặc trưng cho từng góc/khu vực, tạo
cơ hội cho trẻ tham gia hoạt động.
( Ảnh minh họa: Khu vui chơi ngoài trời dành riêng cho trẻ lứa tuổi Mẫu giáo và Nhà trẻ)
15
Khu vực đồ chơi ngoài trời riêng cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo rèn
luyện thể lực cho trẻ phù hợp độ tuổi với đa dạng các loại đồ chơi, phong phú,
lôi cuốn trẻ: đu quay, cầu trượt, bập bênh, xích đu, thang leo,… Các đồ chơi
đặt ở những vị trí hợp lý, đảm bảo an toàn cho trẻ và cô giáo bao quát được
toàn bộ trẻ trong khi tổ chức chơi. Ngoài những cây bóng mát, nhà trường còn
tạo khu vườn cây ăn quả: cây mít, cây khế, bưởi, chay, sấu, hồng xiêm, xoài…;
vườn rau của bé trồng các loại rau theo mùa: rau muống, rau ngót, rau cải, củ
dền, cà chua, đậu cove,….; Vườn hoa trồng một số loại hoa với nhiều màu sắc:
hoa hồng, hoa đồng tiền, hoa xác pháo, sen cạn, dừa cạn,…. Các loại cây, rau,
hoa, quả gần gũi với cuộc sống của trẻ, trẻ được cùng cô trải nghiệm trồng, tìm
hiểu và chăm sóc một số loại cây, trẻ được tự tay xới đất gieo hạt, trồng rau,
nhổ cỏ, chăm bón và tự tay thu hoạch chính những sản phẩm của mình làm
ra.… giúp trẻ hiểu sâu hơn về vòng sinh trưởng và phát triển của cây, tạo cảm
xúc tích cực với trẻ.
( Ảnh minh họa: Trẻ chăm sóc vườn rau)
16
( Ảnh minh họa: Trẻ quan sát, trò chuyện tìm hiểu về cây ăn quả)
Tiếp đó là khu trang trại mini để trẻ được trải nghiệm chăm sóc một số
con vật quen thuộc: gà, thỏ, chó, mèo. Qua các trải nghiệm đó, giáo viên giáo
dục ý thức lao động, ý thức bảo vệ cây xanh, bảo vệ môi trường cho trẻ.
( Ảnh minh họa: Trẻ tìm hiểu, chăm sóc con vật gần gũi)
17
Không thể thiếu trong các hoạt động vui chơi, trải nghiệm của trẻ đó là
các khu vui chơi đồi cỏ, suối nước, bể cát ,….là nơi đặc biệt thu hút sự tham
gia của trẻ. Khu vực này không những giúp phát triển các tố chất vận động mà
trẻ còn có những trải nghiệm với những thí nghiệm thú vị nhằm phát triển tư
duy và các giác quan.
(Ảnh minh họa: Trẻ chơi ở khu cát, nước và đồi cỏ)
18
Một số lưu ý khi xây dựng các góc/ khu vui chơi ngoài trời:
Đồ chơi, học liệu, trang thiết bị cho các hoạt động “Chơi ngoài trời” đa
dạng, phong phú, được nhà trường mua sắm bằng nguồn kinh phí đã có, giáo
viên có thể tự làm, tự sáng tạo ra hoặc huy động sự đóng góp, giúp đỡ của các
bậc phụ huynh, các tổ chức xã hội, tận dụng các nguồn nguyên vật liệu sẵn có
ở địa phương để trẻ khám phá, đặc biệt là nguồn nguyên liệu tự nhiên và phế
liệu.
Đồ chơi, học liệu, trang thiết bị đảm bảo an toàn, đảm bảo vệ sinh: không
có đồ sắc nhọn, không độc hại, được vệ sinh sạch sẽ, được bảo dưỡng định kì,
sửa chữa kịp thời, tạo hình ảnh và ấn tượng riêng của trường/lớp.
Tôi phối kết hợp với Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên chỉ đạo, kết
hợp với giáo viên xây dựng môi trường cho hoạt động “Chơi ngoài chơi” theo
quan điểm “Lấy trẻ làm trung tâm”, thông qua các hoạt động vui chơi ngoài
việc giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và phát hiện những điều mới lạ, hấp dẫn, các
kiến thức, kỹ năng của trẻ sẽ được củng cố và bổ sung, góp phần hình thành
nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ.
Còn là phương tiện, điều kiện để trẻ phát triển toàn diện về thể chất, ngôn ngữ,
trí tuệ, khả năng thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội, tạo tiền đề vững chắc
cho trẻ mầm non vào học lớp 1; phù hợp với phương châm: “Học bằng chơi,
chơi mà học”.
2.3. Giải pháp 3: Hƣớng dẫn giáo viên chuẩn bị các điều kiện để tổ
chức hoạt động “Chơi ngoài trời”:
Trước khi tham gia hoạt động “Chơi ngoài trời” giáo viên cần chuẩn bị
đầy đủ đồ dùng, đồ chơi đảm bảo các điều kiện an toàn trong khi trẻ chơi và
chuẩn bị về tâm lý, sức khỏe cho trẻ. Để trẻ thoải mái, tự tin tham gia hoạt
động, trò chuyện, trao đổi, thảo luận, nhận xét… về đối tượng được quan sát,
hứng thú tham gia các trò chơi giáo viên cần tạo bầu không khí thoải mái, vui
vẻ giúp trẻ tích cực, hào hứng hơn. Để tổ chức hoạt động ngoài trời đạt hiệu
quả cao nhất, trước khi triển khai hoạt động giáo viên cần, cụ thể:
19
Lựa chọn nội dung sẽ cho trẻ thực hiện trong hoạt động, sáng tạo, thiết
kế các trò chơi mới lạ phù hợp với độ tuổi, với chủ đề tạo hứng thú cho trẻ
tham gia hoạt động.
Xác định rõ đối tượng, số lượng, vị trí các đối tượng, khu vực tổ chức
hoạt động của trẻ, dự kiến những ảnh hưởng của thời tiết đến các đối tượng trẻ
sẽ quan sát khám phá.
Chuẩn bị về tâm lý và tình trạng sức khoẻ của từng trẻ trước khi cho trẻ
tham gia hoạt động.
Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị sử dụng trong hoạt động: các đối
tượng đã có trên sân, vườn, các đồ dùng, dụng cụ cho trẻ làm thí nghiệm chơi
trò chơi, tham gia lao động,…. Đồng thời, ứng dụng phương pháp giáo dục
STEAM khuyến khích trẻ vận dụng kiến thức, kỹ năng cùng cô giáo làm các
đồ dùng, đồ chơi, tạo ra những sản phẩm có nghĩa phục vụ cho các hoạt động
trong đó có hoạt động “Chơi ngoài trời”.
20
( Ảnh minh họa: Trẻ tự làm đồ chơi cho hoạt động “Chơi ngoài trời” )
21
( Ảnh minh họa: Trẻ giúp cô giáo chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ
hoạt động “Chơi ngoài trời”)
Bên cạnh đó, để cuốn hút trẻ trước khi ra ngoài trời giáo viên nên cho trẻ
cùng cô chuẩn bị các đồ dùng, đồ chơi, sửa soạn lại trang phục: quần áo,
mũ,…cho phù hợp thời tiết, đi giầy dép, xếp hàng; Lúc này giáo viên cần trò
chuyện kích thích tính tò mò của trẻ, hướng trẻ đến nội dung hoạt động bằng
cách gợi mở về điều thú vị mà trẻ sẽ được tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm, về
các trò chơi mà trẻ sẽ được chơi. Đồng thời cũng nhắc nhở trẻ về một số kỹ
năng chơi, chơi theo nhóm: Phải xếp hàng trước và sau khi chơi xong, uống
nước, đi vệ sinh trước khi đi dạo chơi, chơi vui vẻ, đoàn kết, không được xô
đẩy nhau, chơi theo sự hướng dẫn của cô giáo,…
2.4. Giải pháp 4: Chỉ đạo, hƣớng dẫn giáo viên thực đổi mới, linh
hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức các hoạt động “Chơi ngoài trời”:
Để thực hiện quan điểm giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” thì giáo viên
cần phải đổi mới các hình thức tổ chức các hoạt động theo hướng phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong đó có hoạt động “Chơi ngoài trời”.
Muốn làm được điều này, tôi đã kết hợp với Ban giám hiệu nhà trường ngoài
22
việc tổ chức bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên còn phải chỉ đạo, đôn đốc,
khuyến khích, động viên giáo viên nỗ lực tìm tòi, nghiên cứu, tổ chức các hoạt
động hấp dẫn, lôi cuốn trẻ tham gia đồng thời đáp ứng các yêu cầu phát triển
của trẻ.
Như chúng ta đã biết hoạt động “Chơi ngoài trời” gồm có các nội dung
chính là: Hoạt động có mục đích, trò chơi vận động và chơi tự do, nên cần chỉ
đạo giáo viên đổi mới, linh hoạt, sáng tạo hình thức, phương pháp thực hiện
các hoạt động này để hoạt động “Chơi ngoài trời” đạt hiệu quả cao nhất. Cụ
thể:
a. Đổi mới trong tổ chức hoạt động có mục đích:
Hoạt động này là hoạt động giáo viên tổ chức cho trẻ quan sát, khám phá,
tìm hiểu, trải nghiệm,…môi trường xung quanh,trẻ được làm quen với kiến thức
về tự nhiên (thời tiết, mây, nắng, gió, cỏ, cây, hoa, lá…) một cách chân thật và
đơn giản nhất. Khi trẻ được chơi ngoài trời, trẻ sẽ được tận mắt nhìn, sờ tay,
ngửi, …. cây cỏ, hoa lá, các con vật và những công việc làm của con người.
Trẻ được trực tiếp khám phá, cảm nhận về những điều lí thú, mới lạ trong tự
nhiên kích thích trí tò mò, sự hứng thú của trẻ giúp trẻ phát triển các giác quan,
khả năng quan sát, tư duy,… Chính vì thế, để giúp trẻ tìm hiểu và khám phá thế
giới xung quanh đạt hiệu quả mong muốn, giáo viên nên dành thời gian cho trẻ
quan sát, xem xét, phán đoán, so sánh bằng cách sử dụng câu hỏi gợi mở, câu
hỏi kích thích trẻ tư duy nhằm dẫn dắt trẻ suy nghĩ và giúp trẻ nói lên được về
những gì chúng đang nhìn thấy, giáo viên gợi ý cho trẻ chia sẻ, đưa ý kiến,
nhận định của mình, cùng trao đổi để tìm hiểu, khám phá đối tượng.
Ví dụ: Cho trẻ khám phá về hoa: cô cho trẻ sử dụng các giác quan để trẻ
nhận biết rõ hơn về đặc điểm của hoa: thân, lá, nụ hoa, cánh hoa, màu sắc,
mùi…, lợi ích của hoa, có thể cho trẻ quan sát vào các ngày khác nhau để trẻ
nhận thấy rõ sự sinh trưởng và phát triển của cây hoa bằng cách theo dõi, so
sánh giữa ngày hoa trước và ngày hôm sau,…
23
Hoặc khi khám phá về hiện tượng thiên nhiên: “gió” trẻ sẽ hiểu được gió
có ích lợi gì ?, Tại sao con biết là đang có gió?, Gió thổi cơ thể con người cảm
thấy như thế nào ?, Lắng nghe gió thổi qua lá cây ?…
24
(Ảnh minh họa: Trẻ đang quan sát, khám phá, trao đổi,…..về sự vật,
hiện tượng xung quanh)
25
Trong hoạt động “Chơi ngoài trời”, BGH nhà trường chỉ đạo, khuyến
khích giáo viên ứng dụng phương pháp giáo dục STEAM nhằm tạo cơ hội cho
trẻ học tập trải nghiệm, khám phá, tìm tòi, phát huy năng lực tư duy sáng tạo,
tư duy logic, bước đầu có các kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng tư duy chiến
lược, giải quyết mục tiêu, khơi dạy niềm yêu thích của trẻ với khoa học, công
nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật, toán học theo tiêu chí “chơi thông minh và học vui
vẻ”. Một trong những hoạt động khiến trẻ thích thú và bổ sung thêm kiến thức
lí thú về khoa học đó là làm một số thí nghiệm trong các hoạt động “Chơi
ngoài trời”. Giáo viên đã sưu tầm, lựa chọn một số thí nghiệm đơn giản phù
hợp với từng lứa tuổi với các nguyên vật liệu dễ tìm có trong sinh hoạt hàng
ngày để hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm. Dưới đây là một số thí nghiệm đã được
giáo viên hướng dẫn trẻ thực hiện:
Thí nghiệm: Những hạt gạo nhảy múa.
(Ảnh minh họa: Trẻ làm thí nghiệm “Những hạt gạo nhảy múa”.)
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô : 1 cốc thuỷ tinh, 1 chai nước nhỏ, bột baking soda,
gạo cẩm, 1 chai dấm ăn nhỏ, 1 cái thìa 1 khăn lau, để trên khay.
26
+ Đồ dùng của trẻ: Khoảng 5 nhóm (tuỳ thuộc vào số lượng trẻ trong lớp
để chia nhóm, mỗi nhóm 5 trẻ). Mỗi nhóm có: 5 cốc thuỷ tinh hoặc nhựa trong,
3 chai nước nhỏ, 1 bát bột baking soda,1 bát gạo cẩm, 5 thìa, 5 bình nhỏ dấm
ăn có vòi, khăn lau để trên 1 khay.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Đổ nước vào cốc thủy tinh
+ Bước 2: Cho 2 thìa bột baking soda vào cốc nước, khuấy đều bột
baking soda cho tan ra trong nước.
+ Bước 3: Cho 5 thìa gạo vào cốc.
+ Bước 4: Đổ dấm vào cốc.
+ Bước 5: Quan sát điều kì diệu xảy ra: Những hạt gạo nhảy múa
– Giải thích: Do phản ứng giữa dấm và baking soda tạo thành những bọt khí,
những bọt khí bám vào hạt gạo làm cho hạt gạo nổi lên, khi nổi lên trên mặt
nước các bọt khí tan ra và hạt gạo lại chìm xuống.
Thí nghiệm: Những quả nổi, quả chìm.
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 1 hộp nhựa trong có nước; một số loại quả: cam, quýt,
táo, xoài;1 khăn lau.
+ Đồ dùng của trẻ: Khoảng 5 nhóm (tuỳ thuộc vào số lượng trẻ trong lớp
để chia nhóm, mỗi nhóm 5-6 trẻ). Mỗi nhóm có: 1 hộp nhựa trong có nước;
một số loại quả: cam, quýt, táo, xoài; 1 khăn lau.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Thả lần lượt các loại quả vào trong hộp nước.
+ Bước 2: Quan sát, phát hiện ra quả chìm xuống: táo, xoài và quả nổi
lên trên mặt nước: cam quýt.
+ Bước 3: Bóc vả quả cam quýt và thả vào hộp nước.
+ Bước 4: Quan sát và phát hiện: cam, quýt chìm xuống nước khi bị bỏ
đi lớp vỏ.
27
– Giải thích: Lớp vỏ của cam, quýt sần sùi chứa nhiều những hạt tinh dầu
nó như cái phao bao quanh quả cam, quýt làm cho nó nổi trên mặt nước.
Thí nghiệm: Làm thế nào để dầu ăn tan trong nước ?
(Ảnh minh họa: Trẻ cùng làm thí nghiệm “Làm thế nào để dầu ăn tan trong nước?”)
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 1 cốc thuỷ tinh, 1 chai nước nhỏ, 1 chai dầu ăn nhỏ, 1
chai nước rửa bát, 1 thìa nhỏ, 1 khăn lau, để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Khoảng 5 nhóm (tuỳ thuộc vào số lượng trẻ trong lớp
để chia nhóm, mỗi nhóm 5 trẻ). Mỗi nhóm có: 5 cốc thuỷ tinh hoặc nhựa trong,
5 thìa, 3 chai nước nhỏ, 3 bình nhỏ dầu ăn có vòi, 3 chai nước rửa bát nhỏ,
khăn lau để trên 1 khay.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Đổ nước vào cốc thủy tinh.
+ Bước 2: Đổ dầu ăn vào, lấy thìa ngoáy lên (dầu ăn không hòa tan trong
nước).
+ Bước 3: Đổ nước rửa bát vào, lấy thìa ngoáy lên.
28
+ Bước 4: Quan sát điều xảy ra: Khi đổ nước rửa bát vào thì dầu ăn tan
ra trong nước.
– Giải thích: Do các phân tử dầu đẩy nước rất mạnh vì thế chúng không
thể hòa tan vào trong nước. Để dầu hòa tan trong, ta cho vào đó chất ổn định –
đó là nước rửa bát.
Thí nghiệm: Bí mật của đường.
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 1 cốc thuỷ tinh nhỏ, 3 cốc nhựa trong để pha màu có
kí hiệu 1,2,3 và đánh dấu mức nước cần có bằng nhau, 1 chai nước nhỏ, 1 đĩa
nhỏ đường kính trắng, 1 thìa ăn cơm, 3 lọ màu thực phẩm (màu đỏ, xanh,
vàng), ống nhỏ giọt, 1 khăn lau, để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Khoảng 5 nhóm (tuỳ thuộc vào số lượng trẻ trong lớp
để chia nhóm, mỗi nhóm 5 trẻ). Thực hiện thí nghiệm theo nhóm, mỗi nhóm
gồm: 1 cốc thuỷ tinh nhỏ, 3 cốc nhựa trong để pha màu có kí hiệu 1-2-3 và
đánh dấu mức nước cần có bằng nhau, 1 chai nước nhỏ, 1 đĩa nhỏ đường kính
trắng, 1 thìa ăn cơm, 3 lọ màu thực phẩm (màu đỏ, xanh, vàng), ống nhỏ giọt, 1
khăn lau, để trên khay.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Bày 3 cốc có đánh số 1- 2- 3 ra trước mặt.
+ Bước 2: Cốc số 1- không cho đường; cốc số 2 cho 3 thìa đường; cốc số
3 cho 5 thìa đường.
+ Bước 3: Đổ nước vào mỗi cốc đến vạch quy định, dùng thìa khuấy tan
đường.
+ Bước 4: Đổ màu thực phẩm vào từng cốc: cốc 1 đổ màu đỏ; cốc 2 đổ
màu vàng; cốc 3 đổ màu xanh. Hòa tan màu trong từng cốc nước.
+ Bước 5: Lấy ống nhỏ giọt hút nước nhỏ nhẹ nhàng vào cốc thủy tinh
theo thứ tự: cốc 3, cốc 2, cốc 1.
+ Bước 6: Quan sát điều xảy ra: cốc nước có 3 mảng màu rõ ràng.
29
– Giải thích: Cốc 3 màu xanh cô cho nhiều đường nhất (5 thìa đường)
làm cho trọng lượng riêng của nước nặng hơn nên chìm xuống dưới đáy; Cốc 2
màu vàng chỉ cho 3 thìa đường nên trọng lượng riêng của nước nhẹ hơn và nổi
lên trên nước màu xanh; Cốc 1 màu đỏ không cho đường nên trọng lượng riêng
nhẹ nhất nổi lên trên cùng.
Thí nghiệm: Pháo hoa nở trong nước.
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 1 cốc thuỷ tinh, 1 chai nước nhỏ, 3 lọ màu thực phẩm,
1 lọ dầu ăn, 1 khăn lau để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Khoảng 5 nhóm (tuỳ thuộc vào số lượng trẻ trong lớp
để chi nhóm, mỗi nhóm 5-6 trẻ); Mỗi nhóm có: 5-6 cốc thuỷ tinh hoặc nhựa
trong, 3 chai nước nhỏ, 5 lọ màu thực phẩm (đỏ, xanh da trời, vàng, hồng, xanh
lá cây), 3 bình nhỏ dầu ăn có vòi, 5-10 viên sủi, khăn lau để trên 1 khay.
(Ảnh minh họa: Trẻ làm thí nghiệm “Pháo hoa nở trong nước”)
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Cho 1 ít nước vào cốc thủy tinh.
30
+ Bước 2: Đổ dầu ăn vào cốc sao cho lượng dầu ăn bằng hoặc nhiều hơn
lượng nước.
+ Bước 3: Nhỏ màu vào cốc.
+ Bước 4: Cho viên sủi vào cốc, viên sủi tan ra.
+ Bước 5: Quan sát điều kì diệu xảy ra: Những giọi màu sẽ nhảy lên
trong dầu giống như pháo hoa.
– Giải thích: Dầu nhẹ hơn nước nên nổi lên trên mà dầu, mầu không tan
trong dầu nên nó sẽ chìm dần xuống nước, khi cô cho viên sủi vào làm cho
màu nổi lên xuống.
Thí nghiệm: Trứng chìm- trứng nổi.
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 2 quả trứng gà; 2 cốc thuỷ tinh có đánh số 1,2 và có
vạch mức nước; 1 chai nước; 1 đĩa muối nhỏ; 1 thìa; 1 khăn lau, để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Mỗi nhóm có 2-3 trẻ. Mỗi nhóm có: 2 quả trứng gà; 2
cốc thuỷ tinh có đánh số 1, 2 và có vạch mức nước; 1 chai nước; 1 đĩa muối
nhỏ; 1 thìa; 1 khăn lau, để trên khay.
(Ảnh minh họa: Trẻ làm thí nghiệm “Trứng chìm- trứng nổi”)
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
31
+ Bước 1: Đổ nước vào cả 2 cốc, đổ nước đến vạch quy định.
+ Bước 2: Cho 2 thìa muối vào cốc số 2, ngoáy cho muối tan trong nước.
+ Bước 3: Cho trứng gà vào cả 2 cốc nước.
+ Bước 4: Quan sát điều xảy ra: Trứng trong cốc số 1 chìm; trứng trong
cốc số 2 (có muối) nổi.
– Giải thích: Khi bỏ trứng vào ly nước trắng thì quả trứng sẽ chìm ở đáy ly
vì quả trứng nặng hơn nước. Khi bỏ muối vào ly nước rồi khuấy cho tan thì quả
trứng dần dần nổi lên trên mặt nước vì bây giờ là nước muối nặng hơn quả
trứng nên quả trứng mới nổi được.
Thí nghiệm: Thổi bóng bằng baking soda và dấm.
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 1 quả bóng bay, 1 bát nhỏ bột baking soda, 1 chai
dấm, 1 chai nhựa, phễu, 1 thìa, khăn lau để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Mỗi nhóm có 2 trẻ. Mỗi nhóm có: 1 quả bóng bay, 1
bát nhỏ bột baking soda, 1 chai dấm, 1 chai nhựa, phễu, 1 thìa, khăn lau để trên
khay.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Sử dụng phếu để đổ dấm nửa chai dấm vào chai nhựa.
+ Bước 1: Cho phễu vào miệng quả bóng.
+ Bước 2: Cho 3-4 thìa bột baking soda vào quả bóng.
+ Bước 3: Lồng miệng quả bóng bay trùm lên chai dấm.
+ Bước 4: Dốc ngược quả bóng bay để cho bột baking soda rơi vào chai
dấm.
+ Bước 5: Quan sát điều xảy ra: Quả bóng căng phồng lên như được
thổi.
– Giải thích: Quả bóng căng phồng lên do bột baking soda phản ứng hoá
học với dấm tạo nên khí CO2.
Thí nghiệm: Lốc xoáy mini.
– Chuẩn bị:
32
+ Đồ dùng của cô: 1 lọ thuỷ tinh bên trong chứa nước có nắp đậy, 1 lọ
màu thực phẩm, 1 hộp kim tuyến, 1 chai nước rửa bát nhỏ có vòi, 1 khăn lau,
để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Mỗi nhóm có 2 trẻ. Mỗi nhóm có: 1 lọ thuỷ tinh bên
trong chứa nước có nắp đậy, 1 lọ màu thực phẩm, 1 hộp kim tuyến, 1 chai nước
rửa bát nhỏ có vòi, 1 khăn lau, để trên khay.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Mở lọ nước ra, cho màu thực phẩm vào.
+ Bước 2: Cho kim tuyến vào lọ.
+ Bước 3: Cho nước rửa bát vào lọ nước (dầu rửa bát nặng hơn nước nên
chìm xuống dưới và kéo những hạt kim tuyến chìm xuống theo tạo nên cơn
mưa kim tuyến).
+ Bước 4: Đậy nắp lọ nước lại và xoay liên tục.
+ Bước 5: Quan sát điều xảy ra: Xuất hiện lốc xoáy trong lọ thuỷ tinh.
– Giải thích: Khi xoay lọ thuỷ tinh phần chất lỏng bên ngoài xoay trước
phần chất lỏng bên trong, khi dừng xoay thì phần chất lỏng bên ngoài dừng lại
trong khi phần chất lỏng bên trong vẫn tiếp tục xoay, do đó tạo thành lốc xoáy
mini.
Thí nghiệm: Cơn mưa sắc màu.
– Chuẩn bị:
+ Đồ dùng của cô: 2 cốc thuỷ tinh có gắn số 1, 2 và có dán mức; 1 chai
nước nhỏ; 1 lọ dầu ăn có vòi; 5 lọ màu thực phẩm (màu đỏ, vàng, xanh lá cây,
xanh da trời, tím); 1 que gỗ; 1 khăn lau để trên khay.
+ Đồ dùng của trẻ: Mỗi nhóm có 2-3 trẻ. Mỗi nhóm có: 2 cốc thuỷ tinh
có gắn số 1,2 và có dán mức; 1 chai nước nhỏ; 1 lọ dầu ăn có vòi; 5 lọ màu
thực phẩm (màu đỏ, vàng, xanh lá cây, xanh da trời, tím); 1 que gỗ; 1 khăn lau
để trên khay.
– Các bước hướng dẫn trẻ làm thí nghiệm:
+ Bước 1: Đổ nước vào cốc số 1, đổ dầu ăn vào cốc số 2.
+ Bước 2: Nhỏ lần lượt các màu thực phẩm vào cốc dầu ăn (cốc số 2).
33
+ Bước 3: Lấy que gỗ ngoáy đều cốc dầu ăn lên (màu thực phẩm không
tan trong dầu ăn)
+ Bước 4: Đổ hỗn hợp vừa ngoáy vào cốc nước lọc.
+ Bước 5: Quan sát điều xảy ra: Nhiều màu rơi xuống đáy cốc tạo thành
cơn mưa màu sắc.
– Giải thích: Lớp dầu có trọng lượng nhẹ hơn nên nó nổi lên trên mặt nước
còn các giọt màu thực phẩm nặng hơn tự do di chuyển qua lớp dầu rơi xuống
phần nước lọc tạo thành cơn mưa sắc màu.
(Ảnh minh họa: Trẻ cùng cô làm thí nghiệm)
b. Đổi mới trong tổ chức các trò chơi vận động:
Trò chơi vận động là một trong những nội dung quan trọng trong hoạt
động “Chơi ngoài trời”. Trò chơi vận động tác động tích cực đến sự phát triển
thể chất của trẻ giúp các trẻ có cơ hội tốt nhất để rèn luyện sức khỏe, sự tinh
nhạy của các giác quan giúp bé nhìn nhận các sự vật hiện tượng xung quanh
một các đầy đủ hơn, chính xác hơn, tinh tế hơn từ đó phát triển nhận khả năng
nhận thức của trẻ một cách tốt nhất. Trò chơi vận động làm thỏa mãn những
nhu cầu, những đòi hỏi, những nguyện vọng chính đáng về vui chơi của trẻ, tạo
nhiều cơ hội để trẻ tiếp thu và lĩnh hội những kiến thức, kỹ năng cần thiết, hình
34
thành thái độ hành vi đúng đắn cho trẻ, góp phần tích cực vào việc hình thành
và phát triển nhân cách phù hợp độ tuổi.
Để tổ chức trò chơi vận động đạt hiệu quả cao giáo viên cần:
– Lựa chọn, tổ chức các trò chơi vận động một cách khoa học, vừa sức, tác
động tích cực đến trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động hết mình, chơi hết mình qua
đó trải nghiệm những kiến thức lĩnh hội được từ cuộc sống, biết rung cảm, xúc
động trước vẻ đẹp kỳ diệu của sự vật, sự việc xung quanh giúp trẻ phát triển
tình cảm thẩm mỹ trong sáng, lành mạnh.
– Giành thời gian, công sức, tâm huyết để khai thác đầy đủ những nội
dung giáo dục, những tác dụng đa chiều của trò chơi đối với sự phát triển thể
chất, nhận thức, tình cảm – kĩ năng xã hội và thẩm mỹ của trẻ góp phần thiết
thực trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách phù hợp lứa tuổi.
Lợi thế của tổ chức các trò chơi vận động trong hoạt động “Chơi ngoài
trời” là không gian rộng rãi, thoáng mát nhưng để không bị nhàm chán, tăng
thêm hứng thú, kích thích trẻ hoạt động tích cực, mạnh dạn, tự tin, giáo viên
phải chủ động lựa chọn, sưu tầm các trò chơi vận động, trò chơi dân gian, sáng
tạo trò chơi mới, điều chỉnh hình thức, nâng cao yêu cầu của trò chơi,…Dưới
đây là một số gợi ý về lựa chọn, sưu tầm, sáng tạo một số trò chơi phù hợp với
trẻ mầm non đã được giáo viên nhà trường sử dụng đạt hiệu quả cao trong các
hoạt động “Chơi ngoài trời”:
* Sưu tầm, lựa chọn, sáng tạo các trò chơi vận động phù hợp với trẻ
theo từng chủ đề:
Có rất nhiều lý do mà bắt buộc giáo viên phải lựa chọn trò chơi sao cho
vừa sức với trẻ, phù hợp với không gian, thời gian, đồ chơi của trò chơi phải đa
dạng, phong phú, đẹp mắt. Đặc biệt giáo viên phải có nghệ thuật giới thiệu và
tổ chức trò chơi một cách hấp dẫn, thu hút trẻ hứng thú tích cực tham gia. Vì
thế, tôi đã hướng dẫn giáo viên các nhóm/lớp sưu tầm, lựa chọn, sáng tạo nhiều
trò chơi mới hấp dẫn, phù hợp chủ đề để tổ chức cho trẻ chơi với nhiều hình
thức chơi khác nhau sao cho không quá sức hoặc nhàm chán.
35
Chủ đề “Trƣờng mầm non”:
Trò chơi: Đoán xem là ai đây?
– Chuẩn bị: Khăn bịt mắt cho 1- 2 trẻ.
– Cách chơi
+ Chọn 5 – 7 trẻ cho ra ngoài. Trẻ còn lại đứng thành vòng tròn. Chọn
bạn đứng giữa vòng tròn và quan sát kĩ thứ tự của các bạn ở vòng tròn, sau đó
bịt mắt lại.
+ Cô chỉ định 2 – 3 trẻ trong số những trẻ ra ngoài, đi nhẹ nhàng vào
vòng tròn.
+ Khi cô hô: “Xong rồi”. Trẻ đứng trong vòng tròn sẽ mở mắt và nói tên
bạn mới đứng vào.
+ Có thể cho hai trẻ cùng bịt mắt để thi xem ai quan sát nhanh hơn.
– Luật chơi: Nếu trẻ nói đúng tên thì bạn đó sẽ bị bịt mắt để đoán trong
lượt chơi tiếp theo.
(Ảnh minh họa: Trẻ chơi trò chơi “Đoán xem là ai đây?”)
Trò chơi: Chuyền bóng- gọi tên bạn.
36
– Chuẩn bị: Một quả bóng nhỏ.
– Cách chơi: Trẻ ngồi hoặc đứng thành vòng tròn trên sân cỏ. Cô chuyền
quả bóng cho một trẻ bất kì. Trẻ đó nhanh ch
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education