SKKN lập kế hoạch và đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý học đường trong trường thcs
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN luận văn luận án O2 Education
. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN:
Tư vấn học đường là một hoạt động có vai trò hết sức quan trọng đối với việc trợ
giúp học sinh trong học tập và trong đời sống học đường, nhằm duy trì và ổn định trạng thái
tâm lí của các em, giúp các em có suy nghĩ, nhận thức, cảm xúc và hành vi đúng đắn, phù
hợp trong quá trình phát triển của bản thân.
Công tác tư vấn học đường đã được triển khai từ rất lâu ở nhiều trường phổ
thông trên thế giới. Tại những quốc gia có nền dân trí cao và có sự phát triển vượt bậc về
giáo dục thì việc triển khai hiệu quả công tác tư vấn học đường là một trong những yếu tố
tạo nên văn hóa học đường lành mạnh và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Trong một vài năm trở lại đây, hiện tượng bạo lực học đường và tình trạng học
sinh tham gia vào các tệ nạn xã hội ngày càng nhiều, mức độ ngày càng nguy hiểm, đối
tượng tham gia ngày càng đa dạng với nhiều hình thức kiểu loại. Theo thống kê của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, mỗi năm học cả nước xảy ra gần 1.600 vụ học sinh đánh nhau trong và
ngoài trường học. kỉ luật khiển trách 881 học sinh, cảnh cáo 1.558 học sinh, đình chỉ học
735 học sinh. Đặc biệt, tình trạng học sinh đánh nhau mang tính chất bạo lực đang có xu
hướng gia tăng.
3
Đối tượng học sinh THCS có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, có xu hướng tâm lý nổi
loạn, ngại chia sẻ, thích làm theo ý mình, thích khẳng định và muốn được mọi người công
nhận.
Học sinh lứa tuổi này thường có nhiều khúc mắc về tâm sinh lý, khúc mắc trong quan
hệ bạn bè khác giới, quan hệ với cha mẹ, thầy cô… Trong các mối quan hệ này, các em còn
thiếu kỹ năng ứng xử dẫn đến trạng thái tâm lý hụt hẫng, khủng hoảng, dễ dẫn đến những
hành động bột phát, ngoài tầm kiểm soát của cha mẹ, thầy cô.
– Học sinh ở nhiều độ tuổi và bối cảnh văn hoá khác nhau hầu hết các em đều có
ước mơ và tham vọng ở độ tuổi rất trẻ. Nhưng bước vào trung học cơ sở hoặc phổ thông,
động lực thành công của các em bắt đầu sụp đổ khi gặp trở ngại nhất định. Đó có thể là kỳ
vọng từ phía gia đình, một tai nạn nào đó, xung đột hoặc cạnh tranh trong học tập. Những
điều này dẫn đến sự căng thẳng cao độ, khiến các em luôn cố gắng đấu tranh để tìm ra sự
cân bằng giữa việc học trên lớp và nỗi sợ hãi khi đến trường.
Trên hết, nỗi sợ hãi khi thất bại hoặc bị thất vọng có thể làm các em cảm thấy chán
nản và mất niềm tin về tương lai. Khi đối mặt với áp lực bên trong lẫn bên ngoài, nhiều
người trong số những học sinh này bắt đầu e dè với bố mẹ, thậm chí cả giáo viên.
Khi các em bắt đầu xao lãng và mất tập trung trong lớp học, dù đã có sự hỗ trợ của cố
vấn học tập và giáo viên hướng dẫn, lúc này tư vấn tâm lý học đường thật sự cần thiết.
Ví dụ, một học sinh gặp vấn đề về thể chất, sẽ hoàn toàn bình thường khi em ấy đến
gặp y tá của trường hoặc được phép nghỉ học để hồi phục lại vết thương. Khái niệm tương
tự áp dụng khi các em gặp vấn đề về sức khoẻ, tinh thần và cảm xúc. Nếu vấn đề cá nhân
của các em không được hỗ trợ kịp thời, triệu chứng sẽ trở nên trầm trọng và ảnh hưởng rõ
rệt đến thành tích học tập. Nhưng không phải ai cũng mạnh dạn đến gặp chuyên gia tâm lý
bởi e ngại bị chế giễu, kỳ thị từ bạn bè.
4
Qua một khảo sát mới đây của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Hà Nội và Hải Dương cho
thấy, khoảng 80% học sinh có những vướng mắc cần chia sẻ và mong muốn có một không
gian riêng tư trong trường học để nói ra và tìm giải pháp cho những vấn đề của bản thân.
Chính vì vậy, các dịch vụ tham vấn hướng nghiệp, tham vấn khủng hoảng học đường, tham
vấn sức khỏe tâm thần trường học… đã và đang trở thành nhu cầu xã hội cấp bách.
Những năm gần đây, một số địa phương đã thí điểm, triển khai phòng tư vấn tâm lý
học đường tại một số trường học để có thể nắm bắt tâm tư tình cảm, giáo dục định hướng và
phát triển nhân cách cho học sinh ngay từ khi còn trên ghế nhà trường. Hoạt động của các
nhà tâm lý trong nhà trường có tác dụng nâng cao chất lượng học tập của học sinh, nhất là
đối với những trẻ có khó khăn về học tập; đồng thời giảm thiểu những khó khăn tâm lý, phát
huy tối đa tiềm năng trong mỗi cá nhân học sinh. Nhưng những hoạt động tư vấn tâm lý học
đường này chủ yếu mới dừng lại ở hình thức tham vấn, giải đáp những thắc mắc, băn khoăn
của học sinh, phụ huynh riêng lẻ, chưa trở thành một hoạt động trợ giúp tâm lý học đường
thật sự chuyên nghiệp.
Bên cạnh đó, dù đã được nhiều các cấp ngành, các nhà quản lý và các nhà nghiên cứu
quan tâm, nhưng tâm lý học đường vẫn là một lĩnh vực khá mới mẻ cả về lý luận và thực
tiễn. Những nghiên cứu về vấn đề này còn ít và chưa thống nhất, đội ngũ cán bộ tâm lý học
đường còn yếu và thiếu, chưa đáp ứng tốt nhu cầu cần trợ giúp về tâm lý, sức khỏe, giáo
dục và các vấn đề nảy sinh trong đời sống xã hội của học sinh.
Theo các chuyên gia, tâm lý học đường, hay tâm lý học trường học – School
Psychology – là một chuyên ngành tâm lý ứng dụng nhằm phát hiện sớm, phòng ngừa và
can thiệp cho trẻ em, thanh, thiếu niên trong nhận thức, trong hành vi, trong cảm xúc ở môi
trường học đường, gia đình và cộng đồng. Tư vấn tâm lý học đường rất quan trọng với học
sinh nhưng vẫn còn là hoạt động khá mới mẻ ở nước ta.
5
Ở Việt Nam hiện chưa có chương trình đào tạo ngành tâm lý học đường mặc dù có
nhiều trường có chương trình đào tạo cử nhân ngành tâm lý học. Theo các chuyên gia giáo
dục, ở một số trường đại học việc giảng dạy những môn học, chuyên đề, việc nghiên cứu
các vấn đề liên quan đến tâm lý học đường cũng đã thực hiện nhiều năm nay, song lĩnh vực
này đang còn mới mẻ, hay có thể nói còn chưa hình thành một phân ngành tâm lý học học
đường chính thức. Tuy nhiên, trong sự mới mẻ này, chúng ta hoàn toàn có thể định hướng
sự phát triển của ngành tâm lý học đường theo xu thế mới, hiện đại của thế giới.
Đặc biệt, trong bối cảnh sống, học tập và rèn luyện của thế hệ trẻ trong xã hội hiện
đại hiện nay chứa đựng nhiều yếu tố bất lợi, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển nhân cách
các em lứa tuổi học sinh. Bởi vậy, nhu cầu được hỗ trợ về mặt tinh thần để phát triển thuận
lợi ngày càng trở nên cấp bách. Hơn nữa, bản thân hoạt động giáo dục trong các nhà trường
cũng cần được làm phong phú thêm với những hiểu biết sâu hơn về mặt tâm lý của học sinh
để các nội dung giáo dục phù hợp với khả năng và tâm lý lứa tuổi của các em.
Để giúp nhà trường phổ thông làm tốt công tác này, thời gian qua Bộ Giáo dục và
Đào tạo cũng đã ban hành nhiều văn bản, quyết định về công tác tư vấn, tư vấn tâm lý và
các vấn đề xã hội cho học sinh, sinh viên. Gần đây nhất, Bộ đã ban hành Thông tư
31/2017/TT-BGDĐT “Hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong
trường phổ thông”; Quyết định số 1876/ QĐ- BGDĐT ban hành Chương trình bồi dưỡng
năng lực tư vấn cho GV phổ thông làm công tác tư vấn cho học sinh; Công văn số
1997/NGCBQLCSGD ngày 19/12/2018 của Bộ GD&ĐT về việc thành lập tổ tư vấn cho
HS. Thông tư 20/2018/ TT- BGDĐT quy định về chuẩn nghề nghiệp của giáo viên cơ sở
giáo dục phổ thông đã coi “ tư vấn và hỗ trợ học sinh” là một tiêu chí trong chuẩn về chuyên
môn và nghiệp vụ của giáo viên.
Ở Việt Nam, một số kết quả nghiên cứu gần đây về tâm lý học đường cho thấy, tỉ lệ
học sinh rối nhiễu tâm lí có phần gia tăng; tình trạng học sinh có hành vi bạo lực, lệch chuẩn
6
diễn ra với nhiều biểu hiện phức tạp. Thực trạng trên đòi hỏi nhà trường cần có đội ngũ cán
bộ, GV có đủ năng lực chuyên môn để trợ giúp cho học sinh trong quá trình phát triển. Với
góc nhìn của người quản lý giáo dục tôi đã đi sâu vào nghiên cứu và tham gia các lớp bồi
dưỡng về công tác tư vấn tâm lý cho học sinh Trung học cơ sở do Viện khoa học giáo dục
Việt Nam tổ chức, mạnh dạn triển khai thành lập tổ tư vấn tâm lý tại trường có kế hoạch làm
việc và nhằm giúp đỡ học sinh giải tỏa những vướng mắc trong cuộc sống, trong học tập,
trong quan hệ bạn bè, thầy trò về tâm lý giới tính sức khỏe sinh sản vị thành niên…đưa ra
các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn tâm lý học đường góp phần ổn định đời
sống tâm hồn, tình cảm và giúp học sinh thực hiện nguyện vọng, ước mơ.
7
II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP:
II.1. Mô tả giải pháp trƣớc khi tạo ra sáng kiến
II.1.1.Giải thích thuật ngữ Tƣ vấn tâm lý học đƣờng :(School
Counseling – tư vấn học đường – TVHĐ) là một tiến trình giúp đỡ sinh viên
học sinh, các vị phụ huynh hoặc thầy cô giáo, tự tìm hiểu mình, biết được
những đặc điểm tính cách, những năng lực tiềm ẩn và những hành vi của họ đã
ảnh hưởng đến những người khác như thế nào. Đồng thời giúp họ chọn cách
giải quyết vấn đề tối ưu trong chiến lược định hướng phát triển của những
người này khi có nhu cầu.
– Trợ giúp: Là hoạt động trợ giúp, giúp đỡ người gặp khó khăn. Nhằm
giúp cho họ có thể tự giải quyết vấn đề của mình.
– Tư vấn: Là cung cấp thông tin, cho lời khuyên, trợ giúp những khó khăn
tâm lý, chỉ bảo hay hướng dẫn cho một cá nhân hoặc một tổ chức khi họ có yêu
cầu.
– Tham vấn: Là quá trình tương tác giữa nhà tham vấn với người được
tham vấn. Thông qua các kĩ năng trao đổi và chia sẻ, người được tham vấn hiểu
và chấp nhận được thực tế của mình, tự tìm lấy tiềm năng của bản thân để giải
quyết vấn đề của mình.
II.1.2 Mục đích của công tác tƣ vấn học đƣờng:
Trong tư vấn tâm lý học đường, qua tác động của tư vấn viên học sinh
được tư vấn sẽ tự mình thay đổi tình thế, chuyển biến quan niệm, nhìn thấy
tính không phù hợp hoạt động của mình, và ra sức chuyển đổi. Tiến trình đó
chỉ có thể hoàn thành khi phát triển được mối quan hệ, thăm dò được hướng đi
tốt. Khơi dậy được ý chí tự lực, tự quyết, giúp học sinh đó làm chủ được cảm
8
xúc, thích nghi với hoàn cảnh mới, có hành động tích cực tạo ra các hoạt động
phù hợp với điều mong đợi hơn. Phía học sinh được tư vấn thường là một cá
nhân, có những vấn đề riêng tư của một chủ thể cần được tăng cường khả năng
giải quyết và thực hiện chức năng một cách thích hợp..
II.1.3. Vị trí, vai trò của cán bộ tƣ vấn tâm lý học đƣờng:
Trong thời điểm hiện nay công tác tư vấn học đường có vai trò rất quan
trọng trong việc hỗ trợ HS giải quyết các khó khăn gặp phải một cách kịp thời
và hiệu quả, qua đó đảm bảo sự cân bằng tâm lý, góp phần thúc đẩy việc học tập
và phát triển của HS.
Do đó vị trí, vai trò của cán bộ tư vấn tâm lý học đường là:
+ Quan sát, lắng nghe và phát hiện sớm những khó khăn.
+ Sàng lọc, chẩn đoán và đánh giá các khó khăn tâm lý của HS.
+ Tổ chức các hoạt động phòng ngừa và can thiệp ban đầu cho Hs có biểu
hiện khó khăn tâm lý.
+ Phối hợp với gia đình, chuyên gia tâm lý và các lực lượng khác để can
thiệp, trị liệu cho HS có khó khăn tâm lý.
+ Trợ giúp, tạo cơ hội để HS được hòa nhập sau can thiệp, trị liệu.
II.1.4 .Các nhiệm vụ cơ bản của hoạt động tƣ vấn học đƣờng : bao
gồm 4 nhiêm vụ:
– Một là tạo ra động lực cho sự phát triển ở HS: khuyến khích, động viên,
tạo hứng thú, khen ngợi, khích lệ, tuyên dương, tạo nhiều cơ hội cho HS được
tham gia vào nhiều hoạt động phù hợp với năng lực, khả năng của HS. Ví dụ:
9
Một HS có lực học bình thường nhưng lại có năng khiếu âm nhạc thì cán bộ tư
vấn cần động viên, khích lệ em đó tham gia vào các hoạt động văn nghyệ, hoạt
động tập thể để phát huy tối đa khả năng của em đó.
– Hai là phòng ngừa các nguy cơ cản trở quá trình phát triển của HS. Ví
dụ: Ngăn ngừa việc HS thích đọc facebook hơn là đọc sách thì cán bộ tư vấn
cần lập kế hoạch để tổ chức ngày hội đọc sách, thi đọc sách dưới hình thức sân
khấu hóa… để cuốn hút các em vào nội dung của những trang sách thú vị đó thì
HS sẽ giảm bớt dần việc đọc facebook ra.
– Ba là can thiệp, khắc phục những hành vi không phù hợp. Ví dụ như việc
HS chán học cán bộ tư vấn cần tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc HS chán
học. Sau đó cần tham vấn cho HS đó hiểu rõ vấn đề và tự nhận ra cách để tháo
gỡ cho bản thân, tự định hướng lại hành vi đúng cho mình.
– Bốn là chuyển tuyến: đó là những HS gặp khó khăn nằm ngoài khả năng
trợ giúp của mình thì cán bộ tư vân scaanf tìm kiếm các nguồn lực khác phù
hợp hơn để giúp HS giải quyết vấn đề của mình. Ví dụ: HS bị trầm cảm cán bộ
tư vấn cần tư vấn cho em đó gặp bác sĩ hoặc các chuyên gia tâm lý lớn hơn để
giúp đỡ.
Nhiệm vụ tƣ vấn học đƣờng còn chia theo cấp học: Tư vấn học đường
bậc tiểu học; Tư vấn học đường bậc trung học cơ sở ; Tư vấn học đường bậc
phổ thông trung học (cao đẳng đại học)
*Tƣ vấn học đƣờng bậc trung học cơ sở
Tư vấn học đường cấp trung học cơ sở cũng như tư vấn học
đường cấp tiểu học, nhưng nhiều chuyên đề được nhấn mạnh khai thác các
nguồn lực tự thân của học sinh , của gia đình và xã hội, giúp học sinh học tập,
giải quyết vấn đề chọn ban, phân luồng học sinh định hướng chọn nghề, chọn
10
trường phổ thông trung học, trường nghề, trường trung học nghề, trung học
chuyên nghiệp, nhắm tới trường cao đẳng, đại học ..nói chung tư vấn học
đường ở cấp học này chú trọng tư vấn học tập, tư vấn tình cảm và nhất là tư
vấn hướng nghiệp (bao gồm tư vấn tâm lý và hướng dẫn thông tin hướng
nghiệp). Giúp học sinh định hướng vào loại hình trường lớp tiếp theo sau trung
học cơ sở hay định hướng nghề nghiệp liên quan đến các tiêu chí yêu cầu đầu
vào của trường nghề , đến khả năng tài chính, kể cả thông tin tìm việc, thông
tin về các chương trình học việc tại các công ty, xí nghiệp, cơ quan có nhu cầu.
Giúp học sinh hiểu biết các vấn đề kinh tế xã hội, những vấn đề liên quan đến
hành vi, nhân cách cá nhân để dễ dàng tìm việc; Chú trọng các vấn đề tư vấn
bảo vệ và phát triển học sinh, động viên và đẩy mạnh sự trưởng thành của học
sinh về mặt nhân cách, quan hệ xã hội, và tinh thần, khả năng học tập, giúp cho
chúng hiểu biết, thực hành tốt kỹ năng sống, vượt qua những khó khăn trở ngại
trước khi bị rơi vào tệ nạn ( uống rượu, thuốc lá, ma túy…), vào sự thất bại.
Giúp trẻ thoát khỏi sự lạm dụng từ trong gia đình, hoặc do người ngoài gây
hại…
Về phía Bộ GDĐT, từ năm 2005 theo tinh thần công văn 2564/HSSV
ngày 5/4/2005 và công văn 9971/BGD&ĐT, ngày 28/10/2005) của Bộ GDĐT,
xác định “Tư vấn cho học sinh, sinh viên là phương pháp tác động mang tính
định hướng giáo dục tới những học sinh, sinh viên đang có những khó khăn
tâm lý, tình cảm, những bức xúc của lứa tuổi cần được giải đáp, những vướng
mắc trong học tập, sinh hoạt, trong hướng nghiệp, trong tìm kiếm việc làm”
Hiệu quả trước mắt là nhờ tính nhân văn của hoạt động tâm lý trong
nhà trường làm cho nhà trường dân chủ hơn, trở nên thân thiện hơn trong quan
hệ: thầy trò, quan hệ tình bạn, tình yêu – được các phụ huynh ghi nhận và ủng
hộ. Mối quan hệ giữa 3 mội trường giáo dục đực thật sự cải thiện.
11
I I . 1 . 5 . Tầm quan trọng của tâm lý học đƣờng
Thực hiện tốt công tác tâm lý học đường có vai trò hết sức quan trọng
trong việc duy trì và ổn định tình trạng tâm lý của học sinh, giúp các em tư
duy, suy nghĩ và nhìn nhận các vấn đề xung quanh một cách đúng đắn.
Đồng thời, xử lý những nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra như học sinh đánh
nhau, chán học, bỏ học, vi phạm pháp luật; có thái độ thù hận với bạn bè và
mọi người xung quanh; nhiều trường hợp có thể dẫn đến học sinh tự tử, hủy
hoại thân thể hoặc sa ngã vào các tệ nạn xã hội…
Công tác tâm lý học đường rất cần thiết trong việc giáo dục học sinh
trong nhà trường, nhất là ở cấp bậc tiểu học và trung học cơ sở hiện nay. Giáo
viên tâm lý có trách nhiệm tư vấn, hướng dẫn, tâm sự, theo dõi những học sinh
có diễn biến tâm lý bất thường, kịp thời đề ra các giải pháp để tư vấn, định
hướng hoặc xử lý các vấn đề tâm lý xảy ra.
Giáo viên tâm lý phải là nơi gần gũi và tin yêu nhất của học sinh; là nơi
mà học sinh có thể tìm đến trao đổi, tâm sự, mong muốn giải đáp những thắc
mắc về vấn đề tâm lý. Bằng nghiệp vụ của mình, các giáo viên tâm lý phải có
trách nhiệm phân tích, định hướng, chia sẻ nhằm giải tỏa tâm lý cho học sinh;
giúp các em có tâm lý, tư tưởng đúng đắn để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ học
tập của mình. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp thường xuyên, chặt chẽ giữa
giáo viên tâm lý với giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh trong việc
thông tin và xử lý những biểu hiện tâm lý của các em.
Ví dụ, một học sinh lên lớp có biểu hiện chán nản, học hành sa sút,
nguyên nhân là cha mẹ hay cãi vã với nhau. Lúc này, giáo viên tâm lý có trách
nhiệm tiếp cận tìm hiểu nguyên nhân, mời phụ huynh đến để trao đổi; sau đó
12
cha mẹ phải khắc phục hành vi cãi vã trước mặt con, động viên con để tiếp tục
học tập. Như vậy, học sinh sẽ được giải tỏa, thay đổi tâm lý và tiếp tục tích cực
học tập. Đây là một trong những ví dụ nhỏ trong muôn vàn các biểu hiện tâm
lý của học sinh hiện nay. Muốn tiếp cận và xử lý những biểu hiện tâm lý của
học sinh, cần phải có những giáo viên hoặc bác sĩ tâm lý tận tâm với nghề, có
trách nhiệm và thương yêu học sinh thì mới có thể thực hiện được nhiệm vụ
này.
Nếu làm tốt công tác tâm lý học đường, sẽ hạn chế tình trạng học sinh hư
hỏng, quậy phá, bỏ học, trầm cảm…; ngăn chặn kịp thời tình trạng bạo lực học
đường đã và đang gây ra nỗi lo của phụ huynh học sinh và toàn xã hội; giúp
cho học sinh định hướng được tâm lý, tư tưởng, hình thành nhân cách đúng đắn
và trở thành công dân tốt cho xã hội.
13
II.2. Mô tả giải pháp kỹ thuật sau khi có sáng kiến
II.2.1. Các bƣớc lập kế hoạch thành lập ban tƣ vấn tâm lí học
đƣờng
Bƣớc 1: Lập tổ hỗ trợ học sinh dưới sự chi đạo trực tiếp của nhà trường
với các thành phần gồm ban giám hiệu, cán bộ đoàn đội, giáo viên chủ nghiệm,
trưởng ban phụ huynh và đội ngũ cán bộ tâm lí học đường.
Nhiệm vụ của tổ hỗ trợ học sinh là nhận diện nhu cầu của học sinh, giáo
viên và phụ huynh đối với các hoạt động hỗ trợ tâm lí. Hàng năm vào đầu năm
học, tổ hỗ trợ triển khai lấy phiếu đánh giá nhu cầu được tham vấn, hỗ trợ tam
lí từ tất cả các lớp trong nhà trường. Qua đó lập kế hoạch chi tiết cho các hoạt
động phòng ngừa, tọa đàm, tham vấn tâm lí cho cả năm học
Bƣớc 2: Thông qua những thông tin thu được từ các phiếu nhu càu cũng
như thông tin trực tiếp từ những giáo viên chủ nhiệm, đội ngũ cán bộ tâm lí
nghiên cứu các trường hợp cụ thể để lên kế hoạch tác động.
Đối với các hoạt động phòng ngừa: Trên cơ sở thông tin thu được đầu
năm, phòng tâm lí xây dựng kế hoạch hoạt động cho cả năm học đối với từng
khối lớp sao cho các hoạt động phù hợp với nhu cầu, lứa tuổi và tính chất học
tập.
Đối với các hoạt động can thiệp: Với những học sinh có nhu cầu tự tìm
đến, cán bộ tâm lí trên cơ sở hồ sơ tâm lí đã nêu kết hợp với các phương pháp
trò chuyện, trao đổi để phát hiện những vấn đề khó khăn tâm lí của học sinh,
qua đó lên kế hoạch tác động và hỗ trợ.
14
Tương tự như vậy, đối vơi những học sinh được giáo viên chủ nhiệm
đưa xuống, văn phòng sẽ tiếp nhận và tìm hiểu sâu hơn những vấn đề của học
sinh. Những thông tin này được ghi chép cẩn thận vào hồ sơ tam lí. Đối với
những tình huống quen thuộc, cán bộ tâm lí có thể thực hiện ngay các biện
pháp tác động. Trong trường hợp vấn đề của học sinh phức tạp, cán bộ tâm lí sẽ
phải ghi chép đầy đủ thông tin để đưa ra hội đồng chuyên môn trước khi can
thiệp.
Bƣớc 3: Ban tư vấn tâm lí học đường sẽ thực hiện can thiệp như sau:
1, Can thiệp chung dành cho mọi đối tượng học sinh:
Thiết lập nền tảng can thiệp toàn trường cho tất cả học sinh.
Chú trọng nhiều đến can thiệp phòng ngừa với các nhóm học sinh theo
từng khối học đặc biệt đối với học sinh khối 6 thì sẽ chú trọng cung cấp kiến
thưc về những thay đổi của cơ thể và tinh thần khi đến tuổi dậy thì, với học
sinh khối 7,8,9 tập trung vào các buổi tọa đàm, các khóa tập huấn kĩ năng về
phòng tránh các tệ nạn xã hội, sử dụng chất kích thích, lạm dụng các trò chơi
nguy hiểm đến tính mạng…
2, Can thiệp cụ thể đến từng đối tượng học sinh :
Can thiệp sớm cho một số học sinh có một vài biểu hiện của các vấn đề
về hành vi và tâm lí như lo âu, căng thẳng… sẽ được can thiệp theo nhóm hoặc
cá nhân thông qua các hoạt động thay đổi hành vi, cũng như các kĩ năng giải
quyết vấn đề, kiểm soát cảm xúc…
3, Tập trung sâu, can thiệp cho một số học sinh gặp phải những khó
khăn tâm lí ở mức độ nặng, ban tư vấn tâm lí tập trung can thiệp nhiều cả về
15
mặt thời gian và mức độ tác động. các em được can thiệp cá nhân với nhà tham
vấn 1 tuần/lần và làm liên tục hơn 10 buổi. Trong một số trường hợp, tác động
của cán bộ tâm lí không khả quan, ban tư vấn tâm lí sẽ liên hệ với các cơ sở y
tế chuyên ngành để kịp can thiệp.
II.2.2. Lập kế hoạch cụ thể:
16
| PHÒNG GD-ĐT TP NAM ĐỊNH TRƢỜNG THCS TRẦN BÍCH SAN ******* | CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc Nam định, Ngày ….. tháng …. năm 2020 |
KẾ HOẠCH
TRIỂN KHAI CÔNG TÁC TƢ VẤN HỌC ĐƢỜNG
NĂM HỌC 2019-2020
Thực hiện công văn số: 1360/SGDDT-CTTT về việc nâng cao hiệu quả công
tác tư vấn tâm lí trong các trường ngày 23/10/2019 của sở GD và ĐT tỉnh Nam
Định.
Căn cứ tình hình thực tế việc triển khai thực hiện nhiệm vụ năm học 2019-2020
của nhà trường.
Trường THCS Trần Bích San xây dựng Kế hoạch triển khai công tác tư vấn
tâm lý trong trường học năm học 2019-2020 như sau:
I/ Mục đích – yêu cầu
1,Mục đích:
Nhằm tạo điều kiện cho học sinh được bày tỏ suy nghĩ, trao đổi tâm tư tình
cảm và giải tỏa những thắc mắc trong cuộc sống, trong học tập, trong quan hệ
bạn bè, thầy trò hoặc những vấn đề về tâm lý, giới tính, sức khỏe sinh sản vị
thành niên…. hoặc những khó khăn học sinh, cha mẹ học sinh gặp phải trong
17
quá trình học tập và sinh hoạt. Góp phần ổn định đời sống tâm hồn, tình cảm và
giúp học sinh thực hiện được nguyện vọng và ước mơ của mình.
Giúp học sinhtự nhận thức được bản thân và có khả năng ứng phó tích
cực trước những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, xây dựng mối quan hệ
tốt đẹp với gia đình, bè bạn và xã hội, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hòa
và lành mạnh.
Tư vấn hướng nghiệp định hướng cho học sinh việc lựa chọn nghề
nghiệp trong tương lai.
2, Yêu cầu:
Các thành viên của tổ tư vấn phải am hiểu tâm lý lứa tuổi học sinh, phải
luôn tôn trọng học sinh, lắng nghe học sinh, phải tạo được niềm tin ở học
sinh để việc tư vấn có hiệu quả. Trong quá trình tư vấn giáo viên tư vấn cần giữ
bí mật những vấn đề có tính nhạy cảm của học sinh, cha mẹ học sinh để tránh
sự mặc cảm của các đối tượng được tư vấn.
3, Đối tượng
– Toàn thể học sinh trường THCS Trần Bích San .
– Giáo viên tư vấn cũng sẽ hỗ trợ các giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh
học sinh trong việc giáo dục học sinh nếu trong khả năng cho phép.
III. Nguyên tắc hoạt động
1- Hoạt động độc lập với hoạt động khác.
2- Học sinh đến tư vấn trên cơ sở tự nguyện.
18
3- Luôn tôn trọng học sinh được tư vấn.
4- Mọi thông tin của học sinh tư vấn hoàn toàn được bảo mật.
5- Phương châm hoạt động “Luôn lắng nghe, tôn trọng và bảo mật”.
6- Nội dung tư vấn
Nội dung tư vấn tập trung vào các vấn đề sau:
1- Hướng nghiệp (tư vấn giúp các em chọn khối thi, chọn nghề
và các thông tin tuyển sinh).
2- Phương pháp học tập.
3- Tình yêu, giới tính, quan hệ với bạn khác giới và vấn đề sức khỏe sinh
sản vị thành niên.
4- Quan hệ, giao tiếp, ứng xử với gia đình, bạn bè, thầy trò, đạo đức lối
sống và một số vấn đề khác mà các em quan tâm
5- Tư vấn về giá trị sống, kĩ năng sống
6- Tư vấn về vấn đề khác theo mong muốn của học sinh.
7- Các hình thức tƣ vấn
– Hình thức 1: Tổ chức tư vấn trực tiếp giữa cán bộ tư vấn – cá nhân học
sinh.
*Mục tiêu:
+ Lắng nghe và thấu hiểu những khó khăn tâm lý của học sinh.
19
+ Gợi mở nhận thức và hướng giải quyết cho từng trường hợp cụ
thể.
+ Động viên tinh thần để học sinh giải quyết hiệu quả khó khăn
của bản thân mình.
*Nội dung:
+ Tất cả những vấn đề có ảnh hưởng đến tinh thần của học sinh:
tâm sinh lý cá nhân, tình yêu, tình bạn, những vấn đề khó nói…
+ Tổ tư vấn tâm lý sẽ tiến hành tư vấn khi những vấn đề đó cứ lặp
đi lặp lại nhiều lần khiến học sinh hoang mang, lo lắng, suy nghĩ tiêu cực,
thậm chí là mất kiểm soát cảm xúc, hành vi của mình.
Hình thức 2: Tƣ vấn gián tiếp thông qua email.
Mục tiêu và nội dung như tư vấn trực tiếp được học sinh chuyển ý
kiến đề nghị tư vấn đến địa chỉ email của nhà trường để được phân phối cho
các thành viên tổ tư vấn phù hợp với nội dung yêu cầu, GV tư vấn trả lời cho
HS qua email.
Hình thức 3: Tƣơng tác đám đông.
*Mục tiêu:
+ Lắng nghe những khó khăn tâm lý của học sinh.
+ Gợi mở nhận thức và hướng giải quyết.
+ Động viên tinh thần học sinh.
20
*Nội dung:
+ Tất cả những vấn đề có ảnh hưởng đến tinh thần của học sinh:
tâm lý cá nhân, tình yêu, tình bạn, tình thầy trò,…
Hình thức 2 : Tổ chức buổi nói chuyện các chuyên đề tƣ vấn giúp
HS giải tỏa các khó khăn mạng tính thời điểm hoặc mang tính phổ biến.
* Mục tiêu:
+ Tạo bầu không khí thoải mái, vui vẻ sau những giờ học căng thẳng.
+ Chia sẻ, giải tỏa những bức xúc, khó khăn tâm lý do học tập và cuộc
sống mang lại.
+ Định hướng lại nhận thức, duy trì tinh thần, thái độ sống tích cực.
*Nội dung:
+ Tùy thời điểm, tổ tư vấn học đường sẽ tư vấn theo những chuyên đề
phù hợp.
1, Tổ chức thực hiện:
2, Nguồn tài liệu :
– Tài liệu được cấp phát trong các đợt giáo viên đi tập huấn
– Sưu tầm tài liệu từ báo giấy, báo mạng có uy tín.
3, Lịch tƣ vấn :
21
– Tổ tư vấn hoạt động thường xuyên (Từ thứ 2 đến thứ 7 hàng tuần) do
các cán bộ, giáo viên trong tổ tư vấn tâm lý trực tiếp hỗ trợ tư vấn cho học sinh
tại địa điểm của tổ tư vấn (Phòng Đoàn Đội) hoặc tại một địa điểm phù hợp tại
trường.
– Các hoạt động, hình thức tư vấn sẽ được tổ chức xen kẽ tùy theo thời
điểm, nhu cầu của học sinh.
VII. Về nhân sự, số lƣợng và kinh phí hoạt động Tổ tƣ vấn TLHĐ
– Số lượng: 11 đồng chí ( có danh sách kèm theo)
* Nhiệm vụ các thành viên tổ tƣ vấn:
Tiếp nhận ý kiến học sinh từ từ hộp thư “Những điều em muốn nói” và
phân phối cho các thành viên tổ tư vấn.
Phụ trách việc tổ chức tư vấn cho học sinh dưới cờ hằng tuần về những vấn đề
chung mà học sinh đang quan tâm.
– Ban giám hiệu nhà trường và 2 tổ trưởng chuyên môn:
Chịu trách nhiệm tư vấn về Phương pháp học tập các bộ môn ở trường, tự học
ở nhà sao cho việc học tập có hiệu quả, giảm mệt nhọc.
– Thầy, Cô giáo viên chủ nhiệm lớp:
Phụ trách các nội dung tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh; giới tính, quan hệ với
bạn khác giới, sức khỏe sinh sản vị thành niên; quan hệ giao tiếp với mọi người
đối với học sinh lớp chủ nhiệm và HS toàn trường theo phân công.
22
– Tổng phụ trách:
Tư vấn các vấn đề về kỹ năng sống, về thẩm mĩ trong trang phục, các vấn đề
giới tính, các hoạt động xã hội.
– Y tế học đường:
Tư vấn cho HS toàn trường về vấn đề Sức khỏe sinh sản vị thành niên; chăm
sóc sức khỏe cá nhân, vệ sinh môi trường, phòng bệnh…
– Kinh phí hoạt động: được trích từ nguồn chi thường xuyên của đơn vị,
một phần kinh phí công tác Đoàn, đội, y tế và nguồn xã hội hóa.
VIII. Kế hoạch thực hiện
| THỜI GIAN | NỘI DUNG | BIỆN PHÁP THỰC HIỆN |
| 15/8/2019 | – Ổn định nơi làm việc – Tải tài liệu chuyên môn từ Internet – Lập kế hoạch tư vấn tâm lý đầu tháng | Sắp xếp vị trí làm việc.- Sưu tầm tài liệu |
| Từ 20/8 /2019 đến 30/12/2019 | – Chuyển tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ, nội dung tư vấn cho cán bộ giáo viên nhà trường. – Tiếp nhận và tư vấn tâm lý cho đối tượng học sinh và phụ huynh có nhu cầu. – Tổ chức các chuyên đề nói chuyện | Chọn lọc và chuyển tài liệu cho Cán bộ giáo viên nhà trường Tổ tư vấn và GVCN các lớp Tổ tư vấn |
23
| Từ 1/1/2020 đến 30/6/2020 | tâm lývào tiết sinh họat dưới cờ ngày thứ hai tuần đầu tháng.- Phối hợp với GVCN nắm bắt danh sách học sinh thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường để theo dõi, tư vấn tâm lý của các em. – Tiếp nhận và tư vấn tâm lý cho đối tượng học sinh và phụ huynh có nhu cầu.- Tổ chức các chuyên đề nói chuyện tâm lý vào tiết sinh họat dưới cờ ngày thứ hai tuần đầu tháng.- Thường xuyên chủ động tư vấn cho HS có khó khăn trong học tập, sinh hoạt. |
Trên đây là kế hoạch hoạt động tư vấn tâm lý học đường của trường
THCS Trần Bích San năm học 2019 – 2020 Việc nghiên cứu, triển khai thực
hiện tốt các nội dung và yêu cầu của kế hoạch, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục trong nhà trường. Rất mong nhận được sự quan tâm và ủng hộ của hội
đồng sư phạm nhà trường, các bậc phụ huynh học sinh để tổ tư vấn tâm lý thực
hiện tốt kế hoạch trên../.
DUYỆT BGH NGƯỜI LẬP KẾ HOẠCH
24
II.2.2 Các bƣớc thực hiện trong quy trình tham vấn học đƣờng.
-Giai đoạn 1: Thiết lập mối quan hệ trong tư vấn ( gặp gỡ )
Thiết lập mối quan hệ trong tư vấn được bắt đầu bằng việc thâm nhập
vào hệ thống hay cấu trúc bên trong của tổ chức. Đối với hoạt động tư vấn
thông thường, đây chính là bản hợp đồng. Trong tư vấn học đường ở giai đoạn
này cần xác định vai trò của 2 bên trong tư vấn nhằm đạt được một thỏa thuận
nào đó.
– Giai đoạn 2: Đánh giá vấn đề ( gợi hỏi)
Trước hết cần khảo sát các nhân tố liên quan đến vấn đề cần được tư vấn
giải quyết, qua đó đánh giá được: đặc điểm của người được tư vấn, đặc điểm
môi trường, địa điểm hay cơ sở vật chất nơi diễn ra hoạt động tư vấn, đặc điểm
cá nhân thân chủ. Việc đánh giá trên sẽ giúp cho người tư vấn lựa chọn hình
thức tư vấn phù hợp
Xem bản đầy đủ trên google drive: TẠI ĐÂY
Các thầy cô cần file liên hệ với chúng tôi tại fanpage facebook O2 Education
Hoặc xem nhiều SKKN hơn tại: Tổng hợp SKKN môn hóa học cấp THPT
Hoặc xem thêm các tài liệu khác của môn hóa
- Phương pháp tư duy dồn chất xếp hình giải bài tập hóa học hữu cơ
- Tổng hợp đề thi môn hóa của bộ giáo dục từ năm 2007 đến nay
- Tổng hợp các phương pháp giải bài tập môn hoá học
- Tổng hợp giáo án chủ đề STEM trong môn hóa học
Leave a Reply