SKKN Giải pháp khắc phục khó khăn trong giảng dạy Âm nhạc lớp 1 Chương trình GDPT 2018
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
“Âm nhạc là loại hình nghệ thuật sử dụng âm thanh để diễn tả cảm
xúc, thái độ, nhận thức và tư tưởng của con người. Âm nhạc là một phần thiết
yếu của các nền văn hoá, gắn bó và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống xã hội.
Âm nhạc làm phong phú những giá trị tinh thần của nhân loại, là phương
tiện giúp con người khám phá thế giới, góp phần nâng cao chất lượng cuộc
sống”. Âm nhạc còn là quà tặng đặc biệt dành cho tất cả mọi người trên trái
đất này, không phân biệt già trẻ gái trai, không phân biệt màu da sắc tộc,
không phân biệt giữa người có năng khiếu âm nhạc hay không có năng khiếu
âm nhạc. Âm nhạc để lại trong lòng người những khoảng lắng cần thiết để có
thể làm vui hơn niềm vui, làm vơi đi những nỗi buồn, làm dịu đi những căng
thẳng trong cuộc sống đời thường để tình người được lên ngôi với đầy ắp tình
yêu thương và lòng nhân ái. Lứa tuổi thiếu nhi nếu không được sống trong
môi trường âm nhạc sẽ là một thiệt thòi lớn cho các em.
Nhà sư phạm lỗi lạc thế giới Xu Khôm – Linxki đã nhận định về âm
nhạc và tác dụng của nó với trẻ em như sau:
“Tuổi thơ ấu không thể thiếu âm nhạc, trò chơi và truyện cổ tích. Thiếu
những cái đó, trẻ em chỉ là những bông hoa khô héo. Âm nhạc dẫn dắt trẻ đi
vào thế giới của những điều thiện, tạo được sự đồng cảm và là một phương
tiện bồi dưỡng năng lực, trí tuệ mà không một phương tiện nào có thể sánh
kịp. Thiếu giáo dục âm nhạc thì không thể phát triển trí tuệ của trẻ em một
cách đầy đủ được.
Trong nhà trường, giáo dục âm nhạc tạo cơ hội cho học sinh được trải
nghiệm và phát triển năng lực âm nhạc – biểu hiện của năng lực thẩm mĩ với
các thành phần sau: thể hiện âm nhạc, cảm thụ và hiểu biết âm nhạc, ứng
dụng và sáng tạo âm nhạc; góp phần phát hiện, bồi dưỡng những học sinh có
năng khiếu âm nhạc. Đồng thời, thông qua nội dung các bài hát, các hoạt
động âm nhạc và phương pháp giáo dục của nhà sư phạm, giáo dục âm nhạc
3
góp phần phát triển ở học sinh các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ,
trung thực, trách nhiệm, cùng các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp
tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo để trở thành những công dân phát triển
toàn diện về nhân cách, hài hoà về thể chất và tinh thần. Sự yêu thích âm
nhạc của trẻ diễn ra một cách tự nhiên như là một nhu cầu không thể thiếu.
Để trẻ phát triển một cách toàn diện, phù hợp với xu thế của thời đại, bên
cạnh những môn văn hóa, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa các môn nghệ
thuật như Âm nhạc, Mĩ thuật vào chương trình phổ thông. Trong chương
trình Âm nhạc cấp Tiểu học, phân môn chủ đạo và xuyên suốt là phân môn
“Học hát”. Qua học hát, các em có ý thức về việc hát đúng cao độ, trường độ
và tập hát diễn cảm để từ đó kết hợp với các động tác phụ họa khi biểu diễn
tại lớp cũng như các hoạt động âm nhạc khác, Học sinh được giáo dục tình
cảm trong sáng, lành mạnh, phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc, có ý thức
tích cực tham gia các hoạt động âm nhạc ở lớp, ở trường…
Năm học 2020 – 2021, là năm học đầu tiên chương trình GDPT 2018
được thực hiện đối với lớp 1. Để thực hiện chương trình đạt hiệu quả, sau quá
trình nghiên cứu và được tập huấn kĩ càng trước khi chính thức áp dụng
chương trình, tôi nhận thấy được một số khó khăn khi giảng dạy môn Âm
nhạc lớp 1 chương trình mới, chính vì thế tôi lựa chọn đề tài:
“Giải pháp khắc phục khó khăn trong giảng dạy Âm nhạc lớp 1
chương trình GDPT 2018″
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
1. Mô tả thực trạng trước khi áp dụng sáng kiến
Chương trình môn Âm nhạc cấp tiểu học giúp học sinh bước đầu làm
quen với kiến thức âm nhạc phổ thông, sự đa dạng của thế giới âm nhạc và
các giá trị âm nhạc truyền thống; hình thành một số kĩ năng âm nhạc ban đầu;
nuôi dưỡng cảm xúc thẩm mĩ và tình yêu âm nhạc, hứng thú tham gia các
hoạt động âm nhạc phù hợp với lứa tuổi; góp phần hình thành và phát triển
cho học sinh những phẩm chất chủ yếu (yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung
4
thực, trách nhiệm) và các năng lực chung (tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp
tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo). Khi thực hiện chương trình mới, tôi nhận
thấy có những thuận lợi, khó khăn sau:
1.1. Thuận lợi:
1.1.1. Về cơ sở vật chất: Trường tiểu học Lương Thế Vinh được công
nhận đạt chuẩn mức II và chuẩn Xanh – Sạch – Đẹp – An toàn, cơ sơ vật chất
của nhà trường được nâng cấp khang trang. cảnh quan sạch đẹp, có phòng
học riêng cho bộ môn âm nhạc với các thiết bị phục vụ bộ môn tương đối đầy
đủ và hiện đại như máy tính, máy chiếu, ti vi thông minh kết nối internet…
1.1.2. Về nội dung chương trình, SGK lớp 1:
* Về Sách học sinh:
– Có đủ SGK
– Sách được phân chia theo Chủ đề giúp giáo viên (GV) xây dựng kế
hoạch và triển khai thực hiện dễ dàng hơn.
* Về đồ dùng học tập, tư liệu tham khảo:
– Bộ đồ dùng học tập của HS sinh động, dễ sử dụng. Có trang sách điện
tử làm tài liệu tham khảo.
* Về Sách giáo viên (SGV) và kế hoạch bài học (KHBH):
– SGV được thiết kế chi tiết với KHBH theo từng chủ đề có các trang
học liệu điện tử như trang Hành trang số, trang Tập huấn…để tham khảo
– GV được chủ động lên kế hoạch từng tiết, từng tuần và cả năm học.
– Có nhiều trang, hội nhóm, sách tham khảo…. trên mạng internet, có
KHBH đã được xây dựng để GV tham khảo bám sát chương trình Âm nhạc
ban hành ngày 26/12/2018, khi chuyển thành SGK có độ mở nhất định. Kế
thừa có chọn lọc một số điểm trong các SGK Âm nhạc đã có. Vận dụng một
số kinh nghiệm của các nước. Sách góp phần đổi mới Phương pháp dạy học
âm nhạc. Sách được trình bày gọn gàng, sáng sủa, nội dung nhẹ nhàng, dễ
dạy, dễ học. Hình thức sách có tính thẩm mĩ, nhiều hình minh họa, hấp dẫn.
5
Những bài hát trong chương trình là những bài hát có lời ca hay, trong
sáng, được viết ở các nhịp
2 4
;
4 4
với tiết tấu và hình thức âm nhạc đơn giản,
giai điệu đẹp, âm vực các bài hát thường không quá quãng 9, phù hợp với
tâm sinh lý của học sinh lớp 1.
1.1.3. Về yếu tố con người:
* Về Học sinh
– Hồn nhiên, ngây thơ trong sáng, yêu thích môn học.
– HS hứng thú tham gia các hoạt động như: khởi động trước tiết học,
các trò chơi, các bài tập (BT) liên quan đến trò chơi….
– Hầu hết học sinh khối lớp 1 có cùng độ tuổi nên có sự đồng đều về
nhận thức và đặc biệt các em rất thích học âm nhạc nên các em luôn có sự say
mê, hứng thú đối với môn học.
* Về GV
– Tâm huyết, yêu nghề, được đào tạo chuyên môn căn bản.
* Về PHHS
– Mua đầy đủ SGK cho con em mình và quan tâm tới việc học của các
con hơn trước kia.
– Chưa có ý kiến phản hồi đồng tình hay không đồng tình với chương
trình GDPT mới.
Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện tốt nhất để giáo viên và
học sinh hoàn thành nhiệm vụ dạy và học.
Là giáo viên chuyên, được đào tạo cơ bản về âm nhạc, đồng thời là giáo
viên cốt cán bộ môn, đã được phòng giáo dục cử đi học lớp tin học phục vụ
trong giảng dạy, tôi có cơ hội đem những kiến thức của mình giảng dạy cho
học sinh và chia sẻ cùng đồng nghiệp.
Là giảng viên cốt cán bộ môn Âm nhạc cấp tiểu học tỉnh Nam Định, tôi
được tham gia trực tiếp các đợt tập huấn chuyên môn của Bộ GD – ĐT nên có
điều kiện nắm bắt tốt hơn về nội dung chương trình và phương pháp giảng
dạy âm nhạc ở Tiểu học.
6
1.2. Khó khăn:
Tuy nhiên, khi thực hiện giảng dạy Âm nhạc lớp 1 chương trình GDPT
2018, tôi nhận thấy có những khó khăn sau:
1.2.1. Về Cơ sở vật chất: Tuy đã được công nhận đạt chuẩn II, nhưng
sau khi sáp nhập trường thì tại điểm trường A vẫn còn thiếu một số phòng
chức năng trong đó có phòng âm nhạc. Chương trình giáo dục phổ thông mới
đã chính thức thông qua vào tháng 7/2017. Mặc dù đã được quyết định lùi
thời gian triển khai nhưng lộ trình đưa chương trình giáo dục phổ thông mới
vào áp dụng trong thực tế vẫn gấp gáp. Hiện các nhà trường còn khá nhiều
khó khăn để đảm bảo cho chương trình được thực hiện đúng mục tiêu. Một
trong những khó khăn lớn nhất của các trường hiện nay là điều kiện cơ sở vật
chất nhằm đáp ứng chương trình, sách giáo khoa mới, số phòng học bộ môn,
trang thiết bị dạy học, thư viện hiện chưa đáp ứng được nhu cầu.
Các cơ sở giáo dục trong huyện có nơi vẫn còn phòng học bán kiên cố,
các thiết bị ứng dụng công nghệ thông tin ở một số trường thiếu hoặc đã lạc
hậu. Một yêu cầu quan trọng để triển khai chương trình giáo dục phổ thông
mới là cơ sở vật chất. Điều kiện tối thiểu là học sinh Tiểu học phải học 2
buổi/ngày, sĩ số 35 học sinh/lớp. Lớp học cũng phải đảm bảo điều kiện về
diện tích để kê bàn ghế theo nhóm… đây cũng là thách thức không nhỏ vì khi
thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, về phòng học, cấp tiểu học
phải đảm bảo yêu cầu 1 lớp/phòng học để học 2 buổi/ngày, trong thực tế một
số trường chưa đáp ứng được yêu cầu của chương trình mới.
1.2.2. Về nội dung chương trình:
* Về SGK, vở bài tập (VBT)
– Một số trang chữ viết nhỏ, HS chưa biết chữ nên rất khó đọc được nội
dung, các em còn nhiều bỡ ngỡ, tốn nhiều thời gian để học lời ca. VBT ít học
sinh có.
– Một số bài hát chưa thực sự hay, quãng khó, kết lửng.
* Về đồ dùng học tập, tư liệu
7
– Thiếu đồ dùng dạy học (tranh ảnh, đồ dùng của GV và HS).
– Cơ sở vật chất một số trường chưa có điều kiện (tivi, máy chiếu, âm
thanh) hỗ trợ giảng dạy tương tác trình chiếu, nên cách truyền đạt chưa linh
hoạt, sinh động như các bài giảng mẫu, thiếu đồ dùng dạy học nên cũng khó
truyền đạt nội dung hoặc tổ chức luyện tập được sinh động.
– Trang hanhtrangso.nxbgd.vn GV khó khăn khi đăng nhập theo mã số
sau sách vì:
+ Mã số in quá nhỏ, khó đọc.
+ Đa số đăng nhập đều bị báo là mã số đã đăng nhập hoặc sai mật khẩu
* Về nội dung chương trình:
– Tập đọc cao độ các nốt nhạc Đô – Rê – Mi – Son – La hơi quá sức với
học sinh lóp 1, vì nhiều em nói còn ngọng, phát âm chưa chuẩn.
– Hiện nay chủ trương của ngành giáo dục là giảm tải nhiều nội dung
trong sách giáo khoa, nhưng trong thực tế việc thực hiện chủ trương này vẫn
còn hạn chế. Công tác hành chính, sổ sách của cán bộ quản lý và giáo viên
vẫn còn rất nhiều.
* Về KHBH
Nội dung bài soạn dài, giáo viên có rất nhiều lo lắng vì cho đến hiện
tại “quyền tự chủ cho giáo viên sắp xếp lại nội dung, xây dựng kế hoạch
giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh” chỉ dừng lại ở mức bố trí tiết học
thế nào, kết hợp hay chia tách nội dung của sách giáo khoa mà không phải là
định hướng nội dung và tự do chọn lựa chương trình. Đồ dùng dạy học của
giáo viên và đồ dùng học tập của học sinh ở chương trình mới chưa được
trang bị đầy đủ
1.2.3. Khó khăn về yếu tố con người:
* Về Học sinh
– Khó khăn khi đọc lời ca vì chưa biết chữ.
– Hiếu động, vẫn còn ảnh hưởng nền nếp sinh hoạt ở trường mầm non.
* Về GV
8
– Thời gian tập huấn còn quá ít, khó tiếp thu vì đa số là tập huấn trực
tuyến.
– Nội dung bài soạn trong SGV dài và chưa quen xây dựng KHBH.
– Thiếu thiết bị ĐDDH và các phương tiện hỗ trợ khác như: âm thanh,
tivi, sách tham khảo, tranh ảnh….
* Về PHHS
– Chưa thực sự tham gia vào quá trình giáo dục, nhận xét, đánh giá học
sinh đặc biệt còn xem nhẹ bộ môn ít giờ.
– Đa phần PHHS là nông dân và công nhân, ít có thời gian để theo sát
việc học của con.
Một trong những vấn đề hóc búa và nan giải nhất khi triển khai thực
hiện chương trình – sách giáo khoa mới là những khó khăn về đội ngũ giáo
viên, cán bộ quản lý. Một số trường giáo viên và cán bộ quản lý chưa đạt
chuẩn về văn bằng chứng chỉ…
2. Mô tả giải pháp sau khi áp dụng sáng kiến.
2.1. Khắc phục khó khăn về cơ sở vật chất:
Để đáp ứng điều kiện cơ sở vật chất thực hiện chương trình – sách giáo
khoa mới, số phòng học bộ môn, trang thiết bị dạy học, thư viện cần phải
được đầu tư, trang bị đầy đủ và khắc phục việc thiếu tư liệu, phần mềm,
phương tiện phục vụ giảng dạy âm nhạc cùng những hạn chế của các phương
tiện sẵn có.
Khi gặp những khó khăn như trên, tôi đã mất nhiều ngày tư duy, tìm
hiểu vấn đề, nguyên nhân vướng mắc để tìm cách tháo gỡ. Qua một thời gian,
với những trải nghiệm thực tế, tôi xin được trình bày những giải pháp mà tôi
đã thực hiện để khắc phục khó khăn này.
Trước tiên, tôi tham mưu với nhà trường để nhà trường tham mưu với
chính quyền địa phương và quản lý cấp trên cho phương án khắc phục việc
thiếu phòng học. Được sự đồng ý của cấp trên, nhà trường đã dồn khối lớp
chưa thực hiện chương trình mới để tạo điều kiện đủ phòng học cho lóp 1
9
thực hiện chương trình. Phòng âm nhạc được nối mạng internet và trang bị
âm thanh, màn hình phù hợp, thay màn chiếu bằng Smart tivi.
Có Smart tivi, tôi khai thác được rất nhiều tư liệu phục vụ việc giảng
dạy từ trang Hành trang số, trang Tập huấn… ở đó có tương đối đầy đủ các tư
liệu, hình ảnh, âm thanh để ta sử dụng cho việc dạy học.
10
2.2. Khắc phục khó khăn về nội dung chương trình:
* Về SGK, VBT
– HS chưa biết chữ nên rất khó đọc được nội dung, các em còn nhiều
bỡ ngỡ, tốn nhiều thời gian để học lời ca. Tôi đã sử dụng smart phone kết nối
với smart tivi trình chiếu lời ca sau đó dùng thanh phách hướng dẫn các em
đọc lời ca theo tiết tấu.
Qua việc thực hành này các em đã thuộc lời ca dễ dàng hơn
– Một số bài hát chưa thực sự hay, quãng khó, kết lửng. Tôi đã chủ
động báo cáo với BGH để xin được thay thế bài hát khác và sử dụng thời
lượng phù hợp hơn để giải quyết những hạn chế này. Đề xuất hợp lí nên BGH
và phụ trách chuyên môn cấp trên rất đồng tình.
* Về đồ dùng học tập, tư liệu
– Thiếu đồ dùng dạy học (tranh ảnh, đồ dùng của GV và HS). Tôi đã
nhờ giáo viên chủ nhiệm lớp thông qua hệ thống sổ liên lạc điện tử nhắn tới
11
phụ huynh làm giúp con em mình những nhạc cụ đơn giản như thanh phách,
súc sắc… tôi cho thông số kích thước, chất liệu cụ thể như: chiều dài, chiều
rộng, độ dày, các vật liệu như: tre, nứa, gỗ, chai nhựa, đá cuội, sỏi, bi ve…
Qua đó, phụ huynh rất dễ thực hiện giúp con em mình và các em đã rất thích
thú, phấn khởi khi sử dụng các đồ dùng tự làm đó trong các tiết học, phụ
huynh cũng cảm thấy rất vui và hào hứng khi được đồng hành cùng các con
trong việc học tập.
– Cơ sở vật chất của một số trường chưa có điều kiện (tivi, máy chiếu,
âm thanh) hỗ trợ giảng dạy tương tác trình chiếu, nên cách truyền đạt chưa
linh hoạt, sinh động như các bài giảng mẫu, thiếu đồ dùng dạy học nên cũng
khó truyền đạt nội dung hoặc tổ chức luyện tập được sinh động. Trong các
buổi sinh hoạt chuyên môn, tôi đã phát biểu ý kiến đề xuất để lãnh đạo cấp
trên có biện pháp tham mưu tháo gỡ.
– Trang taphuan.nxbgd.vn; trang hanhtrangso.nxbgd.vn, GV gặp khó
khăn khi đăng nhập theo mã số sau sách vì:
+ Mã số in quá nhỏ, khó nhìn.
+ Đa số đăng nhập đều bị báo là mã số đã đăng nhập hoặc sai mật khẩu
Sau khi nhiều đồng nghiệp thắc mắc vì không đăng nhập được, tôi đã
liên hệ trực tiếp với người phụ trách của Phòng giáo dục, Sở giáo dục đề xuất
vướng mắc để cán bộ phụ trách cấp trên cấp tài khoản và mật khẩu mới hoặc
cho cách khắc phục những vướng mắc này. Sau đó, khó khăn trong việc đăng
nhập đã được giải quyết.
Khi đã đăng nhập được các trang: taphuan.nxbgd.vn; hay là trang
hanhtrangso.nxbgd.vn, tôi đã hướng dẫn cặn kẽ bằng hình ảnh cụ thể để các
đồng nghiệp có thể dễ dàng thực hiện thao tác tìm kiếm tư liệu trên nền tảng
của ứng dụng đó và một số nền tảng ứng dụng khác trên không gian mạng
internet như: YouTube, Zalo, Facebook… có rất nhiều tư liệu để sử dụng và
tham khảo, như hình ảnh dưới đây:
+ Tư liệu trên YouTube
12
13
+ Tư liệu Trên Zalo; Facebook:
14
+ Tìm tư liệu để phục vụ giảng dạy và tham khảo trên các trang của
nxbgd.vn với các bước đăng nhập như sau:
* Bước 1: Trên Google (hoặc Cốc Cốc…) nhập từ khóa vào ô tìm kiếm.
15
* Bước 2: Đăng nhập bằng ID và mật khẩu được cấp hoặc đăng nhập
bằng Email của mình rồi click (nháy chuột trái) vào quên mật khẩu, mật khẩu
sẽ được cung cấp qua Email mà ta vừa dùng để dăng nhập.
16
* Bước 3: Chọn lớp và chọn bộ sách mà ta sử dụng
17
* Với trang hanhtrangso.nxbgd.vn: ta cũng thao tác tương tự như vậy.
Ở những trang học liệu này ta sẽ thấy có đầy đủ các bộ sách và các môn học
khác nhau để phục vụ giảng dạy và làm tư liệu tham khảo.
18
19
20
21
+ Ta cũng có thể tìm tài liệu liên môn một cách dễ dàng:
22
* Về nội dung chương trình:
– Tập đọc cao độ các nốt nhạc Đô – Rê – Mi – Son – La hơi quá sức với
học sinh lóp 1, vì nhiều em nói còn ngọng, phát âm chưa chuẩn, hơi thở ngắn.
Tôi đã phải tăng nhiều thời gian hơn và chia nhỏ câu nhạc ra để giúp các em
thực hiện được yêu cầu cần đạt của bài.
Hiện nay chủ trương của ngành giáo dục là giảm tải nhiều nội dung
trong sách giáo khoa nhưng trong thực tế việc thực hiện chủ trương này vẫn
còn hạn chế. Công tác hành chính, sổ sách của c
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education