SKKN Sổ tay từ vựng Tiếng Anh THPT thông qua các ví dụ có ngữ cảnh và theo các cụm từ
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
1. Từ vựng là trung tâm của việc học ngôn ngữ
Trong cuốn sách “Linguistics in language teaching” của mình, Wilkins có
viết “While without grammar very little can be conveyed, without vocabulary
nothing can be conveyed” (Không có ngữ pháp, rất ít thông tin được truyền tải,
không có từ vựng, không có thông tin nào được truyền đạt). Lời khẳng định này
của Wilking cho thấy từ vựng có vai trò trung tâm trong việc học một ngôn ngữ.
Do đó, việc nắm bắt các từ vựng cho từng chủ đề bài học là hết sức quan trọng.
2. Chương trình tiếng Anh phổ thông mới
Chương trình tiếng Anh phổ thông mới vẫn tập trung khai thác các chủ đề
quen thuộc như gia đình, nhà trường, môi trường, công nghệ, sức khỏe,… tương
đương chương trình tiếng Anh phổ thông cũ. Tuy nhiên, số lượng từ vựng và độ
khó của từ vựng trong chương trình mới là nhiều hơn và cao hơn khá nhiều so với
chương trình cũ. Vì vậy, đòi hỏi học sinh cần ghi nhớ nhiều từ vựng hơn, và để
việc ghi nhớ từ vựng được hiệu quả thì các em cần có một hệ thống từ vựng theo
chủ đề và có những ví dụ minh họa dễ hiểu và bám sát bài học.
3. Yêu cầu trước khi lên lớp môn tiếng Anh, nhu cầu và những khó khăn của
học sinh
Thông thường, học sinh được yêu cầu chuẩn bị trước bài ở nhà, và môn
tiếng Anh không phải là ngoại lệ. Khi chuẩn bị cho môn tiếng Anh, học sinh
thường gặp phải các từ vựng mới. Khi đó, các em có thể dùng từ điển giấy hoặc từ
điển online để tra cứu những từ vựng đó. Tuy nhiên, không phải tất cả học sinh đều
có khả năng mua một cuốn từ điển chất lượng, và việc mua một thiết bị điện tử để
phục vụ cho việc tra từ điển online lại càng khó khăn với đa số học sinh.
Bên cạnh đó, khi học sinh tra từ điển rất nhiều khi các em chọn nghĩa tiếng
Việt không phù hợp bối cảnh bài học. Sau đây là một vài ví dụ:
Trong phần Listening Unit 8 (The world of work) của tiếng Anh lớp 12, có
từ “tailor”. Khi chuẩn bị bài ở nhà, đa số học sinh viết nghĩa của từ là “thợ may”.
3
Tuy nhiên, từ “tailor” dùng trong bài học này thì mang nghĩa là “adapt something
for a particular purpose” (điều chỉnh cho phù hợp)
Trong phần Reading Unit 9 (Choosing a career) của tiếng Anh lớp 12, có
câu “apprentices are assigned to a senior member of staff to spend sometime
shadowing them and getting to grips with the basics of the job”, khi tra từ điển thì
các em viết nghĩa của từ “shadow” là “bóng râm”, thay vì hiểu đúng nghĩa theo
ngữ cảnh của bài học là “follow and watch” (đi theo để học hỏi). Trong ví dụ trên
còn có thêm cụm từ “get to grips with”, đa số các em không tra được nghĩa của
cụm từ này.
Từ những lần tra từ sai nghĩa ngữ cảnh bài học, các học sinh mong muốn có
một sự hỗ trợ nào đó giúp các em chuẩn bị bài trước khi lên lớp được tốt hơn.
Sau khi xem xét tất cả các vấn đề trên, tôi nhận thấy cần có một sự hỗ trợ để
các học sinh có thể tiếp cận từ vựng bài học hiệu quả hơn. Chính vì thế, tôi lựa
chọn viết sáng kiến về “SỔ TAY TỪ VỰNG TIẾNG ANH THPT THÔNG QUA
CÁC VÍ DỤ CÓ NGỮ CẢNH VÀ THEO CÁC CỤM TỪ”
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP
1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
a. Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp mới:
– Ưu điểm: nếu sử dụng từ điển online thì việc tra từ rất nhanh.
– Nhược điểm:
+ Học sinh tra cứu từ đơn lẻ, không có ngữ cảnh trong câu, có thể dẫn đến
hiểu sai nghĩa của từ.
+ Nhiều học sinh không có phương tiện để tra từ như từ điển giấy hoặc thiết
bị điện tử để tra từ điển online nên các em sẽ mượn bài của bạn để chép bài cách
chống đối. Điều này sẽ dẫn đến sai hệ thống nếu như có từ bị dịch sai nghĩa so với
nghĩa theo chủ đề.
+ Học sinh chỉ tra từ và không có kèm ví dụ có ngữ cảnh, dẫn đến các em
nhanh chóng quên từ đã tra cứu
4
+ Học sinh có thể tra cứu tất cả các từ vựng các em chưa biết, nhưng có thể
bỏ sót các từ vựng quan trọng theo chủ đề. Điều này dẫn đến việc ghi nhớ từ vựng
lan man, không tập trung từ vựng quan trọng của chủ đề đó
+ Học sinh tra cứu và biết nghĩa của từ đơn lẻ, nhưng đa số không tra cứu
được các cụm từ như “collocations”, “idioms” hoặc “phrasal verbs”
+ Học sinh có thể biết nghĩa của nhiều từ đơn lẻ, nhưng khi được yêu cầu
viết một câu tiếng Anh có chứa từ hoặc cụm từ đó thì không làm được, hoặc kết
hợp từ sai.
2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến: (trọng tâm)
a. Vấn đề cần giải quyết: tất cả học sinh đều có cơ hội tiếp cận với một sự hỗ
trợ trong việc tra cứu và học từ vựng sao cho đúng với ngữ cảnh của chủ đề bài
học.
b. Tính mới, sự khác biệt của giải pháp mới
– Về nội dung:
+ Mỗi đơn vị bài học (tính theo unit), sẽ gồm các phần “nouns”, “verbs”,
“adjectives”, “word families”, “collocations”, “idioms”, và “phrasal verbs”. Việc
phân loại này rất hữu ích trong việc tra cứu từ vựng của học sinh.
+ Từ vựng được trình bày theo từng chủ đề bài học, kèm với ví dụ có ngữ
cảnh cụ thể và nghĩa tiếng Việt bám sát chủ đề bài học. Ví dụ, từ “tailor” của Unit
8 tiếng Anh 12 như trình bày ở trên, được dịch tiếng Việt là “điều chỉnh”, và từ
“shadow” của Unit 9 tiếng Anh 12 được dịch là “đi theo để học hỏi”.
+ Đặc biệt mỗi chủ đề bài học có liệt kê các cụm từ như “collocations”,
“idioms”, và “phrasal verbs” giúp cho học sinh tra cứu được các cụm từ dễ dàng
hơn.
+ Hơn nữa, mỗi chủ để bài học đều có liệt kê
+ Riêng đối với sổ tay từ vựng lớp 12, đa số các từ được kèm theo cách phát
âm, bởi vì đa số học sinh lớp 12 đã có khả năng phát âm được từ qua việc nhìn
phiên âm, đồng thời việc bổ sung phiên âm hỗ trợ học sinh lớp 12 rèn luyện về
phần bài chọn từ có phần gạch chân khác với các từ còn lại và bài tìm từ có trọng
âm chính khác với các từ còn lại.
5
– Về hình thức:
+ Mỗi chủ đề bài học được trình bày trên một giao diện PowerPoint thể hiện
phần nào chủ đề bài học đó.
+ Mỗi chủ đề bài học được thiết kế đi kèm với hình ảnh thể hiện chủ đề đó.
Đặc biệt, một số câu châm ngôn, các câu nói hay liên quan đến chủ đề bài học
cũng được bổ sung, giúp học sinh hiểu thêm về chủ đề bài học để kết hợp trau dồi
kĩ năng sống cho các em. Một ví dụ thể là trong trang đầu tiên của Unit 1: Family
Life, tiếng Anh 10, có câu châm ngôn: “Having somewhere to go is Home, having
someone to love is Family, having both is a Blessing”. Khi đọc câu này, các em
học sinh hiểu ra mình là người rất may mắn vì được sống trong một gia đình hạnh
phúc.
– Về việc giải quyết các nhược điểm của giải pháp cũ:
+ Học sinh được tiếp cận với từ vựng thông qua các ví dụ có ngữ cảnh, và
hiểu nghĩa của từ phù hợp chủ đề bài học.
+ Tất cả học sinh đều có cơ hội tra cứu từ như nhau vì việc sở hữu một cuốn
sổ tay từ vựng là điều rất dễ dàng.
+ Học sinh hiểu và ghi nhớ từ tốt hơn vì được tiếp xúc với từ thông qua ngữ
cảnh. Đặc biệt cuốn sổ tay cung cấp các cụm từ, giúp học sinh ghi nhớ từ vựng
theo cụm từ – một cách học từ vựng khoa học và hiệu quả.
+ Cuốn sổ tay từ vựng này tập trung vào các từ quan trọng của từng chủ để
bài học. Vì thế, học sinh được tiếp cận với trọng tâm bài học, tránh được tình trạng
tra cứu từ lan man, không cần thiết.
+ Học sinh có thể tra cứu các cụm từ như “collocations”, “idioms” hoặc
“phrasal verbs” một cách dễ dàng
+ Khi đã nắm được các cụm từ, việc viết một câu tiếng Anh trở nên dễ dàng
và hiệu quả hơn.
c. Cách thức và các bước thực hiện:
+ trước giờ lên lớp, các học sinh sẽ thực hiện việc chuẩn bị bài bằng cách tìm
hiểu các từ vựng liên quan đến chủ đề bài học. Các em sẽ sử dụng cuốn “SỔ TAY
TỪ VỰNG TIẾNG ANH THPT THÔNG QUA CÁC VÍ DỤ CÓ NGỮ CẢNH VÀ
6
THEO CÁC CỤM TỪ” như một cuốn từ điển giấy, hoặc thay thế cho việc tra từ
điển online, điều mà đa số học sinh không tiếp cận được.
+ khi lên lớp, sau khi giáo viên cung cấp xong phần từ vựng của bài tương
ứng, thì giáo viên dạy học sinh cách phát âm của từ.
+ trước khi bắt đầu tiết học tiếp theo, giáo viên cho học sinh ôn tập phần từ
vựng từ bài trước để đảm bảo các em được tiếp xúc với từ vựng một cách thường
xuyên. Lần này, học sinh được khuyến khích tự phát âm ra từ đó.
+ học sinh được khuyến khích đặt câu với các cụm từ thuộc chủ đề bài học.
d. Điều kiện cần thiết để áp dụng giải pháp
Mỗi học sinh có một cuốn “SỔ TAY TỪ VỰNG TIẾNG ANH THPT
THÔNG QUA CÁC VÍ DỤ CÓ NGỮ CẢNH VÀ THEO CÁC CỤM TỪ”
e. Khả năng áp dụng vào thực tế của giải pháp mới
Cuốn sổ tay từ vựng này có khả năng rất cao để áp dụng vào thực tế bởi sự dễ
dàng in ấn và nhỏ gọn tiện lợi mang theo bên mình. Đồng thời, cuốn sổ tay này
mang lại lợi ích vô cùng thiết thực trong việc học từ vựng của học sinh, đó là việc
ghi nhớ từ đúng ngữ cảnh, đúng chủ đề bài học.
III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI
1. Hiệu quả kinh tế
Với mỗi cuốn sổ tay từ vựng này, mỗi học sinh chỉ cần chi tối đa 10 nghìn
đồng để có được. Lợi ích kinh tế hơn rất nhiều so với việc mua một cuốn từ điển
thông thường giá thấp nhất khoảng từ 50 nghìn đồng. Và lợi ích kinh tế cuốn sổ tay
này đem lại càng thể hiện rõ ràng hơn so với việc mua một thiết bị điện tử để tra từ
điển online.
2. Hiệu quả về mặt xã hội
a. Nâng cao chất lượng giáo dục:
– Khi có cuốn sổ tay từ vựng này, các học sinh sẽ được học từ vựng phù hợp
với ngữ cảnh nhất, đồng thời giúp các em có vốn từ có thể sử dụng được thành câu,
không như việc học trước đây dừng lại ở từ đơn lẻ.
– Cụ thể, năm học 2019 – 2020, tôi giảng dạy 2 lớp 10A3 và 10A6, khi áp
7
dụng sổ tay từ vựng, kết quả thi của học sinh được nâng cao rõ rệt giữa 2 kì khảo
sát chất lượng giữa kì I và cuối kì I, dưới đây là bảng thống kê chất lượng từ
trường THPT B Nghĩa Hưng:
8
b. Hạn chế mâu thuẫn trong gia đình
Trước đây khi học sinh không có cuốn sổ tay từ vựng này, khi chuẩn bị bài
và cần tra cứu từ vựng, nhiều học sinh đã mượn điện thoại của bố mẹ để tra từ điển
online. Tuy nhiên, đa số phụ huynh e ngại việc đưa điện thoại vào tay con em
mình, vì sợ rằng chúng sẽ lợi dụng việc tra cứu từ vựng để lướt Web dẫn đến xao
nhãng học tập. Khi đó, dễ dẫn đến nhiều học sinh tỏ ra khó chịu với sự e ngại của
bố mẹ và bất mãn với sự nghi ngờ của bố mẹ.
c. Sự đón nhận từ học sinh
Một khảo sát về tính hiệu quả của cuốn sổ tay được thực hiện đã cho thấy đa
số học sinh đều đón nhận cuốn sổ tay và cho rằng nó rất hữu ích cho việc học của
các em:
9
10
11
12
13
14
3. Khả năng áp dụng và nhân rộng
– “SỔ TAY TỪ VỰNG TIẾNG ANH THPT THÔNG QUA CÁC VÍ DỤ CÓ
NGỮ CẢNH VÀ THEO CÁC CỤM TỪ” có tính khả thi cực kì cao, có thể được
nhân rộng, áp dụng cho tất cả các trường THPT.
– Sáng kiến này đã và đang được áp dụng tại trường THPT B Nghĩa Hưng.
IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
Tôi cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
TÁC GIẢ SÁNG KI
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN môn hóa học cấp THPT
Hoặc xem thêm các tài liệu khác của môn hóa