SKKN Một số kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 tích cực bảo vệ môi trường
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến
1. Lí do chọn sáng kiến
Giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học có một vị trí vô cùng quan trọng trong
việc hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và
lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản trong
cuộc sống.
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh xuyên
suốt 9 buổi/ tuần, giáo viên chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo dõi các
hoạt động trong giờ ra chơi, trong các buổi sinh hoạt, trải nghiệm, giao lưu tập
thể,… một trong số đó ta phải kể đến việc hình thành ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh.
Việc đưa giáo dục môi trường vào các cấp học tiểu học có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng. Vì nó liên quan đến xây dựng nhận thức cho học sinh ngay từ lúc
tuổi thơ, ngay trong quá trình hình thành nhân cách của học sinh. Bậc tiểu học là
bậc học nền móng, của hệ thống giáo dục quốc dân. Học sinh tiểu học đang ở độ
tuổi định hướng và phát triển về nhân cách. Giáo dục bảo vệ môi trường cho các
em là cơ sở ban đầu làm nền tảng cho việc đào tạo các em thành những công dân
tốt cho đất nước. Nó còn đặc biệt quan trọng, vì giáo dục bảo vệ môi trường
không những có tác động tích cực tới nhân cách và hành vi của trẻ em, những
người chủ tương lai của đất nước mà còn có ảnh hưởng lan tỏa tới cộng đồng và
xã hội ở địa phương. Góp phần tăng cường sự tham gia tự giác và chủ động của
mọi người dân vào sự nghiệp chung về bảo vệ môi trường.
Từ thực tế trên, làm thế nào để nâng cao hiệu quả giáo dục môi trường ở
bậc tiểu học, làm thế nào để có thể hình thành cho học sinh tiểu học những hiểu
biết về môi trường đang là vấn đề được quan tâm hiện nay.
Bản thân là một giáo viên tiểu học, tôi nhận thấy mình có trách nhiệm lớn
trong việc hình thành, phát triển ở các em thói quen, hành vi ứng xử văn minh,
lịch sự và thân thiện với môi trường. Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, những xúc
cảm, xây dựng cái thiện và hình thành thói quen, kĩ năng bảo vệ môi trường cho
2
các em. Chính vì lẽ đó tôi đã chọn sáng kiến có tựa đề “Một số kinh nghiệm
giúp học sinh lớp 4 tích cực bảo vệ môi trường”, với mong muốn góp phần
đào tạo các em trở thành những con người phát triển toàn diện.
b. Mục đích nghiên cứu
Nhằm làm cho học sinh bước đầu biết và hiểu:
+ Môi trường gồm: đất, nước , không khí,..và quan hệ giữa chúng.
+ Mối quan hệ giữa con người và thành phần môi trường.
+ Ô nhiễm môi trường.
+ Biện pháp bảo vệ môi trường xung quanh: nhà ở, khu dân cư, trường
học,…
Hình thành cho học sinh những kỹ năng ứng xử, rèn luyện hành vi, thói
quen thái độ tôn trọng và bảo vệ môi trường một cách thiết thực, rèn luyện năng
lực nhận biết những vấn đề về môi trường…
Giúp học sinh có khả năng tham gia một số hoạt động bảo vệ môi trường
phù hợp với lứa tuổi, sống hòa hợp gần gũi với thiên nhiên, sống tiết kiệm, ngăn
nắp, vệ sinh, chia sẻ, hợp tác, thuyết phục người thân, bạn bè có ý thức, hành vi
bảo vệ môi trường.
* Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp giáo dục nhằm hình thành ở học sinh ý thức bảo vệ môi
trường xanh, sạch, đẹp.
II. Mô tả giải pháp
1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
a. Cơ sở lí luận và thực tiễn
Môi trường là tất cả những gì có xung quanh ta, cho ta cơ sở để sống và
phát triển. Hiện nay chất lượng môi trường Việt Nam đang ở tình trạng báo
động. Tài nguyên rừng cạn kiệt, tài nguyên đất suy thoái, tài nguyên biển suy
kiệt, môi trường đất, nước, không khí bị ô nhiễm nặng, dân số tăng nhanh và
phân bố không đều đã gây sức ép quá lớn đối với môi trường.
3
Việc giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh là một quá trình. Sự hiểu
biết, kĩ năng, giá trị và quan tâm tới những vấn đề về môi trường, tạo điều kiện
cho học sinh tham gia vào phát triển một xã hội bền vững về sinh thái. Là một
giáo viên chủ nhiệm lớp 4 tôi quan tâm tới việc bảo vệ môi trường của các em
và xác định đây cũng là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong công tác chủ
nhiệm.
b. Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp mới
* Về phía học sinh
Học sinh chưa có nhận thức đúng đắn về việc bảo vệ môi trường.
+ Vứt rác bừa bãi.
+ Chưa có ý thức chăm và bảo vệ cây xanh trong trường.
+ Trèo cây, ngắt hoa, bẻ cành.
+ Đi vệ sinh không đúng nơi quy định.
Một số học sinh có ý thức bảo vệ môi trường nhưng còn một số tồn tại sau:
+ Tham gia lao động vệ sinh trường lớp còn thờ ơ, bắt buộc.
* Về phía phụ huynh
Trên thực tế tôi thấy có một số phụ huynh đã quan tâm đến việc bảo vệ môi
trường của con em mình nhưng đa số chỉ hướng cho các em biết bỏ rác vào đúng
nơi quy định, nhưng chưa hướng dẫn các em cách phân loại rác hay tái sử dụng
một số loại rác.
Một bộ phận phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc bảo vệ môi trường
của con em mình. Đó là việc phụ huynh cho con ăn, uống trên đường đến trường
và sau khi đã ăn uống xong phụ huynh yêu cầu con hay để con vứt những vỏ
hộp sữa, những túi nilon đựng gói xôi ngay xuống lòng, lề đường.
* Về phía giáo viên
Bản thân nhiều giáo viên cũng bị ảnh hưởng áp lực của việc nâng cao chất
lượng. Thường tập trung dạy các môn văn hóa cho các em nhiều hơn là quan
tâm đến việc hình thành thói quen, kĩ năng bảo vệ môi trường cho học sinh.
4
Một số giáo viên chưa xác định được vai trò quan trọng của người giáo
viên chủ nhiệm trong việc thúc đẩy thói quen tích cực bảo vệ môi trường của các
em.
Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến phong trào xây dựng
trường học Xanh – Sạch – Đẹp – An toàn – Thân thiện.
* Để tìm hiểu cụ thể thực trạng, ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo
sát những việc làm thể hiện ý thức bảo vệ môi trường của học sinh lớp 4C và thu
được kết quả như sau:
| Tổng số học sinh | Số học sinh biết bỏ rác đúng nơi quy định | Số học sinh biết phân loại rác | Số học sinh biết sử dụng rác thải để tạo ra một đồ chơi, một đồ dùng học tập hoặc biết vận động người thân cùng tham gia bảo vệ môi trường |
| 39 | 33 | 16 | 8 |
Từ kết quả trên tôi thấy vẫn còn một số em chưa biết bỏ rác đúng nơi quy
định, chưa biết phân loại rác và chưa có khả năng sử dụng một số loại rác thải để
tạo ra một đồ chơi hay một đồ dùng học tập mà các em yêu thích. Việc bảo vệ
môi trường của các em thực sự chưa có hiệu quả, các em mới chỉ dừng ở mức độ
biết bỏ rác vào thùng mà chưa có khả năng phân biệt được các loại rác và đặc
biệt các em không biết tạo ra sản phẩm mình yêu thích bằng nguyên liệu là rác
thải,..
c. Phân tích ưu, nhược điểm của giải pháp cũ
Ưu điểm: Trường Tiểu học Nam Điền nằm trên địa bàn xã Nam Điềnhuyện Nghĩa Hưng- tỉnh Nam Định. Trường được xây dựng khang trang, có môi
trường sạch đẹp, trồng nhiều cây xanh, cây cảnh, cải tạo các vườn rau, phân khu
hợp lý và luôn đảm bảo là ngôi trường xanh- sạch- đẹp.
Nhược điểm: Để giữ được môi trường xanh, sạch, đẹp của nhà trường phụ
thuộc rất nhiều vào sự tác động, quán xuyến của giáo viên, học sinh hầu như
chưa có ý thức tự giác bảo vệ môi trường do chưa có những hiểu biết kĩ càng về
5
môi trường và tác hại của việc ô nhiễm môi trường đối với sức khỏe và cuộc
sống của con người.
2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến.
a. Những vấn đề cần giải quyết
Hình thành những hiểu biết cơ bản về môi trường cho học sinh.
Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho học sinh thông qua các môn
học cụ thể.
Tạo cho học sinh có thói quen bảo vệ môi trường vào mọi lúc, mọi nơi.
Giúp học sinh biết lựa chọn phân loại rác thải.
Tạo cho học sinh có những hành vi ứng xử lịch sự, văn minh và thân thiện
với môi trường, bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, những xúc cảm, xây dựng cái
thiện.
*Tính mới, sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ:
Đưa ra một số biện pháp mới trong việc giáo dục bảo vệ môi trường cho
học sinh, giáo dục ý thức tích cực, tự giác bảo vệ môi trường cho các em ở mọi
hoàn cảnh.
b. Cách thức thực hiện
* Hình thành những hiểu biết cho học sinh về môi trường
Trước hết cần giúp học sinh hiểu môi trường đơn giản chỉ là những điều
gần gũi xung quanh cuộc sống của các em đó là nhà ở, trường học, lớp học, sân
chơi, vườn trường, thư viện, đất đai, ruộng vườn, sông suối, …
Tôi đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu, lập kế hoạch, soạn bài, lựa chọn
nội dung kiến thức, phương pháp giảng dạy thật phù hợp cho từng nhóm đối
tượng học sinh. Thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tôi trang bị cho
các em những nhận thức, những kĩ năng, hành vi và có thái độ ứng xử phù hợp
với môi trường.
Để những vấn đề đó đi sâu vào từng đối tượng học sinh, tôi đã sử dụng một
bức thư của một em học sinh lớp 5 trường Marie Curie, Hà Nội, để giáo dục học
sinh. Vì đó là bức thư của một em học sinh cũng cùng với lứa tuổi của các em,
điều đó càng làm tăng thêm sự tò mò, muốn hiểu biết của các em hơn.
6
Nội dung bức thư:
Hà Nội, ngày 24 tháng 7, năm 2019
Kính thưa Thầy/ cô hiệu trưởng,
Con là Nguyễn Nguyệt Linh, chuẩn bị năm nay con lên 6. Năm lớp 5 con là
học sinh 5M2, trường Marie Curie, Hà Nội.
Con biết là hằng năm khi bắt đầu khai giảng nhà trường thường cho các
lớp thả bóng bay lên trời. Sau những thông tin con tìm thấy được thì bóng bay
được làm từ nilon tức là từ nhựa và khi thả bóng bay lên thì các chú chim hoặc
các động vật khác khi nuốt vào, nó có thể bị chặn đường ruột và dẫn đến chết
đói. Còn khi bóng bay rơi xuống đất hoặc biển thì những chú Rùa biển và các
loài sinh vật biển khác được biết là đã bị nhầm lẫn giữa bóng bay và sứa biển.
Ruy băng và dây buộc bóng có thể khiến chúng mắc kẹt và dẫn tới cái chết ạ.
Vậy nên bây giờ con nghĩ rằng trường mình có thể dừng thả bóng bay vào hôm
khai giảng hoặc hạn chế số lượng bóng bay, có được không ạ? Con chỉ muốn
gửi thông điệp:
THẢ BÓNG BAY LÊN TRỜI: BAY CAO ƯỚC MƠ CỦA CÁC EM HỌC
SINH – GIẾT ƯỚC MƠ CỦA BAO CHÚ CHIM VÀ RÙA BIỂN
Hiện nay, thế hệ chúng con bắt đầu quan tâm đến các vấn đề liên quan đến
môi trường. Con rất mong nhận được sự quan tâm và giúp đỡ của các thầy cô.
Con xin chân thành cảm ơn.
Nguyễn Nguyệt Linh (Marie Curie)
Qua bức thư này tôi yêu cầu học sinh đọc và tìm hiểu rút ra các ý sau:
+ Thành phần môi trường có kể đến trong bức thư là: đất, nước, không khí,
các sinh vật,…
+ Việc làm của con người đối với môi trường đó là: việc con người thả
bóng bay trong dịp lễ khai giảng mà bóng bay chính là rác thải nhựa.
+ Như vậy con người đang làm ô nhiễm môi trường, làm cho các loài sinh
vật biển bị chết.
+ Biện pháp bảo vệ môi trường: trường có thể dừng thả bóng bay vào hôm
khai giảng hoặc hạn chế số lượng bóng bay qua thông điệp: “THẢ BÓNG BAY
7
LÊN TRỜI: BAY CAO ƯỚC MƠ CỦA CÁC EM HỌC SINH – GIẾT ƯỚC MƠ
CỦA BAO CHÚ CHIM VÀ RÙA BIỂN”
Thông qua bức thư này, tôi yêu cầu các em liên hệ, mở rộng, từ đó các em
phần nào hiểu về môi trường.
Ảnh: Học sinh tìm hiểu về môi trường
* Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho học sinh thông qua các
môn học cụ thể
Tích hợp lồng ghép giáo dục môi trường ở các môn học là một việc không
thể thiếu nhằm giúp học sinh có thêm hiểu biết về môi trường. Tôi luôn chú ý
lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các môn học như: Đạo đức,
Tiếng Việt, Khoa học, Lịch sử – Địa lý, …
Để xác định các kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường vào bài học tôi đã
tiến hành theo các bước:
Bước 1: Nghiên cứu kĩ sách giáo khoa và phân loại các bài học có khả năng
đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào bài.
Bước 2: Xác định các kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường đã được tích
hợp vào bài. Bước này quan trọng để xác định phương pháp và hình thức tổ
chức cho học sinh lĩnh hội kiến thức, kĩ năng về bảo vệ môi trường.
8
Bước 3: Xác định các bài có khả năng đưa kiến thức giáo dục bảo vệ môi
trường vào bằng hình thức liên hệ, mở rộng, dự kiến các kiến thức có thể đưa
vào từng bài.
Nội dung tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường có thể toàn phần, có thể bộ
phận hoặc có thể chỉ ở mức liên hệ. Khi tích hợp tôi cố gắng không làm thay đổi
đặc trưng của môn học, không biến bài học bộ môn thành bài học giáo dục môi
trường, khai thác nội dung bài học có chọn lọc, phát huy cao độ các hoạt động
nhận thức của học sinh và kinh nghiệm thực tế của các em, tận dụng tối đa mọi
khả năng để học sinh của tôi được tiếp xúc với môi trường. Các kiến thức giáo
dục bảo vệ môi trường khi đưa vào bài học có hệ thống, tránh sự trùng lặp, phải
linh hoạt sao cho phù hợp, giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ.
Hình thức lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các tiết học
trên lớp, ngoài không gian lớp học, giáo dục với cả lớp hoặc nhóm học sinh.
Ví dụ 1: Khi dạy môn Tiếng Việt, thông qua các ngữ liệu dùng để dạy kiến
thức và kĩ năng, thể hiện ở các phân môn Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện
từ và câu, Tập làm văn giúp học sinh hiểu biết về những cảnh đẹp của tự nhiên,
cảnh sinh hoạt trên đất nước và thế giới, có tinh thần hướng thiện, yêu thích cái
đẹp, thấy được môi trường sống bị ô nhiễm do hoạt động công nghiệp hoặc do
khai thác tài nguyên thiên nhiên. Từ đó tôi giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên và
môi trường sống, chống lại các hành vi làm tổn hại đến môi trường.
Ngay ở tuần 1 với tiết Tập làm văn của môn Tiếng Việt: Thế nào là kể
chuyện có bài Hồ Ba Bể. Tôi cung cấp cho học sinh những hiểu biết về hồ Ba Bể
là một vẻ đẹp của thiên nhiên, và mọi người chúng ta đều rất tự hào về vẻ đẹp
của hồ Ba Bể. Sau đó yêu cầu học sinh nêu xem các em phải làm gì để hồ Ba Bể
lúc nào cũng sạch đẹp.
Ví dụ 2: Khi dạy môn Khoa học: bài “Không khí bị ô nhiễm”
Tôi yêu cầu học sinh: Quan sát hình 1 và hình 2 Sách giáo khoa
+ Mô tả hình ảnh bầu không khí trong sạch.
+ Mô tả hình ảnh bầu không khí bị ô nhiễm.
9
Ngoài sách giáo khoa học sinh có thể sưu tầm tranh ảnh về những nội dung
trên và mô tả chúng. Hay bài “Bảo vệ bầu không khí trong sạch” tôi giáo dục
học sinh:
+ Hiểu được nguyên nhân gây ô nhiễm bầu không khí.
+ Tác hại của việc ô nhiễm không khí.
+ Cần làm gì để bảo vệ bầu không khí trong sạch.
+ Qua đó giáo dục học sinh bảo vệ bầu không khí bằng cách: giữ sạch môi
trường, hạn chế khói bụi,…
* Tạo cho học sinh có thói quen bảo vệ môi trường ở mọi lúc, mọi nơi
Ngay từ đầu năm học, trong các buổi họp phụ huynh học sinh tôi luôn
dành thời gian nói về việc giữ gìn, bảo vệ môi trường của học sinh tiểu học,
nhằm thay đổi nhận thức của phụ huynh học sinh, để phụ huynh học sinh có sự
quan tâm hơn đối với việc bảo vệ môi trường của con em mình. Ngoài ra tôi còn
tư vấn cho phụ huynh hướng dẫn con em không dùng nilon để bọc sách vở mà
nên bọc bằng giấy, có dán nhãn. Hơn nữa tôi cũng khuyến khích phụ huynh, bố
trí sắp xếp thời gian để các em tham gia vào việc bảo vệ môi trường ngay tại
nhà, xung quanh nơi mình ở như việc quét dọn nhà cửa, sắp xếp đồ dùng gọn
gàng, ngăn nắp,…sao cho không ảnh hưởng tới thời gian và kết quả học tập.
Mặt khác hành động của các em nhỏ thường bị ảnh hưởng rất lớn từ hành động
của những người sống gần gũi, xung quanh, vì vậy tôi cũng bày tỏ mong muốn
phụ huynh học sinh chú ý hành động làm gương cho các em, tạo cho các em thói
quen, ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường tại gia đình và cộng đồng. Mục đích
của việc làm này của tôi là mong muốn có sự vào cuộc của phụ huynh học sinh
trong việc rèn thói quen bảo vệ môi trường cho các em.
Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của toàn xã hội chứ không phải
của riêng ai và bản thân giáo viên cũng cần là một tấm gương về việc gìn giữ và
bảo vệ môi trường để học sinh học tập và noi theo.
Để xây dựng được thói quen bảo vệ môi trường mọi lúc mọi nơi cho học
sinh không phải một sớm một chiều, giáo dục môi trường phải đi đôi với giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh. Hiệu quả giáo dục môi trường muốn bền vững
10
thì phải hình thành cho các em những thói quen tốt, những kỹ năng sống liên
quan đến bảo vệ môi trường.
+ Chẳng hạn tôi giáo dục học sinh giữ gìn vệ sinh lớp học: trước hết là giữ
gìn, thu dọn chính bàn học, ngăn bàn chỗ ngồi của mình thật sạch sẽ, tiếp đó rèn
các em thói quen trực nhật, đổ rác thải đúng nơi quy định không phải bằng khẩu
hiệu hay lời khuyên mà quy định bắt buộc với mỗi học sinh. Ở trong lớp, tôi có
làm một bảng phân công trực nhật để học sinh theo dõi và trực nhật theo sự phân
công mà tôi đã giao, cần bỏ rác đúng nơi quy định. Yêu cầu học sinh không
không xé giấy hoặc các vật khác vứt ra lớp, đảm bảo lúc nào lớp cũng sạch sẽ.
+ Rèn cho học sinh có thói quen giữ gìn cảnh quan trường học. Làm được
điều này người giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh làm những việc đơn giản
như nhặt lá cây khô, nhặt cỏ tại những vồng cây, quét dọn một khu vực sân
trường,… Để những công việc này diễn ra thường xuyên và có hiệu quả, tôi đã
phát huy vai trò của Hội đồng tự quản đặc biệt là của Ban lao động vệ sinh. Vào
mỗi buổi sáng, trước giờ vào lớp (từ 10- 15 phút) Hội động tự quản cũng như
Ban lao động vệ sinh sẽ quán xuyến, nhắc nhở các bạn trong lớp cùng tham gia
lao động. Đây là biện pháp giúp các em có nề nếp trong việc quét dọn, vệ sinh,
chăm sóc cây cối ngay tại lớp, trường học. Chính các hoạt động này sẽ làm cho
các em thấy trường lớp mình trở nên sạch đẹp và các em sẽ yêu quý trường lớp
mình hơn.
Ảnh: Học sinh quét dọn, chăm sóc cây trên sân trường vào buổi sáng
11
+ Tạo cho các em thói quen giữ gìn vệ sinh nguồn nước, tiết kiệm nước
sạch, và tái sử dụng nước,…với khẩu hiệu: “ Tiết kiệm nước sạch để tất cả mọi
người trên thế giới đều có nước để dùng”. Tôi phân công Ban Lao động vệ sinh
theo dõi mỗi khi các bạn lấy nước tưới cây, phát hiện ra những bạn chưa có ý
thức tham gia giữ gìn vệ sinh nguồn nước để kịp thời nhắc nhở, uốn nắn. Tôi
quán triệt các em không tự ý xả nước khi không cần thiết, không giẫm lên vòi
nước, phải khóa vào nước sau khi dùng. Khi sinh hoạt tại gia đình, tôi khuyến
khích các em có thể tái sử dụng nguồn nước bằng cách lấy nước vo gạo, nước
rửa rau để tưới cây, giội rửa nhà vệ sinh hay cho lợn, gà uống,… Vận động
người thân trong gia đình không xả nước thải ra ao, hồ, sông suối,…tránh làm ô
nhiễm nguồn nước. Làm được điều đó các em đã góp một phần nhỏ bé trong
việc bảo vệ môi trường.
+ Bên cạnh đó, nhằm nhắc nhở ý thức tiết kiệm điện, ngay lối cửa ra vào
lớp tôi có để một khẩu hiệu: “Ra khỏi phòng nhớ tắt quạt, tắt điện”. Nhờ vậy
mỗi khi các em học sinh xuống phòng tin học, đi tập thể dục hay giờ ra chơi thì
lớp tôi không xảy ra tình trạng quên không tắt quạt, tắt điện.
+ Tạo cho các em thói quen giữ gìn vệ sinh cá nhân, khu vực nhà vệ sinh:
Tôi luôn nhắc nhở các em đi vệ sinh đúng nơi quy định, xả nước sau khi đi đại
tiện, tiểu tiện, luôn rửa tay sạch sau khi đi vệ sinh, không bôi bẩn, vẽ bậy lên
tường nhà vệ sinh. Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng chính là góp phần giữ gìn
vệ sinh môi trường.
+ Để việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường đạt hiệu quả cao thì công tác
kiểm tra theo dõi, tuyên dương khích lệ tinh thần bảo vệ môi trường cũng được
thực hiện thường xuyên. Trong buổi sinh hoạt lớp tôi phát động phong trào
thi đua: “Hãy chung tay giữ gìn trường, lớp và cảnh vật xung quanh ta sạch
đẹp”. Giao cho Ban lao động vệ sinh còn có nhiệm vụ theo dõi và kiểm tra,
đánh giá công việc lao động, giữ gìn, bảo vệ môi trường của các bạn trong lớp.
Phát hiện kịp thời những gương điển hình, tổ chức tuyên dương các bạn có ý
thức bảo vệ môi trường vào mỗi buổi sinh hoạt lớp. Đề nghị Tổng phụ trách
Đội tuyên dương các điền hình về ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường vào tiết
12
chào cờ đầu tuần. Đồng thời tôi đã đưa việc giữ gìn, bảo vệ môi trường vào làm
một trong những tiêu chí để xếp loại thi đua cuối năm học cho các em.
* Giúp học sinh biết lựa chọn, phân loại rác thải
Có lẽ chưa bao giờ vấn đề môi trường và xử lí rác thải lại được đặc biệt
quan tâm như hiện nay. Để học sinh biết phân loại rác, tôi giúp các em tìm hiểu
về rác vô cơ và rác hữu cơ thông qua các bài học ngoại khóa:
Rác hữu cơ là loại rác dễ phân hủy và có thể đưa vào tái chế để đưa vào
sử dụng cho việc chăm bón và làm thức ăn cho động vật như:
+ Cơm, canh, thức ăn còn thừa hoặc bị thiu….
+ Các loại bã chè, bã cà phê,…
+ Cỏ cây bị xén, chặt bỏ, hoa rụng,…
+ Các loại rau củ quả thối,..
Rác vô cơ là những loại rác không thể sử dụng được nữa cũng không thể
tái chế được mà chỉ có thể xử lý bằng cách mang ra các khu chôn lấp rác thải
như:
+ Gạch, đá, đồ sành sứ vỡ hoặc không còn giá trị sử dụng.
+ Ly, cốc, bình thủy tinh vỡ,…
+ Các loại vỏ sò, ốc, vỏ trứng,..
+ Đồ da, đồ cao su, đồng hồ hỏng, băng đĩa nhạc, radio… không thể sử
dụng.
Rác vô cơ là loại rác khó phân hủy nhưng có thể đưa vào tái chế để sử dụng
nhằm mục đích phục vụ cho con người.
+ Các loại giấy thải, thùng carton, sách báo cũ, hộp giấy bì thư đã qua sử
dụng.
+ Các loại hộp, chai, vỏ lon thực phẩm bỏ đi.
+ Các loại đồ nhựa đã qua sử dụng hoặc không sử dụng được nữa.
13
Ảnh minh họa (Internet)
Cần cho các em tự phân tích điều có hại gì sẽ xảy ra nếu chúng ta không
phân loại mà đổ lẫn lộn các loại rác với nhau, từ đó học sinh xác định được mức
độ cần thiết của việc phân loại rác.
Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học song song với việc tổ chức tốt các hoạt
động dạy và học, tiến hành phân loại rác thải trước khi xử lí sẽ được phân loại
14
ngay tại chỗ. Các loại rác thải đã được các em học sinh thực hiện phân loại rác
tại các khu để thùng rác. Rác thải được phân loại và xử lí theo từng ngày.
Công việc xử lí rác thải luôn được các em học sinh tiến hành nhanh gọn,
tích cực, thường xuyên, hàng ngày loại rác có khả năng phân huỷ sẽ được xử lí
tại trường như cỏ, lá cây khô, giấy loại, loại rác không có khả năng phân huỷ sẽ
được đưa đến khu đổ rác chung để công nhân môi trường thu gom theo giờ quy
định.
Cách làm này đã thực sự mang lại hiệu quả thiết thực. Rác được bỏ vào
đúng nơi quy định, được phân loại theo đúng tính chất, sân trường, lớp học luôn
được sạch, đẹp… đồng thời mang tính giáo dục ý thức mỗi em học sinh. Khi
tham gia vào công việc phân loại rác thải các em học sinh thực sự đã có những
hiểu biết về vấn đề bảo vệ môi trường, có ý thức nâng cao vai trò, trách nhiệm
trong việc xây dựng một môi trường sống trong lành, có lợi cho sức khoẻ, tinh
thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ nhau. Đồng thời các em cũng được rèn luyện
các kĩ năng sống cơ bản như kĩ năng tổ chức, phân công nhiệm vụ, kĩ năng làm
việc theo nhóm, kĩ năng nói trước đám đông, kĩ năng tự chịu trách nhiệm trước
công việc. Đây không chỉ là niềm vui mà nó còn thể hiện tinh thần, thái độ và
trách nhiệm bảo vệ môi trường của học sinh.
Ảnh: Học sinh đang thu gom lá khô
15
Việc phân loại rác rải của học sinh còn được thể hiện qua phong trào “ Kế
hoạch nhỏ” để thực hiện chương trình công tác Đội Thiếu niên Tiền Phong của
liên đội. Qua phong trào này, tôi để học sinh thấy được ý nghĩa của việc phân
loại, thu gom phế thải để làm những việc có ích, có ý nghĩa thiết thực, không
những giáo dục các em biết phân loại rác bảo vệ môi trường mà mang ý nghĩa
giáo dục ở các em tính đoàn kết, giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn vươn lên trong
sinh hoạt, trong học tập. Tôi nhân rộng mô hình phát động các em thực hiện việc
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN môn hóa học cấp THPT
Hoặc xem thêm các tài liệu khác của môn hóa