SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NAM

ĐỀ CHÍNH THỨC

(Đề gồm 2 trang)

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 12 THPT

NĂM HỌC 2018 – 2019

Môn: Hoá học

Thời gian làm bài: 180 phút

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NAM

ĐA ĐỀ CHÍNH THỨC

HDC KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THPT

NĂM HỌC 2018-2019

Môn: Hoá học –Lớp 12

Câu 1

(2,0đ)

X : HO-C₂H₄-COO-CH(OH)-CH₂-COO-CH=CH₂.

Y : NaOOC-CH₂-CHO

X : HO-CH₂-CH₂-COONa

T : CH₃-CHO

X + 2NaOH Y + Z + T + H₂O

Y + 2[Ag(NH₃)₂]OH C₃H₆NaNO₄ + 2Ag + 3NH₃ + H₂O

Z + HCl C₃H₆O₃ + NaCl

T + Br₂ +H₂O C₂H₄O₂ + 2X₁

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 2

(2,0đ)

1. Cho các dung dịch riêng biệt sau: fuctozơ, saccarozơ, etilenglicol, peptit Ala-Ala-Gly. Trình bày phương pháp phân biệt các chất và viết các phương trình hóa học xảy ra.

HD: Nhận ra 1 chất là 0,25 đ; Viết đủ ptpư đc 0,5 đ.

– Lấy các mẫu chất tác dụng với AgNO₃/NH₃.

+ Có k tủa Ag nhận ra fuctozơ

+ Không hiện tượng: 3 chất còn lại.

– Cho 3 chất còn lại td với Cu(OH)₂/OH^–.

+ Nếu có dd tím nhận ra tripeptit

+ Còn lại là: saccarozơ, etilenglicol.

– Cho 2 mẫu còn lại thủy phân trong dung dịch axit và lấy sản phẩm tác dụng với AgNO₃/NH₃.

+ Nếu có k tủa Ag nhận ra saccarozơ.

+ Còn lại là etilenglicol.

Viết ptpư

1. Một hỗn hợp lỏng gồm 2 chất: C₂H₅OH, CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-OH. Nêu phương pháp tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp và viết các phương trình phản ứng xảy ra.

HD: Chưng cất sẽ thu được riêng 2 ancol.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,5

Câu 3

(2,0đ)

1. Ba hợp chất X₁, X₂, X₃ có cùng công thức C₃H₁₂O₃N₂, tác dụng với NaOH đun nóng thu được các chất khí làm xanh quỳ tím ẩm. Tìm công thức hóa học của X₁, X₂, X₃, viết các phương trình hóa học.

HD: 3 chất có CTCT là

(1) (CH₃NH₃⁺)₂CO₃^2- ;

C₂H₅NH₃⁺

(2) CO₃^2-;

NH₄⁺

(3) CH_3-NH₂⁺-CH₃

CO₃^2-

NH₄⁺

Viết 3 ptpư VD: (1) (CH₃NH₃⁺)₂CO₃^2- + 2 NaOH —>

2 CH₃-NH₂ + Na₂CO₃ + 2 H₂O

2. Tơ clorin được điều chế từ PVC phản ứng với Cl₂. Người ta lấy một mẫu tơ clorin đem đốt cháy thì thu được CO₂, H₂O, HCl. Biết tỉ lệ thể tích CO₂ và hơi H₂O ở cùng điều kiện là 3,5:1. Tính số mắt xích trung bình trong PVC đã phản ứng với một phân tử Cl₂.

HD:

Gọi số mắt xích TB tham gia p/ư với 1 phân tử Clo là n.

Ta có sơ đồ:

C_2nH_3nCl_n C_2nH_3n-1Cl_n+1 2nCO₂+(n-1)H₂O+(n+1)HCl

Từ tỉ lệ mol khí => n=7/3.

0,25

0,25×3

0,5

0,5.

Câu 4

(2,0đ)

1. Nếu bị bỏng do vôi bột thì người ta sẽ chọn phương án nào sau đây là tối ưu để sơ cứu ? Giải thích lí do chọn.

(1). Rửa sạch vôi bột bằng nước rồi rửa lại bằng dung dịch

amoniclorua 10%.

(2). Lau khô sạch bột rồi rửa bằng dung dịch amoniclorua 10%.

(3). Chỉ rửa sạch vôi bột bằng nước rồi lau khô.

(4). Lau khô sạch bột rồi rửa bằng nước xà phòng loãng.

HD: Phương án số 2 là tối ưu.Vôi bột khi gặp nước sẽ phản ứng toả nhiệt làm cho bỏng càng nặng hơn

{CaO + H₂O  Ca(OH)₂ + Q.}

Vì vậy cần phải lau khô bột trước đã rồi dùng một dung dịch có

tính axit trung hoà với Ca(OH)₂.

Dự kiến sai lầm của học sinh:

– Không nhớ vôi phản ứng với nước sẽ toả nhiệt.

– Không biết dung dịch amoniclorua có tính axit yếu.

– Không biết nước xà phòng có tính kiềm.

2.

– TN1: Ban đầu có kết tủa màu vàng, dung dịch màu vàng nâu nhạt dần, sau một thời gian có kết tủa đen xuất hiện.

(1) 2FeCl₃ + K₂S 2FeCl₂ +2KCl + S (vàng)

(2) FeCl₂ + K₂S FeS + 2KCl

(đen)

• TN2: Có kết tủa keo trắng xuất hiện

(3) AlCl₃ + 3NaAlO₂ + H₂O 4Al(OH)₃ +3NaCl

0,25

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 5

(2,0đ)

1. Bộ dụng cụ trên có thể thu được khí O₂, CO₂ và H₂S vì các chất này ít tan trong nước và được điều chế từ chất rắn và chất lỏng.

(1) H₂O₂ H₂O + ½ O₂ (A: H₂O₂ và B: MnO₂)

(2) CaCO₃ + 2 HCl CaCl₂ + CO₂ + H₂O

(3) FeS + 2 HCl FeCl₂ + H₂S

(B) (A)

2. NH₃, H₂S dùng CaCl₂ khan …

O₂, CO₂ dùng CaCl₂ hoặc H₂SO_{4 đặc}…

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,5

Câu 6

(2,0đ)

Cho 0,2 mol một este X tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,6 mol NaOH, sau phản ứng chỉ thu được 43,2 gam hỗn hợp muối và m gam ancol Y. Đốt cháy hoàn toàn m gam Y thu được 13,44 lít CO₂ (đktc) và 14,4 gam nước. Xác định công thức cấu tạo của X và viết phương trình phản ứng xảy ra.

HD:

Ta có n_NaOH/n_este = 3 => este 3 chức tạo bởi ancol 3 chức.

Tính đc ancol Y là C₃H₅(OH)₃.

TH1. RCOO RCOONa

R^’COO C₃H₅ + 3NaOH R^’COONa + C₃H₅(OH)₃.

R^’’COO R^’’COONa

Mol 0,2 0,6 0,2 0,2

Từ m_muối => R +R^’ + R^’’ = 15 => loại.

TH2. R COO RCOONa

COO C₃H₅ + 3NaOH COONa + C₃H₅(OH)₃.

R^’’COO R^’’COONa

Mol 0,2 0,6 0,2 0,2

Từ m_muối => R + R^’’ = 15

=> R = 14 (CH₂); R^’’=1(H) hoặc R = 0; R^’’=15 (CH₃)

Viết đúng 4 CTCT

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 7

(2,0đ)

Hỗn hợp A gồm C₆H₁₃O₄N và C₅H₁₄O₄N₂ (C₅H₁₄O₄N₂ là muối của axit cacboxylic hai chức) tác dụng vừa đủ với 700 ml dung dịch KOH 1M, thu được một ancol đơn chức, hai amin no kế tiếp trong dãy đồng đẳng và dung dịch B. Cô cạn B thu được 64,85 gam hỗn hợp C gồm ba muối khan có cùng số nguyên tử cacbon trong phân tử (trong đó có hai muối của hai axit cacboxylic và muối của một α-amino axit). Tìm công thức cấu tạo của X,Y và tính phần trăm của mỗi chất trong hỗn hợp A.

HD:

Theo đầu bài

=> CTCT X: [CH₃COO^–][⁺NH₃CH₂COOCH₂CH₃]

=> Y: [C₂H₅NH₃⁺][ ^–OOC-COO^–][⁺NH₃-CH₃].

Pt:

(1) [CH₃COO^–][⁺NH₃CH₂COOCH₂CH₃] + 2KOH —> H₂O +

CH₃COOK + NH₂CH₂COOK + C₂H₅OH

Mol: x x x

(2) [C₂H₅NH₃⁺][ ^–OOC-COO^–][⁺NH₃-CH₃ + 2 KOH — >

C₂H₅NH₂ + KOOC-COOK + NH₂-CH₃ + H₂O

Mol: y y

Vậy hỗn hợp C gồm

CH₃COOK: x mol

NH₂CH₂COOK: x mol

KOOC-COOK: y mol

m_hh=64,85 = 98x+113x + 166y (I)

n_KOH = 2x +2y = 0,7 (II)

=> x=0,15 và y=0,2.

=> m_A = 163.0,15 + 166.0,2= 57,65 gam

=> %m_X =42,41 %

%m_Y = 57,59%

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

Câu 8

(2,0đ)

a) Vì anot có 1 khí duy nhất nên đó là Cl₂: 0,14 mol. Z tác dụng với NaOH tạo kết tủa nên còn Cu²⁺ dư.

(-): Cu²⁺ + 2 e —> Cu (+) 2Cl^– —> Cl₂ + 2e

Mol 0,14 0,28 0,14 0,28 0,14 0,28

• t = 27020 s.

Dung dịch sau phản ứng gồm: Cu²⁺: x-0,14 mol.

H⁺: y mol.

Cl^–: y – 0,28 mol.

NO₃^–: 2x mol.

Dung dịch Z phản ứng vừa đủ với 220 ml dung dịch NaOH 2M, thấy xuất hiện 1,96 gam kết tủa

(1) H⁺ + OH^– — > H₂O

Mol: 0,4 0,4

(2) Cu²⁺ + 2 OH^– — > Cu(OH)₂

Mol: 0,02 0,04 0,04

=> Cu(NO₃)₂: 0,16 mol. HCl: 0,4 mol.

Cu(NO₃)₂: 0,32 M. HCl: 0,8 M.

b). Cho Z tác dụng với m gam Fe

Khí thu được là NO

Viết 2 pt (1) 3 Fe + 8 H⁺ + 2 NO₃^–  3Fe²⁺ + 2 NO + 4 H₂O

Mol 0,15 0,4 0,1

(2) Fe + Cu²⁺  Fe²⁺ + Cu

Mol 0,02 0,02 0,02

=> m-0,17.56+0,02.64=0,6 m

=> m= 20,6 gam.

=> V=2,24 lít

0,25

0,25

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

Câu 9

(2,0đ)

a).

Các pt: (1) H⁺ + OH^– — > H₂O

(2) Al³⁺ + 3 OH^– — > Al(OH)₃

(3) Mg²⁺ + 2 OH^– — > Mg(OH)₂

(4) Al(OH)₃ + NaOH —> NaAlO₂ + 2 H₂O.

– Từ đồ thị => x=0,1.

Tại mol OH^– = 1,1 => 1,1 = 0,1 + 4.2a+2a => a = 0,1.

Tại kết tủa max y = 0,1 + 3.2a + 2 a = 0,9.

b). Cho a mol Mg vào dung dịch chứa b mol Fe(NO₃)₃ và c mol Cu(NO₃)₂. Sau phản ứng thu được dung dịch chứa hai muối. Tìm mối quan hệ giữa a,b,c.

HD: (1) Mg + 2Fe³⁺  Mg²⁺ + 2Fe²⁺

(2) Mg + Cu²⁺  Mg²⁺ + Cu

(3) Mg + Fe²⁺  Mg²⁺ + Fe²⁺

dung dịch có 2 muối sp/ư là Mg (NO₃)₂ và Fe(NO₃)₂ dư => Mg hết, Cu²⁺, Fe³⁺ hết.

Theo bảo toàn e => 3n_Fe3+ + 2n_Cu2+ > 2 n_Mg ≥ 1.n_Fe3+ + 2n_Cu2+

=> 3b + 2c > 2a ≥ b + 2c

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

Câu 10

(2,0đ)

Gọi mol trong X gồm Fe₃O₄, Fe(NO₃)₂ và Cu có số mol a,b,c

– X + 1,44 mol HNO₃ và 0,24 mol NaNO₃

=> dung dịch Y gồm muối Fe (3a+b) mol,

Na^{+ ­}0,24 mol

Cu²⁺ : c mol

NO₃^–: 1,64+2b-t mol (bTN);

H⁺: 4t mol (Tính theo NO lần 2)

và (NO₂:t mol; NO:0,04 mol ) + (H₂O: t+0,08+4a mol)

– dung dịch Y +Cu 0,1 mol -> dd T Fe²⁺: 3a+b mol

Na⁺ 0,24 mol;

Cu²⁺ c+0,2 mol;

NO₃^–: 6a+2b+2c+0,64 mol.

( Bảo toàn điện tích của T)

Và NO: t mol + H₂O 2t mol

Một số phản ứng và bán p/ư

(1) 2H⁺ + O^-2  H₂O

(2) 4H⁺ + NO₃^– + 3e  NO + 2H₂O

(3) 2H⁺ + NO₃^– + 1e  NO₂ + H₂O

(4) 3Cu + 8 H⁺ + 2 NO₃^–  3Cu²⁺ + 2 NO + 4 H₂O

(5) Cu + 2 Fe³⁺  Cu²⁺ + 2 Fe²⁺

m_X = 232a+180b+64c=63,28 (I)

m_T = 56(3a+b) +23×0,24+64x(c+0,2)+ (6a+2b+2c+0,62)x62=166,96 (II)

BT H: => 1,44= 4t + 0,16+2.( t+4a) (III)

BT N: => 1,64+2b-t= t+6a+2b+2c+0,64 (IV)

=> a=0,1 mol; b=0,18; c=0,12; t=0,08.

=> KQ: %m _Cu = 12,14%

%m_Fe3O4=36,66%

%m_Fe(NO3)2=51,20%

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25