SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức cộng đồng cho học sinh Tiểu học
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
Sống có trách nhiệm với bản thân, biết quan tâm- chia sẻ yêu thương với
gia đình và những người xung quanh, sống văn minh và sống có ý thức cộng
đồng đã trở thành vấn đề cấp thiết được quan tâm kêu gọi thực hiện khá nhiều
trong thời gian gần đây.
Trong cuộc sống, việc thực hiện ý thức trách nhiệm với bản thân, với gia
đình và cộng đồng đã trở thành một trong những thước đo giá trị đạo đức và
phẩm cách của một con người, ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình phát triển của
xã hội. Từ xa xưa, cha ông ta đã từng nhắn nhủ: “’Thương người như thể
thương thân”, “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”… và ngày nay, quan
niệm ấy được thể hiện ở mức cao hơn: “Mình vì mọi người, mọi người vì
mình”. Điều đó được thể hiện rõ nét trong sự tương trợ, gắn kết của các cá nhân,
các tổ chức xã hội, sự tin tưởng vào đường lối của Đảng và Nhà nước mỗi khi
đất nước gặp thiên tai, địch họa, hoặc khi đồng bào không may gặp cảnh cơ
hàn…
Tuy nhiên, nhìn vào thực tế hiện nay, ý thức cộng đồng của một bộ phận
dân cư nước ta còn hạn chế. Không thể phủ nhận rằng có một thực tế rất đáng
lưu tâm khi chúng ta không còn xa lạ với những rác thải và những đống ngổn
ngang là dư âm còn lại sau những đêm pháo hoa tưng bừng đón giao thừa,
những Hội chợ, những show trình diễn,…hay hình ảnh những bơm kim tiêm còn
dính máu, những vỏ lon bia, nước ngọt, những túi ni lon xanh đỏ các màu khi
nằm rải rác, khi lại chất đống trên những dãy phố đi bộ, công viên, bãi biển; hay
hình ảnh những người sẵn sàng lấn làn, vượt ẩu, leo lên vỉa hè chỉ vì muốn
nhanh hơn một chút khi tham gia giao thông; những nhân viên sẵn sàng bật điều
hòa, chưng đèn điện sáng choang ngay cả khi rời khỏi nơi làm việc chỉ đơn giản
vì đã có cơ quan trả tiền điện hàng tháng thay họ rồi;…
Gần đây nhất, với những diễn biến phức tạp của đại dịch Covid 19, có lẽ
chưa khi nào ta thấy ý thức cộng đồng cần thiết và quan trọng đến như vậy. Bởi,
4
chỉ cần một người thiếu ý thức: không khai báo y tế, không cách ly theo đúng
quy định, rồi trốn cách ly, tuyên truyền những thông tin sai sự thật, thì cả xã hội
sẽ phải gồng mình lên chống dịch, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh nhanh
chóng trong cộng đồng, tốn kém rất nhiều nhân lực, vật lực, khiến cho nền kinh
tế bị trì trệ và còn kéo theo rất nhiều hệ luỵ khác mà ta chưa lường hết được…
Trong các nhà trường phổ thông, đặc biệt ở bậc Tiểu học, giáo dục ý thức
cộng đồng cho học sinh giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách
cho các em, giúp cho các em có được những thói quen, hành vi ứng xử văn minh
trong các mối quan hệ của cá nhân với xã hội, của cá nhân đối với mọi người
xung quanh và ý thức trách nhiệm của cá nhân đối với bản thân mình.
Xuất phát từ mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng trong vấn đề giáo dục
học sinh có lối sống lành mạnh và có trách nhiệm với cộng đồng, từng bước đáp
ứng những nhu cầu cấp thiết của xã hội hiện đại, góp phần nuôi dưỡng những
thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước có nhân cách phát triển toàn diện- những
“công dân toàn cầu”, chúng tôi đã mạnh dạn đưa ra sáng kiến: “Một số giải
pháp nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức cộng đồng cho học sinh Tiểu học”.
5
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
1. MÔ TẢ GIẢI PHÁP TRƯỚC KHI CÓ SÁNG KIẾN
Thời gian trước đây, mặc dù công tác ở các trường khác nhau trực thuộc
các địa bàn khác nhau, song, chúng tôi cũng như phần lớn các giáo viên phụ
trách hoạt động ngoài giờ và công tác thiếu nhi ở trường Tiểu học thường áp
dụng các giải pháp cũ, đó là:
– Dạy học thường chỉ bó gọn trong không gian lớp học, phương pháp chủ
yếu là “truyền khẩu”, học sinh tiếp thu bài học một cách thụ động. Các tiết học
được thực hiện ở ngoài không gian lớp học còn chưa được chú trọng đầu tư về
thời gian, tâm sức…, do vậy chưa phát huy được tính tích cực, chủ động và hứng
thú của học sinh, thiếu tính thực tế.
– Việc tích hợp dạy Âm nhạc, Thể dục với các môn học khác còn ít, hoặc
không áp dụng, do đó chưa giúp học sinh phát triển khả năng huy động tổng hợp
kiến thức, kỹ năng, … thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau khi tham gia sinh hoạt
cộng đồng.
– Việc ứng dụng công nghệ thông tin và các giáo cụ trực quan trong dạy
học, giáo dục ý thức cộng đồng cho học sinh còn hạn chế, đồ dùng dạy học
nghèo nàn…
– Việc áp dụng các nội dung được học trong hoạt động các Câu lạc bộ còn
mờ nhạt, các buổi sinh hoạt tập thể còn mang quy mô nhỏ, ít được thực hiện
theo các chuyên đề lớn gắn với thực tế…Vì thế, học sinh ít được trải nghiệm,
thực hành để phát huy tính tích cực nhằm đạt được mục tiêu bài học một cách tối
ưu. Trên cơ sở đó, việc phân hóa đối tượng học sinh, phát hiện và bồi dưỡng học
sinh có năng lực vượt trội (thủ lĩnh) trong sinh hoạt cộng đồng còn hạn chế…
Chúng tôi tự nhận thấy rằng, qua việc dạy học truyền thống, những giáo
viên như chúng tôi khá thành công trong việc rèn cho học sinh những kiến thức,
kỹ năng cơ bản của bài học, nhưng điều quan trọng hơn cả là hình thành và phát
triển cho các em thái độ và ý thức khi giao lưu, tiếp xúc với môi trường sống
xung quanh, sự mạnh dạn trình bày quan điểm đồng tình hay không đồng tình về
một vấn đề nào đó mang tính thời sự của xã hội, … còn rất nhiều hạn chế. Bên
6
cạnh những học sinh mạnh dạn tự tin, thích tìm hiểu khám phá nội dung bài học,
tham gia nhiệt tình các phong trào thi đua, sáng tạo trong giao tiếp cộng đồng;
thì cũng có những em còn rất rụt rè, ngại thể hiện thể hiện bản thân mình trước
đám đông, ít có sự sáng tạo trong quá trình học tập, vận dụng những kiến thứckỹ năng đã học trong việc tham gia các hoạt động ngoại khóa và sinh hoạt cộng
đồng …
2. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI CÓ SÁNG KIẾN
Với quan điểm xây dựng trường Tiểu học Trần Nhân Tông là “Ngôi trường
của ước mơ và lòng nhân ái”, đích hướng tới trong quá trình xây dựng và phát
triển của nhà trường- đó là rèn luyện cho các em học sinh có sức khỏe tốt, kiến
thức vững vàng, kỹ năng nhạy bén, biết vận dụng những kiến thức đã học để giải
quyết các tình huống trong thực tế cuộc sống và quan trọng hơn cả là biết sống
nhân ái, biết yêu thương gia đình, quý trọng thầy cô, đoàn kết với bạn bè, sống
chân thành cởi mở với mọi người xung quanh, biết cách hành xử văn minh khi
tham gia sinh hoạt cộng đồng.
Để thực hiện được điều đó, chúng tôi đã nghiên cứu, thảo luận và thống
nhất sử dụng các biện pháp sau trong quá trình giáo dục ý thức cộng đồng cho
các em học sinh tại trường Tiểu học Trần Nhân Tông:
Giải pháp 1: Lồng ghép Giáo dục ý thức cộng đồng cho học sinh trong
các giờ học chính khóa (Tích hợp xuyên môn, liên môn)
1.1. Việc giáo dục ý thức trách nhiệm với cộng đồng được diễn ra thường
xuyên, liên tục, đều đặn và rất mềm dẻo được lồng ghép trong các tiết học Thể
dục, đó là:
– Giáo viên luôn nhắc nhở các em về ý thức trách nhiệm với bản thân mình
thông qua việc rèn luyện sức khoẻ hàng ngày và các bài tập cô giáo dạy trên lớp.
– Giáo viên nhắc nhở các em về kể lại hoặc hướng dẫn lại những người thân
trong gia đình mình cùng giữ gìn sức khoẻ để gia đình mình cùng khoẻ mạnh.
Đây là cơ sở của đất nước thịnh vượng, có sức khoẻ là có tất cả, khỏe để xây
7
dựng và bảo vệ Tổ quốc, khỏe để nắm bắt nhiều cơ hội nâng cao chất lượng
cuộc sống.
– Giáo viên chia sẻ các bài tập đơn giản như: bài tập thể dục phát triển
chung, nhảy dây, các bài tập cơ bụng, cơ đùi, cơ lưng nhẹ nhàng, phù hợp với
các thành viên trong gia đình, phù hợp với điều kiện không gian nhỏ hẹp trong
nhà khi cả xã hội áp dụng giãn cách, chỉ ra ngoài khi có việc thật sự cần thiết.
Hoạt động này không chỉ tạo hiệu ứng cho học sinh mà giáo viên và phụ huynh
cũng tham gia tích cực bởi bảo vệ bản thân mình cũng chính là bảo vệ sức khoẻ
của cộng đồng.
1.2. Lồng ghép nội dung giáo dục ý thức cộng đồng trong các giờ học Âm
nhạc tại trường Tiểu học.
Trong chương trình Âm nhạc Tiểu học, căn cứ vào nội dung, kiến thức môn
Âm nhạc, giáo viên có thể nghiên cứu để đưa ra các chủ đề tích hợp của các bài
hát trong chương trình Âm nhạc từ lớp 1 đến lớp 5, hoặc liên hệ tới các môn học
khác như: Tiếng Việt, Lịch sử, Địa lí, Mỹ thuật, Đạo đức… để lồng ghép nội
dung giáo dục cho các em học sinh có ý thức trách nhiệm với cộng đồng.
BẢNG TÍCH HỢP NỘI DUNG GIÁO DỤC Ý THỨC CỘNG ĐỒNG
CHƯƠNG TRÌNH ÂM NHẠC TIỂU HỌC
| CHỦ ĐỀ | LỚP | TÊN BÀI HÁT | MÔN TÍCH HỢP | NỘI DUNG TÍCH HỢP | MỨC ĐỘ TÍCH HỢP |
| AN TOÀN TRƯỜNG HỌC | 3 5 | – Tiết 19: Học hát bài “Em yêu trường em” (Nhạc và lời: Hoàng Vân). -Tiết 16: Học bài hát do địa phương | Tự nhiên và xã hội ( TNXH): Lớp 3, Tuần 13:Một số hoạt động ở trường. Không chơi trò chơi nguy hiểm. Tiếng Việt: | Tình yêu trường lớp, ý thức giữ gìn, bảo vệ tài sản của trường lớp. Không chơi đùa, nô | Liên hệ |
8
| CHỦ ĐỀ | LỚP | TÊN BÀI HÁT | MÔN TÍCH HỢP | NỘI DUNG TÍCH HỢP | MỨC ĐỘ TÍCH HỢP |
| tự chọn: “Mái trường nơi học bao điều hay” (Nhạc và lời: Bùi Anh Tôn). | Luyện từ và câu: Lớp 5, tuần 24: Mở rộng vốn từ “Trật tự, an ninh”. | nghịch gây mất an toàn cho bản thân và những người xung quanh. | |||
| BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG | 2 3 4 5 | -Tiết 26: Học hát bài: “Chim chích bông” (Nhạc: Văn Dung, lời thơ: Nguyễn Viết Bình). -Tiết 14: Học hát bài “Ngày mùa vui” (Dân ca Thái,lời mới: Hoàng Lân). – Tiết 4: Học hát bài “Bạn ơi lắng nghe” (Dân ca Ba na, Sưu tầm dịch lời: Tô Ngọc Thanh). -Tiết 2: Học hát | TNXH: -Lớp 2, tuần 18: Thực hành giữ trường học sạch đẹp. -Lớp 3, tuần 18+ 19: Vệ sinh môi trường. Đạo đức: -Lớp 3, tuần 28+29: Tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước. -Lớp 4, tuần tuần 30+31: Bảo vệ môi trường -Lớp 5: tuần 30+31: Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. | Chăm sóc, bảo vệ môi trường; giữ gìn tài nguyên thiên nhiên. | Liên hệ |
9
| CHỦ ĐỀ | LỚP | TÊN BÀI HÁT | MÔN TÍCH HỢP | NỘI DUNG TÍCH HỢP | MỨC ĐỘ TÍCH HỢP |
| bài “Reo vang bình minh” (Nhạc và lời: Lưu Hữu Phước). | Tiếng Việt: Tập làm văn: Lớp 3, tuần 32: Nói, viết về bảo về môi trường. Tiếng Việt: Luyện từ và câu: -Lớp 5, tuần 12: Mở rộng vốn từ: “Bảo vệ môi trường”. | ||||
| AN TOÀN GIAO THÔNG | 1 2 | -Tiết 31: Học hát bài: “Đường và chân” (Nhạc: Hoàng Long, thơ: Xuân Tửu)- thay thế cho bài hát “Năm ngón tay ngoan”(Nhạc và lời: Trần Văn Thụ). -Tiết 19: Học hát bài “Trên con đường đến trường” (Nhạc và | TNXH: -Lớp 1, tuần 20: An toàn trên đường đi học. -Lớp 2 , tuần 20: An toàn khi đi các phương tiện giao thông. Tiếng Việt: Luyện từ và câu: -Lớp 3, tuần 8: Mở rộng vốn từ “Cộng đồng”. Đạo đức : -Lớp 4, tuần | Ý thức chấp hành nghiêm túc các quy định tham gia giao thông an toàn, nhắc nhở người thân cùng thực hiện. | Liên hệ |
10
| CHỦ ĐỀ | LỚP | TÊN BÀI HÁT | MÔN TÍCH HỢP | NỘI DUNG TÍCH HỢP | MỨC ĐỘ TÍCH HỢP |
| 3 4 | lời: Ngô Mạnh Thu). -Tiết 32: Học bài hát do địa phương tự chọn: “Đường em đi” (Lời: Tường Văn – nhạc: Ngô Quốc Tính). -Tiết 15: Học bài hát tự chọn: : “Chúng em với an toàn giao thông” (Nhạc và lời: Hoàng Phong). | 28,29: Tôn trọng luật giao thông. | |||
| HÒA BÌNH HỮU NGHỊ, ĐOÀN KẾT THÂN ÁI VỚI MỌI NGƯỜI | 1 | -Tiết 24: Học hát bài “Bà Còng đi chợ” (Nhạc và lời: Phạm Tuyên)- thay thế cho bài “Quả”(Nhạc và lời: Xanh Xanh). | Đạo đức: -Lớp 1: tuần 9+10:Lễ phép với anh chị, nhường nhịn em nhỏ. – Lớp 2, tuần 28+29: Giúp đỡ người khuyết tật. | -Sống chan hòa, thân ái , biết giúp đỡ những người xung quanh. -Học tập Bác Hồ- tấm gương sáng | Liên hệ |
11
| CHỦ ĐỀ | LỚP | TÊN BÀI HÁT | MÔN TÍCH HỢP | NỘI DUNG TÍCH HỢP | MỨC ĐỘ TÍCH HỢP |
| XUNG QUANH | 3 4 5 | – Tiết 27: Học hát bài: “Tiếng hát bạn bè mình”(Nhạc và lời: Lê Hoàng Minh). -Tiết 28: Học hát bài “Thiếu nhi thế giới liên hoan” (Nhạc và lời: Lưu Hữu Phước). – Tiết 21: Học hát bài “Tre ngà bên lăng Bác” (Nhạc và lời: Hàn Ngọc Bích). | -Lớp 3, tuần 14+15: Quan tâm giúp đỡ hàng xóm láng giềng. -Lớp 4, tuần 26+27: Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo. -Lớp 5:, tuần 12+13: Kính già, yêu trẻ. Tiếng Việt: Luyện từ và câu -Lớp 4, tuần 3: Mở rộng vốn từ: “Nhân hậu, đoàn kết”. | về tình yêu thương và lòng nhân ái. | |
| ỨNG XỬ VĂN MINH KHI THAM GIA CÁC SINH HOẠT CỘNG | 1 2 | -Tiết 1: Học hát bài “Quê hương tươi đẹp” (Dân ca Nùng, đặt lời: Anh Hoàng). -Tiết 21: Học hát | Đạo đức: – Lớp 1: Tuần 30+31: Bảo vệ hoa và cây nơi công cộng. – Lớp 2, tuần 16+17: Giữ trật | – Tán thành những hành vi đúng và không tán thành những hành vi không đúng | Liên hệ |
12
| CHỦ ĐỀ | LỚP | TÊN BÀI HÁT | MÔN TÍCH HỢP | NỘI DUNG TÍCH HỢP | MỨC ĐỘ TÍCH HỢP |
| ĐỒNG, THAM QUAN DI TÍCH LỊCH SỬ, DANH LAM THẮNG CẢNH | 3 4 5 | bài “Hoa lá mùa xuân” (Nhạc và lời: Hoàng Hà). -Tiết 21: Học hát bài “Cùng múa hát dưới trăng” (Nhạc và lời: Hoàng Lân). -Tiết 32: Học bài hát tự chọn: “Tổ quốc yêu thương” (Nhạc và lời: Trương Quang Lục). -Tiết 32: Học bài hát do địa phương tự chọn “Lời quê hương” (Nhạc và lời: Đoàn Bổng). | tự, vệ sinh nơi công cộng. -Lớp 4: Tuần 23+24:Giữ gìn các công trình công cộng. -Lớp 5, tuần 3+4: Có trách nhiệm về việc làm của mình. Tiếng Việt: Luyện từ và câu: -Lớp 3, tuần 26: Mở rộng vốn từ “Lễ hội”. -Lớp 5, tuần 26: Mở rộng vốn từ “Truyền thống”. Lịch sử: Lớp 5, tuần 32: Lịch sử địa phương. | khi tham quan các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh. -Thực hiện ứng xử văn minh khi tham gia sinh hoạt cộng đồng. |
Kết luận: Như vậy, với đặc thù môn Thể dục, Âm nhạc, giáo viên có thể
tích hợp kiến thức của các môn học khác để giải quyết các nhiệm vụ học tập như
môn: Mỹ Thuật, Lịch sử, Địa lí, Đạo đức, Tự nhiên và xã hội, Tiếng Việt…
điều đó không chỉ đem lại không khí tươi mới, sự hấp dẫn cho các tiết học mà
13
còn góp phần giúp học sinh có những liên hệ và kinh nghiệm trong việc đưa
những nội dung đã học để giải quyết các tình huống thực tế trong cuộc sống.
Giải pháp 2: Tăng cường giáo dục ý thức cộng đồng cho học sinh trong
các giờ sinh hoạt Câu lạc bộ
Một trong những hình thức học tập mang lại sự sảng khoái, hiệu quả và
được các em học sinh háo hức đón chờ- đó là các Câu lạc bộ. Đây là nơi mà các
thành viên tham gia có thể chia sẻ những kinh nghiệm học tập cũng như các trải
nghiệm thực tế…và được sự quản lý, điều hành một cách khoa học của Chủ
nhiệm Câu lạc bộ, sự hỗ trợ tích cực của các trưởng nhóm.
Câu lạc bộ tổ chức các hoạt động học tập, ngoại khoá nhằm rèn luyện, củng
cố và bồi dưỡng kiến thức đã được học trên lớp và kiến thức thực tế, phát hiện
và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu về Thể thao, Âm nhạc và các lĩnh vực khác
để sẵn sàng tham gia các phong trào hoạt động Đội và phong trào thiếu nhi do
Sở Giáo dục, Phòng Giáo dục, Hội đồng Đội các cấp và nhà trường phát động.
Từ khi được thành lập, hoạt động của các Câu lạc bộ như: Câu lạc bộ Võ
thuật cổ truyền, Câu lạc bộ bóng đá, Câu lạc bộ cầu lông, Câu lạc bộ Zumba,
Câu lạc bộ Họa mi… đã thu hút sự tham gia của đông đảo các em học sinh trong
toàn trường. Với thời lượng 60 phút/ buổi, 1- 2 buổi/ tuần, các thành viên trong
Câu lạc bộ đã được tập luyện đều đặn, bài bản. Khi cùng nhau tham gia các Câu
lạc bộ, các em có cơ hội được rèn luyện tính kỷ luật, phát triển năng lực giao
tiếp, hợp tác, tái hiện kiến thức, vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các yêu
cầu đề ra một cách sáng tạo. Từ đó, tạo sự gắn kết, gần gũi, tinh thần đoàn kết,
tương trợ lẫn nhau và có trách nhiệm trong các hoạt động được giao, tình thân
bạn bè trở nên bền chặt hơn, hiệu quả của các buổi sinh hoạt Câu lạc bộ cũng từ
đó mà nâng cao hơn.
Không chỉ tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ của trường, nhiều em còn tập hợp
những bạn có cùng sở thích, năng khiếu để tự thành lập những đội, nhóm
(team): bóng đá, cầu lông, cờ vua, hùng biện (MC), dân vũ, nhảy hiện đại…và
tự luyện tập, thậm chí còn mạnh dạn tham gia biểu diễn trong các phong trào ở
các địa bàn khác. Những hoạt động này giúp các em có dịp thử sức và thể hiện
14
mình ở các sân chơi ngoài trường học, tham gia các sinh hoạt tập thể ở các địa
bàn khác nhau. Đây là cơ hội để đánh giá chất lượng công tác giáo dục đạo đức,
thẩm mỹ và thể chất, phát triển năng lực cho học sinh trong các nhà trường,
tuyển chọn những học sinh có năng khiếu văn nghệ, thể thao, và các năng lực
vượt trội khác, tạo nguồn để bồi dưỡng, tham gia các hội thi, hội diễn do các cấp
phát động. Trên cơ sở đó, các em được rèn luyện và tự rèn luyện tinh thần trách
nhiệm, ý thức thực hiện những hành vi ứng xử văn minh khi tham gia các sinh
hoạt cộng đồng.
Sản phẩm của các Câu lạc bộ chính là những phần thể hiện tự tin, ấn tượng
của các em khi tham gia các phong trào cả trên sân khấu, trong các cuộc thi đấu
và ngoài đời thường.
15
Kết luận: Hoạt động các Câu lạc bộ, các buổi sinh hoạt tập thể là sân
chơi bổ ích giúp các em học sinh có cơ hội thể hiện mình với tinh thần “Học mà
chơi, chơi mà học”. Qua đó, năng lực tái hiện- ứng dụng và sáng tạo Âm nhạc,
Thể thao cũng như kiến thức các môn học khác của học sinh được hình thành và
phát triển, góp phần giáo dục các em tình yêu quê hương, đất nước, mái trường,
thầy cô, bạn bè, ông bà, cha mẹ, và giúp cho các em thêm yêu thích hoạt động
giáo dục trong nhà trường, giúp các em được thư giãn để bước vào các môn học
khác hiệu quả hơn, sống nhân ái và có trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình và
cộng đồng.
Giải pháp 3: Lồng ghép Giáo dục ý thức cộng đồng cho học sinh trong
các hoạt động ngoài giờ lên lớp, phát huy hiệu quả của dạy học gắn với trải
nghiệm sáng tạo, tăng cường thực hành, trải nghiệm địa phương (di tích
lịch sử văn hoá địa phương)
Các hình thức trải nghiệm trong tiết Âm nhạc, Thể dục tương đối phong
phú, đa dạng.
Ví dụ 1: Với môn Âm nhạc lớp 5- Tiết 32: Học bài hát do địa phương tự
chọn “Lời quê hương” (Nhạc và lời: Đoàn Bổng). Giáo viên có thể tích hợp với
phân môn Luyện từ và câu (Tiếng Việt): tuần 26: Mở rộng vốn từ “Truyền
thống” và môn Lịch sử lớp 5, tuần 32: “Lịch sử địa phương”, đưa các em đến
học tập- trải nghiệm tại khu quần thể di tích Đền Trần, không chỉ giúp đổi mới
không gian lớp học, mang lại hiệu quả khi thẩm thấu nội dung bài học; mà còn
16
giúp các em được tìm hiểu, khắc ghi lịch sử, văn hóa truyền thống của quê
hương Nam Định; hiện thực hóa tình yêu quê hương, niềm tự hào dân tộc bằng
những suy nghĩ và việc làm cụ thể thiết thực, góp phần bảo tồn, phát huy truyền
thống quê hương, đó là:
+ Biết xếp hàng, trật tự di chuyển vào khu quần thể di tích, biết cách đặt
câu hỏi để tìm hiểu và ghi chép những thông tin cần thiết. Từ đó, các em có thể
lý giải được vì sao trong bài hát “Lời quê hương”, tác giả Đoàn Bổng lại viết:
“Ai qua nơi ấy Phủ Thiên Trường
Nghe tiếng người xưa vọng bốn phương
Nhắc nhở cháu con quê Nam Định
Giữ nền văn hiến của quê hương
Quê hương ta đó, gian khó còn nhiều
Mà sao ta thấy rất đẹp và đáng yêu…”
+ Các em biết thể hiện quan điểm tán thành những hành vi đúng và không
tán thành những hành vi không đúng khi tham quan các di tích lịch sử, danh lam
thắng cảnh.
+ Các em biết thực hiện ứng xử văn minh khi tham gia sinh hoạt cộng
đồng, như: có thái độ trang nghiêm, thành kính khi đến khu thờ tự tôn nghiêm,
bản thân luôn thực hiện nghiêm túc cũng như nhắc nhở mọi người xung quanh
chấp hành các nội quy khi tham quan di tích lịch sử, tham gia sinh hoạt cộng
đồng (giữ trật tự, di chuyển theo hàng, giữ vệ sinh, bảo vệ tài sản chung,….)
17
Hoạt động ngoài giờ lên lớp ở các trường Tiểu học là hoạt động không thể
thiếu khi giáo dục “Kỹ năng mềm” cho học sinh, bởi đây chính là nơi các em có
nhiều cơ hội được thể hiện năng lực bản thân và tự rèn luyện mình thông qua
chuỗi các hoạt động phong phú, đa dạng và hấp dẫn. Ở trường Tiểu học Trần
Nhân Tông, hoạt động ngoài giờ lên lớp được thiết kế bám sát theo chủ đề- chủ
điểm ngay từ đầu năm học, và được triển khai thường xuyên, linh hoạt theo từng
tuần, từng tháng, luôn có những điểm nhấn, điểm mới cả về cách thức tổ chức và
nội dung giáo dục cần chuyển tải:
| Giáo dục ý thức trách nhiệm | Trách nhiệm với bản thân | Trách nhiệm với gia đình | Trách nhiệm với nhà trường và xã hội | Trách nhiệm với môi trường sống |
| Tháng 7,8: Ngôi trường mới của em – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình. | – Tự giác thực hiện nghiêm túc nội quy của nhà trường và các quy định quy ước của tập thể, giữ vệ sinh chung, bảo vệ của công. – Giữ gìn tất cả những đồ dùng | – Có ý thức chăm sóc, bảo vệ cây xanh và con vật nuôi có ích. – Có ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường, không xả rác bừa bãi. |
18
| – Tự thực hiện vệ sinh cá nhân, tự giác xếp hàng, không làm ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. | trong trường, không làm bẩn; học cách sử dụng các đồ dùng trong trường, trang trí lớp học sạch đẹp, – Không gây mất trật tự đánh nhau, cãi nhau. – Nhắc nhở bạn bè thực hiện nội quy trường lớp. – Quan tâm đến công việc của cộng đồng, tích cực tham gia hoạt động tập thể, hoạt động cộng đồng. – Tôn trọng và thực hiện các nội quy công cộng, chấp hành tốt quy định pháp luật về giao thông. | – Không đồng tình với những hành vi hủy hại môi trường thiên nhiên. | ||
| Tháng 9: Em yêu mùa thu – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không không ảnh hưởng đến | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình | -Tích cực tham gia các hoạt động tập thể, các sự kiện lớn: Lễ Khánh thành trường và Khai giảng năm học mới; Tết Trung thu. – Cùng cô giáo trang trí các góc thân thiện trong lớp học.. -Tăng cường chăm | Giáo dục các em tình yêu dành cho văn hoá truyền thống thông qua các hoạt động: tổ chức trung thu truyền thống, rước đèn, hát các bài hát thiếu nhi về |
19
| mọi người xung quanh. | sóc vườn trường, góc môi trường lớp học. | trung thu, làm đèn ông sao, nặn tò he, viết thư pháp. | ||
| Tháng 10: Mẹ và cô – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình. -Giáo dục cho các em tình yêu với những người phụ nữ thân thiết bên mình, đồng thời giáo dục về bình đẳng giới và tôn trọng phụ nữ trong xã hội văn minh thông qua các hoạt động: tự làm đồ handmade tặng bà, tặng mẹ, tặng cô… | -Tích cực cùng các thầy cô giáo và các bậc phụ huynh tham gia tập huấn kỹ năng phòng cháy chữa cháy và thoát hiểm an toàn dưới sự hướng dẫn của lực lượng phòng cháy chữa cháy tỉnh Nam Định. | Sự kiện “Chiến binh xanh cùng Kun bảo vệ môi trường” Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động: Đóng kịch tuyên truyền, tập dân vũ, thu nhặt rác, tiết kiệm nước, tiết kiệm điện,… |
| Tháng 11: Tri ân thầy cô – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không ảnh hưởng đến mọi người | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình. | Tổ chức thi báo ảnh “Ấn tượng Trần Nhân Tông” lưu lại những khoảng khắc đẹp của thầy cô, bạn bè và mái trường giúp em thêm kính thầy, mến bạn và yêu trường, từ đó có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và nhà trường. | Chăm sóc cây xanh vườn trường, góc môi trường lớp học, giữ vệ sinh chung. |
–
20
| xung quanh. | ||||
| Tháng 12: Học tập và rèn luyện theo tác phong anh bộ đội Cụ Hồ – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình. | Tổ chức Hội khoẻ Phù Đổng cấp trường với nhiều môn thể thao phong phú trải đều các khối lớp, từ đó giáo dục tinh thần thể thao cao thượng, đoàn kết, ý thức giữ gìn và chăm sóc sức khoẻ, tập thể thao theo gương Bác Hồ vĩ đại, dân cường thì nước thịnh. | Chăm sóc cây xanh vườn trường, góc môi trường lớp học, giữ vệ sinh chung. |
| Tháng 1: Mùa xuân mới – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình | Hoạt động chào xuân: -Lễ hội áo dài. -Thời trang tái chế. -Phát động “Tết trồng cây”. -Tìm hiểu về Tết cổ truyền của người Việt Nam, vẽ tranh, làm bưu thiếp và lời chúc đầu xuân mới,…. | – L ễ Trải nghiệm Đền Trần. Ý thức bảo vệ môi trường. Ý thức tham gia giao thông. Giáo dục ý thức khi tham quan các nơi văn hoá, thờ tự tôn nghiêm. Ý thức ứng xử với các di sản. |
| Tháng 2: Em là mầm non của Đảng | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. | Hoạt động gói bánh chưng: -Tập rửa lá, đãi đỗ, đãi gạo, lau lá, đồ đỗ, ướp thịt. -Thực hành gói bánh | – Tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển của ĐảngCộng sản Việt Nam. | -Chăm sóc bảo vệ cây xanh vườn trường, góc môi trường lớp học. |
21
| – | – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. | cùng thầy cô và cha mẹ. -Luộc bánh, trông và tiếp nước cho nồi bánh chưng. -Vớt bánh, ép bánh, bảo quản. -Thực hiện nghi lễ cúng gia tiên… | ||
| Tháng 3+4: Chung tay đẩy lùi đại dịch Covid 19 | Đeo khẩu trang khi ra ngoài, thường xuyên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng hoặc dung dịch nước sát khuẩn, ăn thức ăn được nấu chín,… -Không ra ngoài khi không có việc thực sự cần thiết, giữ khoảng cách với người khác tối thiểu 2 mét. | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình. – Làm sạch không gian sống. | Tổ chức chiến dịch chung tay ủng hộ các chiến sỹ tuyến đầu chống dịch Chiến dịch “Điều phi thường nhỏ bé” với nhiều bài thơ, bức tranh, bức thư tràn đày tình cảm của cô và trò. | Làm sạch không gian sống. Giữ khoảng cách an toàn. |
| Tháng 5: Đội ta lớn lên cùng đất nước – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân. – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình | – Thực hiện các biện pháp phòng chống Covid khi đến trường. -Giáo dục truyền thống Đội qua các bài hát, chương trình “Phát thanh măng non”. -Giáo dục học sinh học tập và rèn luyện theo gương Bác Hồ. | -Chăm sóc cây xanh, giữ gìn khuôn viên trường lớp sạch đẹp. -Rèn ý thức kỷ luật khi tham gia các sinh hoạt cộng đồng. |
22
Ví dụ:
– Nhân dịp kỷ niệm 37 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982-
20/11/2019), nhằm giáo dục học sinh tình cảm biết ơn, tri ân tới các thầy cô
giáo, nhà trường đã tổ chức thành công chuỗi các hoạt động chào mừng để lại ấn
| Tháng 6: Vui tết thiếu nhi – | – Có ý thức giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể, chăm sóc sức khoẻ. – Có ý thức sinh hoạt nề nếp. – Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lý đồ dùng của bản thân – Tự vệ sinh, tự giác xếp hàng, không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh | – Có ý thức bảo quản, giữ gìn đồ dùng cá nhân và gia đình. – Không bỏ thừa đồ ăn, thức uống, có ý thức tiết kiệm tiền bạc, điện nước trong gia đình. | -Tuyên truyền về ý nghĩa ngày 01-6 trong chương trình “Phát thanh măng non” hàng tuần. – Chuỗi sự kiện chào mừng 1-6: Trải nghiệm múa rối nước. Tổ chức hội thi các môn thể thao: cờ vua, bóng bàn, cầu lông, bật xa Tổ chức ăn tự chọn cho học sinh theo lớp. Tổ chức giáo dục STEM. Tổ chức giải bóng đá- Cup “Ngôi sao Trần Nhân Tông” với đầy đủ các bước các nghi thức của một trận chuyên nghiệp từ chào đón, vào sân, chào cờ, làm các thủ tục trước thi đấu, thi đấu, nghỉ giảo lao, đội hoạt náo tham gia phần nghỉ giữa hai hiệp, thi đấu. Kết thúc trận đấu có trao huy chương theo đúng chuẩn quốc tế, trao cúp chiến thắng. | -Chăm sóc cây xanh, giữ gìn khuôn viên trường lớp sạch đẹp. -Rèn ý thức kỷ luật khi tham gia các sinh hoạt cộng đồng. |
23
tượng tốt đẹp đối với các cấp lãnh đạo, phụ huynh học sinh, giáo viên, nhân viên
và các em học sinh toàn trường:
+ Thi kéo co dành cho các lớp khối 4,5
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN môn hóa học cấp THPT
Hoặc xem thêm các tài liệu khác của môn hóa