Phân dạng bài tập hợp chất của kim loại kiềm kiềm thổ

BÀI 2: HỢP CHẤT CỦA KIM LOẠI KIỀM, KIỀM THỔ

B. PHÂN DẠNG BÀI TẬP, VÍ DỤ MINH HỌA VÀ BÀI TẬP ÁP DỤNG

1. Muối cacbonat tác dụng axit

Ví dụ minh họa

* Mức độ vận dụng

Ví dụ 1: Cho 10 gam CaCO₃ vào dung dịch HCl dư, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được V lít CO₂ (đktc). Giá trị của V là

A. 1,12. B. 3,36. C. 2,80. D. 2,24.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Đại học Vinh, năm 2016)

Ví dụ 2: Cho 26,8 gam hỗn hợp KHCO₃ và NaHCO₃ tác dụng với dung dịch HCl dư, thu được 6,72 lít khí (đktc) và dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m là

A. 19,15. B. 20,75. C. 24,55. D. 30,10.

(Đề thi THPT Quốc Gia năm 2017)

Bài tập vận dụng

Câu 1: Hòa tan hết 50 gam CaCO₃ trong dung dịch H₂SO₄ loãng (dư), thu được V lít khí (đktc). Giá trị V là

A. 11,20. B. 22,40. C. 1,12. D. 44,80.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Ngô Quyền – Bình Thuận, năm 2017)

Câu 2: Cho 50 gam CaCO₃ tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl 20% (d=1,2g/ml). Khối lượng dung dịch HCl đã dùng là

A. 152,08 gam. B. 55,0 gam.

C. 180,0 gam. D. 182,5 gam.

Câu 3: Hoà tan m gam hỗn hợp gồm KHCO₃ và CaCO₃ trong lượng dư dung dịch HCl, thu được 11,2 lít khí CO₂ (đktc). Giá trị của m là

A. 40. B. 50. C. 60. D. 100.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Lương Thế Vinh – Đồng Nai, năm 2017)

Câu 4: Cho 250 ml dung dịch X gồm Na₂CO₃ và NaHCO₃ phản ứng với dung dịch H₂SO₄ dư, thu được 2,24 lít CO₂(đktc). Cho 500 ml dung dịch X phản ứng với dung dịch BaCl₂ dư, thu được 15,76 gam kết tủa. Nồng độ mol/l của NaHCO₃ trong X là

A. 0,08M. B. 0,16M. C. 0,40M. D. 0,24M.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Hiệp Hòa – Bắc Giang, năm 2016)

Câu 5: Cho một lượng bột CaCO₃ tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl 25,55%. Sau phản ứng thu được dung dịch X trong đó nồng độ HCl còn lại là 17,28%. Thêm vào dung dịch X một lượng bột MgCO₃ khuấy đều cho phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y trong đó nồng độ HCl còn lại là 13,56%. Nồng độ phần trăm của MgCl₂ trong dung dịch Y gần nhất với

A. 5,2%. B. 4,2%. C. 5%. D. 4,5%.

Câu 6: Thêm từ từ dung dịch HCl có pH = 0 vào dung dịch chứa 5,25 gam hỗn hợp muối cacbonnat của 2 kim loại kiềm kế tiếp nhau đến khi có 0,015 mol khí thoát ra thì dừng lại. Cho dung dịch thu được tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂ dư cho 3 gam kết tủa. Công thức của 2 muối và thể tích dung dịch HCl đã dùng là

A. Li₂CO₃ và Na₂CO₃; 0,03 lít. B. Li₂CO₃ và Na₂CO₃; 0,06 lít.

C. Na₂CO₃và K₂CO₃; 0,03 lít. D. Na₂CO₃ và K₂CO₃; 0,06 lít.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Thuận Thành 3 – Bắc Ninh, năm 2016)

2. Nhiệt phân muối

Ví dụ minh họa

* Mức độ vận dụng

Ví dụ 1: Cho 115,3 gam hỗn hợp hai muối MgCO₃ và RCO₃ vào dung dịch H₂SO₄ loãng, thu được 4,48 lít khí CO₂ (đktc), chất rắn X và dung dịch Y chứa 12 gam muối. Nung X đến khối lượng không đổi, thu được chất rắn Z và 11,2 lít khí CO₂ (đktc). Khối lượng của Z là

A. 92,1 gam. B. 80,9 gam. C. 84,5 gam. D. 88,5 gam.

(Đề thi minh họa kỳ thi THPT Quốc Gia, năm 2015)

Ví dụ 2: Một dung dịch có chứa a mol ; 0,2 mol Ca²⁺; 0,8 mol Na⁺; 0,1 mol Mg²⁺; 0,8 mol . Cô cạn dung dịch đó đến khối lượng không đổi thì lượng muối khan thu được là

A. 96,6 gam. B. 118,8 gam. C. 75,2 gam. D. 72,5 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Lương Thế Vinh – Hà Nội, năm 2016)

Bài tập vận dụng

* Mức độ vận dụng

Câu 1: Một loại đá vôi có chứa 80% CaCO₃, 10,2% Al₂O₃ và 9,8% Fe₂O₃ về khối lượng. Nung đá ở nhiệt độ cao, thu được chất rắn có khối lượng bằng 73,6% khối lượng đá trước khi nung. Hiệu suất của quá trình phân hủy CaCO₃ là

A. 37,5%. B. 75%. C. 62,5%. D. 8,25%.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Việt Yên – Bắc Giang, năm 2016)

Câu 2: Nung nóng một hỗn hợp gồm CaCO₃ và MgO tới khối lượng không đổi, thì số gam chất rắn còn lại chỉ bằng 2/3 số gam hỗn hợp trước khi nung. Vậy trong hỗn hợp ban đầu thì CaCO₃ chiếm phần trăm theo khối lượng là

A. 75,76%. B. 24,24%. C. 66,67%. D. 33,33%.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên KHTN Hà Nội, năm 2016)

Câu 3: Nung nóng 34,8 gam hỗn hợp X gồm RCO₃ và MCO₃, thu được m gam chất rắn Y và 4,48 lít CO₂ (đktc). Nung Y cho đến khối lượng không đổi được hỗn hợp rắn Z và khí CO₂, dẫn lượng khí CO₂ này qua dung dịch KOH dư, tiếp tục cho thêm CaCl₂ dư thì được 10 gam kết tủa. Hòa tan hoàn toàn Z trong V lít dung dịch HCl 0,4M vừa đủ được dung dịch T. Giá trị m và V lần lượt là:

A. 26 và 1,5. B. 21,6 và 1,5.

C. 26 và 0,75. D. 21,6 và 0,6.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Lam Sơn – Thanh Hóa, năm 2016)

Câu 4: Cho 37,95 gam hỗn hợp gồm 2 muối MgCO₃ và RCO₃ vào 100 ml dung dịch H₂SO₄ loãng, thu được dung dịch X, chất rắn Y và 1,12 lít CO₂(đktc). Cô cạn dung dịch X thu được 4 gam muối khan. Nung chất rắn Y thấy khối lượng không đổi thì thu được chất rắn Z và 4,48 lít CO₂(đktc). Khối lượng chất rắn Z là

A. 26,95 gam. B. 27,85 gam. C. 29,15 gam. D. 23,35 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – Sở GD và ĐT Bắc Ninh, năm 2016)

Câu 5: Một loại nước cứng X chứa các ion trong đó nồng độ là 0,002M và là 0,008M. Lấy 200 ml X đun nóng, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Để làm mềm dung dịch Y (loại bỏ hết các cation kim loại) cần cho vào Y lượng Na₂CO₃.10H₂O gần nhất với khối lượng là

A. 2,574 gam. B. 0,229 gam. C. 0,085 gam. D. 0,286 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Lý Thường Kiệt, năm 2016)

* Mức độ vận dụng cao

Ví dụ 3: Dung dịch E chứa các ion: trong đó số mol của gấp đôi số mol của ion Na⁺. Cho một nửa dung dịch E phản ứng với dung dịch NaOH dư, thu được 4 gam kết tủa. Cho một nửa dung dịch E còn lại phản ứng với dung dịch Ca(OH)₂ dư, thu được 5 gam kết tủa. Mặt khác, nếu đun sôi đến cạn dung dịch E thì thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là

A. 11,84. B. 6,84. C. 5,92. D. 14,94.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Phan Bội Châu, năm 2016)

Bài tập vận dụng

Câu 6: Cho m gam NaOH vào 2 lít dung dịch NaHCO₃ nồng độ a mol/l, thu được 2 lít dung dịch X. Lấy 1 lít dung dịch X tác dụng với dung dịch BaCl₂ (dư) thu được 11,82 gam kết tủa. Mặt khác, cho 1 lít dung dịch X vào dung dịch CaCl₂ (dư) rồi đun nóng, sau khi kết thúc các phản ứng thu được 7,0 gam kết tủa. Giá trị của a, m tương ứng là:

A. 0,08 và 4,8. B. 0,04 và 4,8. C. 0,14 và 2,4. D. 0,07 và 3,2

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Long Phu – Vĩnh Long, năm 2016)

Câu 7: Một cốc nước cứng có chứa 0,1 mol Ca²⁺; a mol K⁺; 0,15 mol và b mol . Thêm vào cốc 0,1 mol Ca(OH)₂ thì mất hoàn toàn tính cứng, dung dịch trong cốc chỉ chứa duy nhất 1 muối. Đun sôi cốc nước cứng trên đến cạn thu được lượng chất rắn là

A. 16,775 gam. B. 27,375 gam. C. 21,175 gam. D. 18,575 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT chuyên Thái Bình, năm 2016)

Câu 8: Dung dịch E chứa các ion: trong đó số mol của gấp đôi số mol của ion Na⁺. Cho một nửa dung dịch E phản ứng với dung dịch NaOH dư, thu được 4 gam kết tủa. Cho một nửa dung dịch E còn lại phản ứng với dung dịch Ca(OH)₂ dư, thu được 5 gam kết tủa. Mặt khác, cô cạn dung dịch E và nung chất rắn đến khối lượng không đổi thì thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là

A. 11,84. B. 6,84. C. 9,64. D. 14,94.

Câu 9: Dung dịch X chứa các ion: Chia X thành ba phần bằng nhau. Phần một tác dụng với KOH dư, được m gam kết tủa. Phần hai tác dụng với Ba(OH)₂ dư, được 4m gam kết tủa. Đun sôi đến cạn phần ba, thu được V₁ lít CO₂ (đktc) và chất rắn Y. Nung Y đến khối lượng không đổi, thu được thêm V₂ lít CO₂ (đktc). Tỉ lệ V₁ : V₂ bằng

A. 1 : 3. B. 3 : 2. C. 2 : 1. D. 1 : 1.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Phan Ngọc Hiển – Cà Mau, năm 2016)

3. Dung dịch kiềm tác dụng với CO₂, SO₂

* Mức độ vận dụng

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Hấp thụ 3,36 lít SO₂ (đktc) vào 0,5 lít hỗn hợp gồm NaOH 0,2M và KOH 0,2M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng muối khan là

A. 18,3 gam. B. 9,5 gam. C. 13,5 gam. D. 12,6 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Phan Chu Trinh – Bình Thuận, năm 2017)

Ví dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn m gam S có trong oxi dư, hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào 120 ml dung dịch NaOH 1M, thu được dung dịch chứa 2 muối có cùng nồng độ mol. Giá trị của m là

A. 3,84. B. 2,56. C. 3,20. D. 1,92.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Đại học Vinh, năm 2016)

Ví dụ 3: Hấp thụ hoàn toàn 8,96 lít CO₂ (đktc) vào V ml dung dịch chứa NaOH 2,75M và K₂CO₃ 1M, thu được dung dịch X chứa 64,5 gam chất tan gồm 4 muối. giá trị của V là