Tập luyện yếm khí (anaerobic, kỵ khí, thiếu khí) là những bài tập liên quan đến các đợt hoạt động thể chất ngắn, cường độ mạnh.
Những bài tập này được gọi là thiếu khí, khác với tập luyện hiếu khí aerobic, chúng không liên quan đến sự gia tăng hấp thụ và vận chuyển oxy. Trong quá trình tập luyện các bài tập thiếu khí, cơ thể chuyển hóa glucose trong trường hợp không có oxy, dẫn đến sự tích tụ axit lactic trong cơ bắp.
Tập luyện yếm khí Anaerobic là gì?
Tập luyện yếm khí anaerobic là các hình thức hoạt động không sử dụng Oxy để sản sinh ra năng lượng giúp cơ bắp chuyển động, mà phá vỡ đường (glucose) để tạo năng lượng.
Đặc trưng của những vận động này là sử dụng hết toàn bộ sức lực (hoặc gần như toàn bộ sức lực) trong những khoảng thời gian ngắn. Nghĩa là rất nhiều năng lượng được giải phóng trong một khoảng thời gian nhỏ, và nhu cầu oxy của bạn vượt quá lượng oxy cung cấp.
Các loại bài tập yếm khí
Các bài tập và chuyển động đòi hỏi những đợt bùng phát năng lượng mạnh là những ví dụ về bài tập yếm khí.
Những môn thể thao cần dùng sức lực trong thời gian ngắn như đẩy tạ, ném lao, những động tác tập tạ… là những vận động yếm khí. Các bài tập đó bao gồm :
Cử tạ;
Nhảy hoặc nhảy dây;
Chạy nước rút;
Luyện tập cường độ cao ngắt quãng (HIIT);
Đạp xe;
Các bài tập bằng trọng lượng cơ thể, chẳng hạn như chống đẩy.
Các chuyên gia khuyến nghị người trưởng thành thực hiện các hoạt động tăng cường cơ bắp cường độ vừa phải hoặc cường độ cao hơn ít nhất 2 ngày mỗi tuần.
Khi luyện tập các bài tập tăng cường cơ bắp, cần tập luyện tất cả các nhóm cơ chính thay vì chỉ tập trung vào các cơ ở phần trên hoặc dưới cơ thể.
Lợi ích của tập luyện yếm khí
Tương tự như tập thể dục hiếu khí, tập thể dục thiếu khí cũng có tác dụng tốt đối với sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, so với tập thể dục hiếu khí, tập thể dục thiếu khí đòi hỏi nhiều năng lượng hơn từ cơ thể trong khoảng thời gian ngắn hơn. Như vậy, tập thể dục thiếu khí có thể đặc biệt có lợi cho những người muốn giảm mỡ cơ thể.
Tập thể dục thiếu khí cũng giúp một người tăng hoặc duy trì khối lượng cơ bắp và mật độ xương.
Tăng sức mạnh và mật độ xương. Tập thể dục yếm khí – như rèn luyện sức đề kháng – có thể tăng sức mạnh và mật độ xương của bạn. Nó giúp làm giảm nguy cơ loãng xương, giúp xương chắc khỏe hơn.
Duy trì cân nặng. Tác động của tập thể dục aerobic thường xuyên lên lượng mỡ trong cơ thể là rất nhỏ, nhưng tập HIIT có thể giúp giảm lượng mỡ trong cơ thể ở dạ dày.
Tăng sức mạnh. Bài tập yếm khí có thể làm tăng sức mạnh của bạn.
Tăng cường trao đổi chất. Bài tập kỵ khí giúp tăng cường trao đổi chất vì nó xây dựng và duy trì cơ bắp. Bạn càng có nhiều cơ bắp, bạn sẽ đốt cháy nhiều calo hơn trong lần đổ mồ hôi tiếp theo. Tập thể dục cường độ cao cũng được cho là giúp tăng lượng calo đốt cháy sau khi tập luyện.
Tăng ngưỡng lactic. Bằng cách thường xuyên luyện tập trên ngưỡng yếm khí của bạn, cơ thể có thể tăng khả năng xử lý axit lactic, làm tăng ngưỡng lactic, hoặc tăng cao ngưỡng mệt mõi của bạn. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ có thể tập luyện dài hơn, sức bền của bạn tốt hơn.
Chống trầm cảm. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục kỵ khí như rèn luyện sức mạnh có thể cải thiện tâm trạng của bạn và thậm chí chống lại chứng trầm cảm → 10 cách phòng tránh trầm cảm.
Giảm nguy cơ mắc bệnh. Tăng cường sức mạnh và mật độ xương đạt được khi tập luyện kỵ khí cường độ cao, như tập squat và chống đẩy, có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim.
Bảo vệ khớp. Bằng cách xây dựng sức mạnh cơ bắp và khối lượng cơ, các khớp của bạn sẽ được bảo vệ tốt hơn, có nghĩa là bạn sẽ được bảo vệ tốt hơn để chống lại chấn thương.
Tăng cường năng lượng. Tập thể dục kỵ khí liên tục làm tăng khả năng lưu trữ glycogen của cơ thể (nguồn năng lượng dự trữ trong cơ thể), giúp bạn có thêm năng lượng cho đợt hoạt động thể chất cường độ cao tiếp theo. Điều này có thể cải thiện khả năng thể thao của bạn.
Nguy cơ của bài tập thiếu khí
Tập thể dục thiếu khí thường cần nhiều năng lượng hơn trên cơ thể và đòi hỏi mức độ gắng sức cao hơn. Vì vậy, nên đảm bảo rằng bản thân đã có nền tảng sức khỏe tương đối tốt trước khi tham gia các bài tập thiếu khí cường độ cao.
Những người có các vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là bệnh tim mạch nên hỏi ý kiến bác sĩ trước tiến hành luyện tập một loại hình thể dục thiếu khí nào.
Nên tuân thủ theo hướng dẫn của huấn luyện viên cá nhân khi mới bắt đầu các bài tập thiếu khí lần đầu tiên. Điều này có thể đảm bảo được sự chính xác của các động tác nhằm giảm nguy cơ quá sức hoặc chấn thương.
Tập luyện hiếu khí (aerobic, ưa khí) là những bài tập có cường độ trung bình nhẹ mà cơ thể có thể duy trì được những vận động này trong một thời gian dài liên tục.
Khác với các bài tập yếm khí anaerobic sử dụng sức mạnh thì các bài tập hiếu khí (aerobic) là các bài tập thể dục về sức bền, trong đó cơ bắp phối hợp và vận động một cách nhịp nhàng trong một thời gian dài. Được gọi là hiếu khí vì các bài tập này cần oxy để tạo năng lượng. Các bài tập hiếu khí làm tăng nhịp tim và nhịp thở để cung cấp nhiều oxy hơn cho cơ bắp.
Tập luyện hiếu khí là gì?
Tập thể dục hiếu khí (hay còn gọi là tập aerobic hay thể dục nhịp điệu) thường xuyên và liên tục, chẳng hạn như đi bộ, đạp xe hoặc bơi lội, có thể giúp bạn sống lâu và khỏe mạnh hơn.
Trong vận động hiếu khí, cơ thể sử dụng khí Oxy để đốt mỡ (chất béo) và chuyển hóa thành năng lượng giúp cơ bắp chuyển động, do đó nó có tên gọi là “vận động hiếu khí”. Vận động này giúp tiêu thụ mỡ trong cơ thể, nhờ vậy hiệu quả chính của nó là giúp giảm cân và giảm nguy cơ bị bệnh cao huyết áp,…
Hiếu khí có nghĩa là sử dụng oxy để trao đổi chất nhằm tạo năng lượng khi chạy. Thông thường, chạy đường dài thường sử dụng hệ hiếu khí để chuyển hóa năng lượng.
Trong khi tập luyện các bạn tập “hiếu khí”, bạn thở nhanh hơn và sâu hơn so với khi nhịp tim của bạn ở trạng thái nghỉ ngơi. Bạn tối đa hóa lượng oxy trong máu, do đó nhịp tim của bạn tăng lên, làm tăng lưu lượng máu đến các cơ và trở lại phổi. Điều này có nghĩa cơ bắp của bạn được bơm oxy đầy đủ để tạo ra năng lượng cho các vận động duy trì. Điều này chiếm đến 85-90% năng lượng cần thiết trong một cuộc chạy dài.
Lợi ích của tập luyện hiếu khí
Nhìn chung, các bài tập hiếu khí làm tăng nhịp tim, nhịp thở và tăng cường lưu thông máu, từ đó cải thiện sức khỏe tim mạch.
Vận động hiếu khí sử dụng chất béo trong cơ thể làm nguyên liệu chính để sản sinh ra năng lượng, do đó nó sẽ giúp làm giảm bớt LDL Cholesterol và chất béo trung tính (Triglycerid).
LDL Cholesterol hay còn gọi là “Cholesterol xấu” nếu có quá nhiều trong cơ thể có thể làm hỏng các động mạch làm ảnh hưởng đến việc truyền máu từ tim đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Phát triển mao mạch
Các mao mạch là những mạch máu nhỏ nhất trong cơ thể, chúng giúp cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các mô cơ, đồng thời thải các chất thải ra ngoài. Số lượng mao mạch bạn có xung quanh mỗi sợi cơ càng nhiều, bạn càng có thể vận chuyển oxy và carbohydrate vào cơ bắp nhanh hơn.
Tập luyện hiếu khí đặc biệt làm tăng số lượng mao mạch trên mỗi sợi cơ. Nó cũng cải thiện khả năng của việc bạn có thể cung cấp oxy để tạo thành năng lượng cho cơ bắp hoạt động và tốc độ chúng có thể loại bỏ các chất thải như axit lactic.
Tăng hàm lượng Myoglobin của các thớ cơ
Myoglobin là một loại protein đặc biệt trong cơ bắp của bạn giúp liên kết oxy đi vào các sợi cơ.
Khi oxy bị hạn chế do vận động, myoglobin giải phóng oxy đến các ty thể để tạo ra nhiều năng lượng hơn. Khi bạn càng có nhiều myoglobin trong các sợi cơ, càng nhiều oxy sẽ được trữ trong cơ thể bằng việc tập luyện hiếu khí. Điều này được áp dụng trong lúc thi đấu các cự ly đường dài. Tập luyện hiếu khí làm tăng hàm lượng myoglobin trong các sợi cơ của bạn.
Phát triển ty thể (mitochondria)
Ty thể là cơ quan siêu nhỏ được tìm thấy trong các tế bào cơ bắp của bạn nhằm hỗ trợ sản xuất ATP (năng lượng). Với sự hiện diện của oxy, ty thể giúp phân tách tinh bột (carbohydrate), chất béo và chất đạm (protein) thành năng lượng sử dụng.
Lượng ty thể này có một số lượng nhất định trong cơ thể, nhưng nếu bạn có càng nhiều ty thể và mật độ của chúng càng lớn, thì bạn càng tạo ra được nhiều năng lượng hơn trong lúc vận động. Tập luyện hiếu khí làm tăng cả số lượng lẫn kích thước của các ty thể trong những sợi cơ của bạn.
Hạ huyết áp
Tập thể dục nhịp điệu có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng cao huyết áp. Theo một phân tích toàn diện nhằm khám phá tác dụng của tập thể dục nhịp điệu đối với việc giảm huyết áp ở bệnh nhân cao huyết áp thì tập thể dục nhịp điệu là một phương pháp điều trị không dùng thuốc tiềm năng, có thể cải thiện huyết áp của bệnh nhân tăng huyết áp cơ bản.
Giúp điều chỉnh lượng đường trong máu
Tập thể dục thường xuyên có thể giúp điều chỉnh nồng độ insulin và giảm lượng đường trong máu, đồng thời cũng có thể kiểm soát cân nặng. Trong một nghiên cứu về các bệnh nhân tiểu đường loại 2, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng bất kỳ hình thức tập thể dục nào (tập thể dục nhịp điệu hoặc tập thể dục kháng lực) đều có thể có những tác dụng này.
Hỗ trợ giấc ngủ
Nếu bạn không thể ngủ vào ban đêm, hãy thử tập thể dục nhịp điệu ban ngày. Một nghiên cứu trên những người có vấn đề về giấc ngủ mãn tính chỉ ra rằng: các chương trình tập thể dục nhịp điệu thường xuyên kết hợp với giáo dục vệ sinh giấc ngủ (sleep hygiene) là một cách hiệu quả để điều trị chứng mất ngủ. Nghiên cứu yêu cầu những người tham gia tập thể dục nhịp điệu trong 16 tuần, sau đó điền vào bảng câu hỏi về giấc ngủ và tâm trạng tổng thể của họ. Nhóm thí nghiệm phản ánh chất lượng và thời lượng giấc ngủ tốt hơn, mức độ tỉnh táo và sức sống vào ban ngày cũng được cải thiện.
Các hình thức tập thể dục hiếu khí
Đi bộ
Đi bộ là một trong những bài tập aerobic đơn giản và dễ thực hiện nhất. Bạn có thể thay đổi cường độ để phù hợp với mức độ thể lực của mình.
Ngoại trừ giày đi bộ, bài tập này không yêu cầu bất kỳ thiết bị đặc biệt nào. Dù ở trong nhà hay ngoài trời, bạn có thể đi bộ ở hầu hết mọi nơi. Đi bộ thường là kế hoạch tập thể dục đầu tiên đối với hầu hết mọi người hoặc là một phương pháp thay thế cho các bài tập có nhiều tác động khớp.
Đạp xe
Đạp xe là một bài tập thể dục nhịp điệu khác. Bạn có thể sử dụng máy chạy xe đạp hoặc xe đạp thông thường.
Đối với những người không thể đi bộ trong thời gian dài do viêm khớp hoặc các vấn đề chỉnh hình khác, đạp xe có thể là lựa chọn lý tưởng. Kết hợp đi bộ và đạp xe có thể mang lại lợi ích cho tim mạch mà không gây đau cục bộ trong thời gian ngắn. Đạp xe cũng là một lựa chọn tốt cho những người thừa cân trên 20 kg, nó có thể giúp tăng cường tim mạch mà không gây áp lực có thể gây ra khi đi bộ lên lưng, hông, đầu gối và mắt cá chân.
Tập với máy trượt tuyết, leo cầu thang, bước, máy elip, máy chèo thuyền
Những loại thiết bị này có thể mang lại hiệu quả tốt cho quá trình tập luyện aerobic, và mỗi loại máy đều có những ưu nhược điểm riêng.
Đối với những người tập gym với khối lượng nhẹ, những loại máy này cũng có thể mang lại những lợi ích tốt. Để xác định xem các loại máy này có phù hợp với khả năng của bạn hay không, hãy thử trước ở các cửa hàng hoặc trung tâm thể dục. Đối với những người có vấn đề về đầu gối hoặc hông nên tránh leo cầu thang và các bài tập yêu cầu dẫm đạp vì những loại máy này sẽ tạo thêm nhiều áp lực lên các khớp. Máy trượt tuyết yêu cầu cơ thể phải có khả năng phối hợp trên mức trung bình. Ưu điểm của những chiếc máy này là hoạt động trong nhà, bất chấp thời tiết nào cũng có thể tiến hành tập luyện.
Bơi lội
Bơi lội là một bài tập thể dục nhịp điệu tuyệt vời. Đối với những người mới bắt đầu tập luyện hoặc những người có sức khỏe không tốt, có thể khó duy trì cường độ thích hợp trong vòng 30 đến 60 phút. Những người bị bệnh tim nên thảo luận về kế hoạch bơi lội với bác sĩ trước khi bắt đầu. Đi bộ trong nước là một lựa chọn tốt cho bệnh nhân đau khớp. Sức nổi do nước có thể làm giảm áp lực lên khớp.
Chạy bộ, nhảy aerobic
Đối với những người khỏe mạnh, những bài tập này là những bài tập an toàn và có lợi. Cả hai đều có thể được thực hiện trong nhà, vì vậy bạn có thể tập luyện quanh năm. Bất kỳ ai có vấn đề về chỉnh hình hoặc các triệu chứng như đau ngực hoặc khó thở nên tránh các hoạt động này. Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục nào, hãy nhớ liên hệ với bác sĩ hoặc huấn luyện viên phục hồi chức năng để tham khảo ý kiến.
Lần trước, chúng tôi đã giới thiệu 10 lời khuyên về sức khỏe của bác sĩ Trần Quốc Khánh, dưới đây là 36 cách đơn giản để có một cuộc sống khỏe mạnh và tràn đầy hạnh phúc.
Khi ăn cần chú trọng đến chất lượng, không ăn theo số lượng thực phẩm, cố gắng không tiết kiệm trong ăn uống. Dinh dưỡng là nền tảng của sống khỏe và sống lâu.
Luôn đi bộ mỗi khi có thể vì nhờ vận động tích cực cơ thể bạn sẽ không “tích lũy” mỡ.
Khi đi ăn ở tiệm không nên ăn các món mà bạn cảm thấy nghi ngờ bởi các món ăn này có thể khiến bạn bị ngộ độc hoặc đau bụng làm hao mòn sức khỏe.
Tất cả thực phẩm nên lưu giữ trong tủ lạnh để làm chậm quá trình phân hủy. Vứt bỏ tất cả những thực phẩm đã quá hạn sử dụng.
Nếu công việc của bạn ở tư thế ngồi nhiều thì cứ mỗi giờ bạn lại bỏ ra 3 phút để vận động – căng giãn toàn bộ cơ thể, co duỗi gối và cổ chân, quay người sang hai bên, nâng hạ hai vai… tất cả những gì có thể khiến bạn không ngồi lỳ trên ghế.
Bỏ hút thuốc, điều này không những tiết kiệm tiền mà quan trọng hơn nó sẽ “cứu” cơ thể bạn khỏi rất nhiều chất độc hại do thuốc lá gây ra, trong đó có nicotin.
Lo lắng ít nhất có thể, tốt nhất là không lo lắng gì cả. Con người càng căng thẳng càng chóng già. Hơn nữa, lo lắng là nguyên nhân của nếp nhăn và rụng tóc.
Không mua rau quả với lượng lớn. Cố gắng mua một lượng vừa đủ ăn trong 2 ngày gần nhất.
Hạn chế lượng cồn vào cơ thể, tuân thủ văn hóa sử dụng cồn, giữ cho cơ thể không rơi vào tình trạng bất lợi.
Nếu bạn tức giận hãy thể hiện, đừng giữ trong lòng. Cơn giận dữ được giải tỏa sẽ tốt cho sức khỏe hơn rất nhiều so với việc giữ nó lại trong lòng.
Đừng còng lưng, luôn đứng và ngồi với một tấm lưng và chiếc cổ thẳng vì rất nhiều bệnh có liên quan đến cột sống.
Cố gắng có thể uống được nhiều nước hơn. Lượng nước trung bình một ngày cơ thể cần 1,5 – 2 lít, trong đó 50% chất lỏng từ canh, súp, trà, nước quả…
Cố gắng là người có gia đình. Các chuyên gia của các nước khác nhau đều khẳng định những người có gia đình có thể sống thọ hơn 5 – 7 năm so với những người độc thân.
Khi nấu ăn cố gắng hạn chế các món rán, làm nhiều hơn các món luộc, tốt nhất là hấp.
Từ chối tất cả các thực phẩm có chứa chất gây ung thư, trong đó chủ yếu là các thực phẩm ướp muối, chiên dầu mỡ, chế biến ở nhiệt độ cao, các loại thực phẩm đóng hộp, ngâm giấm, ướp muối có chứa nitrít natri… 50 gram xúc xích ướp muối chứa lượng chất gây ung thư bằng khói của một điếu thuốc lá, một hộp cá trích đóng hộp tương đương với 60 điếu thuốc lá.
Hãy ngủ tối thiểu 8 giờ một ngày, trong đó điều quan trọng nhất là phải ngủ đều đặn, muốn vậy cần đi nằm ngủ vào một giờ nhất định mỗi ngày. Giấc ngủ giúp phục hồi thể lực, làm cho đầu óc tỉnh táo, tăng trí nhớ và sự tập trung, đem lại một trạng thái tinh thần thoải mái, tăng cường hệ miễn dịch.
Hãy đuổi tâm trạng buồn đi. Những người bi quan là những người dễ mắc bệnh trầm cảm mạn tính, nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh khác.
Đừng nâng vật nặng bởi chúng sẽ làm tăng đáng kể áp lực lên các đĩa đệm và đốt sống. Thậm chí những người có lưng khỏe cũng không khuyến cáo nâng một vật có trọng lượng quá 15kg.
Hãy tập thể dục thể thao, 150 phút tập luyện mỗi tuần giúp bạn trẻ ra đến 5 tuổi. Tập môn gì điều đó do bạn tự quyết định, điều quan trọng là phải duy trì tập đều đặn. Khiêu vũ, yoga, đi bộ là những môn thể thao phù hợp. Những bài tập thể lực, chạy, những môn thể thao đối kháng cần thận trọng vì bạn rất dễ bị chấn thương khi tập luyện, cũng như bạn cần tập dưới sự giám sát của các chuyên gia.
Đừng ở lỳ trong nhà, hãy tích cực gặp gỡ bạn bè, tích cực đến nhà hát, rạp chiếu phim, viện bảo tàng…. Cuộc sống càng nhiều cảm xúc tích cực càng nhận được nhiều phần thưởng xứng đáng.
Hãy tắm rửa hàng ngày, chúng rất có ích không chỉ đối với cơ thể mà cả tinh thần của bạn. Nước ấm giúp bạn được thư giãn, nghỉ ngơi và làm sạch da, một vài cách tắm còn giúp bạn giảm cân.
Hãy ôm, hôn càng nhiều càng tốt. Các chuyên gia tâm lý khuyên bạn hãy ôm một nửa của mình, những người thân yêu, những người bạn cảm thấy yêu mến không dưới 8 lần một ngày.
Đừng bỏ ăn sáng bởi đây là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày. Đàn ông bỏ ăn sáng thường có nguy cơ bị đột quỵ và các bệnh về tim nguy hiểm khác cao hơn 27% so với những người ăn sáng đều đặn.
Hãy đặt cây xanh trong phòng, chúng không chỉ trang trí cho căn phòng của bạn trong những ngày mưa mà còn có những tác dụng chữa bệnh.
Hãy đi bơi, nó giúp củng cố hệ miễn dịch, rèn luyện sức khỏe, nâng cao sức mạnh và sức bền cho cơ thể, phát triển một cách cân đối hệ cơ của toàn bộ cơ thể, phòng ngừa các bệnh về cột sống và khớp, lẽ dĩ nhiên là giảm cân.
Hãy nằm ngủ trên đệm và gối chuẩn. Ga trải giường ngủ cũng rất quan trọng
Hãy cảnh giác với các loại mỹ phẩm. Cần biết rõ tính chất da của mình để lựa chọn mỹ phẩm phù hợp. Ngoài ra, cần bảo quản tốt mỹ phẩm.
Hãy xông hơi, càng nhiều càng tốt vì xông hơi không chỉ làm cho bạn cảm thấy dễ chịu mà còn rất có ích đối với sức khỏe.
Cố gắng đừng cãi nhau, nếu mâu thuẫn bắt đầu hãy tìm mọi cách để kiềm chế, hạn chế đến mức thấp nhất các xung đột.
Ăn mật ong, mật ong chứa rất nhiều chất bổ cho cơ thể glucose, sacharose, fructose, protid, acid amin, các khoáng chất và các chất vi lượng… điều quan trọng là các chất này đều không phải hóa chất.
Đừng quên đánh răng vào mỗi sáng và mỗi tối, các nha sĩ khuyến cáo việc đánh răng không thể thay thế bằng nhai kẹo cao su hay súc miệng.
Đừng chịu đựng, đói, khát, nóng, lạnh, đau… đó là những tín hiệu của cơ thể báo cho bạn biết bạn cần ăn hoặc uống một chút, hay phải đi khám thầy thuốc.
Hãy tìm những công việc, những việc làm mà bạn yêu thích, nhớ rằng công việc không chỉ đem lại tiền bạc mà nó còn làm cho ta cảm thấy hài lòng về tinh thần.
Thường xuyên nghỉ ngơi, lên kế hoạch và thực hiện những chuyến đi du lịch, tạo cho mình nhiều cảm xúc mới, ấn tượng mới.
Hãy giữ ở trong nhà tất cả những loại thuốc cần thiết, không nhất thiết chúng phải ở trong tay bạn nhưng bạn có thể lấy được khi cần đến chúng. Loại trừ các thuốc đã quá hạn sử dụng.
Đừng sợ bác sĩ, bất kỳ ai muốn có sức khỏe đều phải được kiểm tra sức khỏe định kỳ. Hãy nhớ rằng sức khỏe của bạn ở trong tay bạn, cụ thể là ở trong nỗ lực không bỏ qua bệnh nặng, thời điểm phát hiện ra chúng của chính bạn.
Chúng tôi xin giới thiệu 10 lời khuyên về sức khỏe của bác sĩ Trần Quốc Khánh (bệnh viện Việt Đức). Hi vọng sẽ giúp ích cho bạn đọc, các tiêu đề phụ và hình ảnh do chúng tôi biên tập lại.
1. KHÔNG DỄ DÃI TRONG ĂN UỐNG
Ai cũng biết rằng, rất nhiều bệnh tật từ miệng vào. Biết vậy những có mấy ai quan tâm đến những gì ta cho vào miệng hằng ngày?
Rất nhiều người đang chỉ biết rằng “mình thích là được, mình thấy ngon miệng là ok”, chính lối suy nghĩ đó sẽ “bắt” những người ấy phải trả giá bằng sức khoẻ, bằng mạng sống.
Trà đá-nhân trần vỉa hè, tương ớt-xì dầu không rõ nguồn gốc, quẩy-hành phi ở quán, lẩu vỉa hè, rượu cuốc lủi, lạp xưởng, sườn & thịt xiên nướng, chân gà tẩm ướp nướng, rau củ quả nướng cháy, đồ nhậu quán bia, tiết canh, các loại gỏi… Ngộ độc, tiêu chảy, suy gan thận cấp tính, sán lá gan (thậm chí sán trong não, sán trong cột sống), ung thư đường tiêu hoá, ung thư gan… nguyên nhân ít nhiều cũng từ đây mà ra, anh chị ạ.
Hình ảnh nơi làm tương ớt trong một phóng sự của ANTV
Thực trạng ở đất nước chúng ta hiện nay ai cũng biết: Nguyên vật liệu, vệ sinh an toàn thực phẩm, chất bảo quản phụ gia… chưa được kiểm duyệt đầy đủ.
Vậy nên bác sĩ khuyên mọi người chỉ nên dùng những gia vị thiên nhiên như ớt tươi, tỏi, chanh, dấm, tiêu nguyên hạt, các loại rau thơm tươi… trong bữa ăn hằng ngày. Những gia vị khác, nếu tự làm hoặc biết rõ nguồn gốc, hãy sử dụng. Còn đồ nướng, chúng ta đang sử dụng quá nhiều, rất không tốt, anh chị ạ. Và không bữa cơm nào lành mạnh, ấm cúng, sức khoẻ bằng chính gia đình mình lựa chọn, chuẩn bị.
2. KHÔNG ĂN UỐNG QUÁ NHIỀU
Chào bình minh lo ăn sáng cafe, hơn 10h trưa đã loay xoay nghĩ đi ăn gì, tối về nhậu. Cơ thể chúng ta không cần nhiều thức ăn đến vậy, anh chị ạ.
Mọi người thường chào nhau với câu cửa miệng “Hôm nào ngồi nhậu bữa nhé”. Có quan trọng gì đâu phải không anh chị? Có duyên thì sẽ gặp trong cuộc đời này, hẹn nhậu làm chi.
Để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong ngày, Bs khuyên anh chị tập trung vào bữa sáng thật chu đáo và đủ đầy, vì đó là nguồn năng lượng chính cho cả một ngày dài bận rộn, bữa trưa ăn nhẹ, bữa tối thì rất hạn chế, vì khi anh chị mang một dạ dầy đầy thức ăn lên giường ngủ, chỉ làm tồi tệ hơn hệ tiêu hoá cũng như các bệnh toàn thân của anh chị mà thôi, buổi tối cơ thể chúng ta cần rất ít năng lượng.
Ngoài việc ăn uống quá nhiều, chúng ta còn có một số “sai lầm” trong ăn uống đi kèm như ăn sáng thì ít mà ăn tối nhậu đêm quá nhiều (thực tế cần làm ngược lại mới tốt cho sức khoẻ), thích xào-rán-quay-nướng thay vì hấp-luộc-kho-nấu canh, sử dụng nhiều nước ngọt đóng chai để “chiều-phỉnh” con trẻ thay vì nước lọc-nước trái cây tươi, dùng thịt quá nhiều thay vì rau củ quả, thích đồ hộp đóng sẵn rất “Tây” như sườn cừu-thịt hun khói-dăm bông-thịt nguội… thay vì những bữa cơm gia đình tự nấu.
Những sai lệch đó về lâu dài sẽ làm chúng ta loét dạ dày, phệ bụng, cao huyết áp, gan nhiễm mỡ và cả tăng mỡ máu, rối loạn chuyển hoá, goute, trẻ em béo phì…
3. CHĂM CHỈ VẬN ĐỘNG
Mọi người thời sinh viên hay thanh niên đôi mươi có thể thao chút ít nhưng mặc nhiên khi ra trường, đi làm, lập gia đình vợ con là tự cho phép mình không cần thể thao và suy nghĩ rằng đương nhiên cơ thể luôn khoẻ mạnh.
Lý do thì vô cùng, nhưng cơ bản là mỗi chúng ta đang quá lười, thích hưởng thụ mà không chịu rèn dũa bản thân, nhiều người còn tỏ ra thích thú vì… bụng phệ, cổ ngấn nhưng ví dầy. Họ lấy đó làm “tự hào” để chứng tỏ mình là boss, chứng tỏ mình thành đạt, lắm tiền.
Khi bước qua tuổi 40, anh chị sẽ cảm nhận rõ sức khoẻ của mình “lao dốc” nhanh đến mức nào. Đến lúc đó, chúng ta sẽ ko kịp “quay đầu” trở lại hoặc tiền bạc bao nhiêu cũng không mua nổi sức khoẻ nữa, anh chị ạ.
Không vận động thể thao là đang tự giết mình, anh chị nhé! Bs chứng kiến rất nhiều người đi lên tầng 3-4 của toà nhà cũng chờ thang máy dù có thể 5-7’ sau thang mới xuống, nếu quá bận rộn sao anh chị không tranh thủ những lúc như vậy để đi thang bộ vận động thể chất 1 chút? Hoặc trước khi đi tắm, các chị sao không tranh thủ vận động 30’ với gym, yoga, suối nguồn tươi trẻ… tại nhà hoặc các nam nhi không làm dăm chục quả hít đất, tạ tay hay hít vài chục cái xà đơn, dăm ba chục cái gập cơ bụng… Rất có ý nghĩa cho sức khoẻ đó, anh chị ạ.
Rất nhiều người thèm muốn ngồi tụ tập với nhau mỗi ngày, rất khó để về nhà ăn tối cùng gia đình trong vài ba ngày liên tiếp. Lấy lý do tiếp khách, gặp gỡ bạn bè… để cho mình được đi ăn nhậu, được phê say.
Thêm nữa, đó là “tệ nạn” hút thuốc lá. Hình ảnh quen thuộc hiện nay, khi rượu vào, thuốc lá sẽ phì phèo, vậy là ta “đẳng cấp”. Anh chị có biết, tác hại của thuốc lá tăng lên rất nhiều lần khi dùng cùng rượu-bia. Với thể hình thấp bé, ăn uống vô tổ chức, không tập thể dục… thanh niên chúng ta chỉ còn là nô lệ cho bia rượu mà thôi.
Với đất nước mình, sẽ không sai khi nói tệ nạn ngày trước là cần sa, còn bây giờ là bia rượu thuốc lá, anh chị ạ. Nhiều thanh niên mới 30-35 tuổi nhưng khi gặp Bs không thể nhận ra. Hàm răng vàng khè do khói thuốc, mái tóc xơ cứng, da nhăn lưng gù cơ nhão, thần thái sức sống không còn… Tất cả cùng vì ăn nhậu phá sức, sống quá dễ dãi với bản thân mình, anh chị ạ. Nhìn vào đó, chúng ta mong đợi điều gì tốt đẹp ở tương lai?
5. NÊN KIỂM TRA SỨC KHỎE ĐỊNH KÌ
Có bao nhiều phần trăm trong số anh chị chủ động đi KIỂM TRA SỨC KHOẺ ĐỊNH KỲ & có QUỸ SỨC KHOẺ HẰNG NĂM?
Khi khám bệnh Bs thường tư vấn bệnh nhân nên chủ động đi nội soi đường tiêu hoá, khám sản phụ khoa, chụp x-quang phổi, siêu âm kiểm tra các cơ quan bộ phận… định kỳ hằng năm, tuy nhiên không ít lần bệnh nhân cho biết “Hiện không thấy có triệu chứng gì nên tôi chưa muốn đi kiểm tra”. Khi còn những suy nghĩ như vậy thì bệnh tật của chúng ta còn nặng nề và muộn màng lắm, anh chị ạ.
Bs ví dụ với những khối u đường tiêu hoá, đợi đến lúc ta ăn không ngon miệng, gầy sút cân, đi ngoài phân đen thậm chí là tắc ruột… thì khối u đã phát triển hằng năm rồi, bệnh đã ở giai đoạn muộn lắm rồi. Sự thành công của điều trị chủ yếu dựa vào việc dự phòng cũng như chủ động đi tầm soát, kiểm tra và phát hiện bệnh khi tổn thương còn rất sớm. Thậm chí ở một số nước phát triển, người ta còn chủ động cắt dạ dày khi có những tổn thương nguy cơ ung thư hoá cao, hoặc chủ động phẫu thuật cắt vú khi bệnh nhân có tiền sử gia đình và hệ gene nguy cơ cao mắc ung thư vú.
Thành lập “Quỹ sức khoẻ gia đình hằng năm” khác với tích tiền để đề phòng lúc ốm đau bệnh tật, anh chị ạ. Tích tiền để đề phòng lúc ốm đau nghĩa là chúng ta luôn ở thế bị động, chấp nhận khi có bệnh xảy đến, chúng ta lấy số tiền đó đi chữa trị. Ai cũng hiểu rằng, đợi bệnh xảy đến rồi đi chữa nghĩa là ta đang giải quyết… khúc cuối của con đường bệnh tật, vô cùng tốn kém mà nhiều lúc còn không cứu được mạng sống. Với quỹ sức khoẻ gia đình, mỗi năm ta chủ động trích một số tiền nhất định đi kiểm tra, bảo dưỡng, chủ động ”đi tắt đón đầu” bệnh tật và giải quyết nó khi còn trong “trứng nước”, hiệu quả chữa trị sẽ cao hơn & kinh phí cũng ít hơn, phải không anh chị? Mua sắm áo quần giầy dép dăm mười triệu chúng ta dễ dàng xuất toán, khám chữa bệnh vài triệu ai đó đã so đo…
Bệnh nhân sẽ còn nhiều khi suy nghĩ này đang là phổ biến, anh chị ạ. Bs mạnh dạn nói ra như vậy.
6. KHÔNG DÙNG THUỐC CHỮA BỆNH KHÔNG KIỂM SOÁT
Xin anh chị hiểu, thuốc tây là hoá chất tổng hợp, không “bổ béo” gì ở đây cả. Nó là con dao hai lưỡi. Còn thuốc nam, thuốc lá, thuốc gia truyền… có rất nhiều những thành phần pha trộn, còn hàm lượng thì chúng ta càng không thể kiểm soát.
Thêm nữa, mọi người thường rất nhanh lựa chọn uống thuốc – chữa bệnh ngay khi có triệu chứng, trong khi việc thăm khám, chẩn đoán chưa được thực hiện, Bs hỏi bị bệnh gì cũng không biết. Đây là vấn đề nhức nhối của người dân mình.
Trước khi chữa trị, điều đầu tiên chúng ta cần biết đó là chúng ta đang bị bệnh gì, đây là nguyên tắc tối thiểu đầu tiên, anh chị ạ. Có không ít bệnh nhân đến phòng khám kêu than vì đau cột sống, đi chữa trị khắp nơi nhưng không đỡ, vậy mà khi Bs hỏi bác bị bệnh gì, phim ảnh chụp đâu rồi thì chỉ nhận lại được câu trả lời ú ớ, phim chưa chụp hoặc chỉ vài tấm x-quang đơn giản đã chụp từ lâu.
Trước khi bắt đầu điều trị, Bs khuyên anh chị nên hỏi những câu này với nhân viên y tế: Tôi bị bệnh gì? Mức độ nguy hiểm và ảnh hưởng của bệnh đến sức khoẻ? Các hướng điều trị và tiên lượng? Thuốc-giải pháp điều trị có những ưu nhược điểm-nguy cơ gì? Nếu thấy mọi thứ rõ ràng & tin tưởng, chúng ta mới bắt đầu quá trình chữa trị, anh chị nhé!
7. HẠN CHẾ TIẾP XÚC QUÁ NHIỀU ĐỒ NHỰA
Cùng với ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm thực phẩm thì “lạm dụng” nhựa trong cuộc sống cũng đang vô tình làm sức khoẻ của chúng ta giảm sút nghiêm trọng.
Túi bóng đựng xôi, đựng nước canh-bún, bát nhựa đựng đồ ăn ở nhà, hộp nhựa bảo quản thực phẩm, ống hút nhựa… Chưa kể đến đồ nhựa chúng ta tiếp xúc hằng ngày qua áo quần, giầy dép, bàn chải đánh răng, bàn ghế ngồi…
Bs đã từng chia sẽ nghiên cứu của giáo sư người Hà Lan về hạt bụi nhựa, khi tiếp xúc, sử dụng đồ nhựa thì những hạt bụi nhựa li ti sẽ vào cơ thể chúng ta và gây ra những rối loạn, tổn thương không thể sữa chữa.
Bs khuyên anh chị, đẳng cấp thì sử dụng đồ sứ, thuỷ tinh, dân dã thì sành, sứ, túi vải, túi cói, túi mây đan, túi giấy, nắm lá chuối và tuyệt đối không dùng đồ nhựa đựng-bảo quản thực phẩm đồ ăn, anh chị nhé!
8. GIẢM BỚT SỐNG VỚI BÊ TÔNG-ĐIỀU HOÀ
Trong năm qua anh chị đã cho các cháu về với núi rừng, ra với biển hay đơn giản hơn, ra ngoại ô chơi được mấy lần? Hay chủ yếu cuối tuần anh chị cùng các cháu đến các siêu thị, chợ, trung tâm mua sắm và suốt cả tháng trời sống trong điều hoà, máy lạnh, ngồi trên ô tô.
Một ví dụ nhỏ thôi, anh chị có biết năm 2017 Hà Nội có bao nhiều ngày không khí đạt tiêu chuẩn không? Biết kết quả anh chị sẽ giật mình đó.
Hãy cùng gia đình, con trẻ ra ngoại ô, chạy nhảy vui đùa cùng đất cát, cỏ cây, tự tay các cháu lấm bùn đất, bắt sâu bướm, hái hoa, hãy để chân trần của con trẻ chạy đùa trên đất cát… Những hoạt động đó giúp ích rất nhiều cho con trẻ & cả chính chúng ta trong việc làm sạch phổi, cần bằng cuộc sống, tránh tự kỹ-stress.
Bs biết có một nước Bắc Âu đã cho phép Bs kê đơn “làm vườn, làm trang trại” hay “Trồng hoa, chăn cừu…” cho những bệnh nhân bị trầm cảm hay rối loạn về tinh thần, anh chị ạ. Họ đã sống xa rời thiên nhiên cỏ cây hoa lá quá lâu & đang “mắc kẹt” với thế giới hiện đại, với smartphone, với những màn hình led xuất hiện ở khắp nơi…
9. Chúng ta có đang STRESS?
Bs để ý thấy mọi người bây giờ rất dễ nổi cáu-văng tục-buông lời cay đắng với người khác khi có việc không hài lòng hoặc nụ cười tự nhiên-thân thiện cũng ít xuất hiện hơn. Sự giúp đỡ nhau trong cuộc sống, chìa bàn tay ra nâng đỡ nhau, tin tưởng nhau… cũng khó khăn hơn. Khi sống gồng mình bon chen, giận dữ thù hận hay nghi ngờ đỗ kỵ… cơ thể chúng ta sẽ tự động sản xuất ra những hóc-môn nội sinh vô cùng độc hại, chúng gây rối loạn cơ thể & suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng, đó chính là căn nguyên của rất nhiều bệnh tật (cao huyết áp, tai biến, mất ngủ kéo dài, loét dạ dày, ung thư…)
Kết quả sẽ ngược lại khi ta chọn lối sống nhẹ nhàng, thanh thản & sẵn sàng buông bỏ khi cần thiết, anh chị ạ. Với riêng Bs, Bs chọn thà người phụ ta nhưng ta không phụ người, ai đối xử không tốt với Bs, Bs chỉ nghĩ rằng, họ đã mất đi một người bạn và cũng đã mất đi luôn một người bác sĩ vô cùng… đẹp trai.
10. TÌM HIỂU KIẾN THỨC VỀ SỨC KHỎE
KIẾN THỨC NỀN về sức khoẻ của anh chị đang ở đâu?
Anh chị có biết? Cũng là quả trứng nhưng giá trị sức khoẻ sẽ vô cùng khác biệt khi chúng ta ăn chúng bằng cách luộc so với cách rán, cũng là bồi phụ nước nhưng sẽ khác nhau rất nhiều nếu như chúng ta ăn một quả dưa chuột-một quả cam so với cách chúng ta uống 1 cốc nước lọc đơn thuần hoặc chúng ta có biết với những ai bị bệnh tim mạch thì đạp xe-chạy bộ-bơi là những môn thể thao hằng đầu được lựa chọn…
Anh chị có thể dành rất nhiều thời gian để lướt web mua sắm, chém gió facebook, buôn chuyện bạn bè nhưng lại dành rất ít thời gian cho việc tìm hiểu về ăn uống, về dinh dưỡng, về thể dục thể thao, về chăm sóc sức khoẻ…
Thực sự mọi người đang phó thác vào hệ thống y tế, vào những người thầy thuốc: Nhiều người mặc định cơ thể mình được “Ăn chơi” & “Khai thác” không giới hạn, họ cũng nghĩ rằng nó sẽ ổn mãi, thậm chí Bs đã gặp những người chấp nhận “đánh đổi” sức khoẻ của mình để nhận về những khoản tài chính lớn, những cơ hội làm ăn, những địa vị mới. Họ cũng có ý nghĩ rằng, nếu chẳng máy có chút vấn đề, đó là nhiệm vụ của người thầy thuốc, mình có tiền nên chắc sẽ ok hết. Thực sự đó là nếp nghĩ vô cùng không ổn.
Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện từng nói sau này ông mất đi, điều quan trọng ông để lại không phải là những tác phẩm văn học, triết học này nọ mà chính là bài vè dạy thở chỉ với 12 câu của ông.
Trong 10 năm điều trị bệnh lao ở Pháp (1942-1952), Nguyễn Khắc Viện phải lên bàn mổ bảy lần, cắt bỏ tám xương sườn và hơn một lá phổi. Là một bác sĩ, “vật lộn” với đủ loại thuốc men và máy móc kỹ thuật của một nền y học hiện đại, ông nhận rõ nếu chỉ dựa vào Tây y, ông không thể trở về hoạt động với cộng đồng. Từ đó, trên cơ sở nghiên cứu yoga, khí công của Ấn Độ, Trung Quốc, ông đã hình thành phương pháp tập luyện, trước hết để tự cứu mình. Nguyễn Khắc Viện về nước năm 1963, trong suốt hơn 30 năm sau đó (ông mất năm 1997), ông đã hoàn thành một khối lượng lớn công việc được đánh giá là “những di sản đồ sộ”.
Bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện
Bài tập thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là sự tổng hợp của khí công, thiền, yoga, tai chi, dưỡng sinh của phương Đông từ ngàn xưa qua cái nhìn bằng sinh lý học hô hấp hiện đại của một bác sĩ. Chính nhờ phương pháp thở này, ông đã sống thêm được 50 năm nữa sau khi đã cắt bỏ hoàn toàn lá phổi bên trái và một phần ba lá phổi bên phải.
Ở VN, bài tập thở đã được bác sĩ Nguyễn Khắc Viện đúc kết thành một bài vè cho dễ nhớ:
“Thót bụng thở ra Phình bụng thở vào Hai vai bất động Chân tay thả lỏng Êm, chậm, sâu, đều Tập trung theo dõi Luồng ra luồng vào Bình thường qua mũi Khi gấp qua mồm Đứng, ngồi hay nằm Ở đâu cũng được Lúc nào cũng được”.
Thở khi đi bộ:
Phương pháp này kết hợp giữa tập thở với đi bộ, thích hợp cho người cao tuổi. Đây là phương pháp vừa đơn giản vừa phù hợp với điều kiện sinh hoạt của người cao tuổi. Trong khi đi bộ, kết hợp với thở bụng êm dịu và sâu theo công thức:
– 4 bước hít vào, nhớ phình bụng ra;
– 2 bước ngừng thở;
– tiếp theo 8 bước thở ra, thót bụng lại.
Đi nhanh hay chậm, quãng đường ngắn hay dài tùy khả năng sức khỏe mỗi người. Việc tập luyện sẽ phát huy tác dụng tốt hơn khi đi bộ ở nơi thoáng khí, trong lành, người tập có tinh thần thư thái, thoải mái.
Thở 4 thì bằng nhau:
Thì 1: hít vào từ từ và nhẹ nhàng bằng mũi, hít sâu, êm dịu kéo dài đến mức có thể chịu được, đồng thời phình bụng ra.
Thì 2: nín thở giữ hơi, thời gian bằng khi hít vào.
Thì 3: thở ra từ từ, êm nhẹ và kéo dài, đồng thời bụng thót vào hết cỡ, thời gian bằng thì 1.
Thì 4: nín thở, thời gian bằng thì 1. Lúc mới tập, người tập có thể đếm 1, 2, 3, 4, 5 ở mỗi thì. Sau tăng thời gian lên bằng cách đếm đến 7, 8, 9, 10.
Cái khó của phương pháp này là phải hít vào đến mức tối đa, lại nín thở kéo dài, sau đó mới thở ra từ từ, ít người tập có đủ sức nín thở lâu như thế mà cơ bắp vẫn thả lỏng, nét mặt bình thản thoải mái. Người tập cần tập từ từ, nâng dần thời gian mỗi thì thở lên đến mức tối đa.
Việc tập hít thở đúng mỗi ngày kết hợp với một chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý sẽ mang đến cho bạn một sức khỏe tuyệt vời để có thể học tập, làm việc và tận hưởng cuộc sống!
Tầm quan trọng của việc hít thở đối với cuộc sống con người
Thở đúng sẽ đưa được lượng ôxy hữu ích vào phổi càng nhiều càng tốt và tống ra được càng nhiều càng tốt khí CO2, giảm bớt được khối không khí độc trong đáy phổi. Làm được điều đó khiến người tập tăng đáng kể việc chuyển hóa máu đen thành máu đỏ, tăng cường ôxy, nguồn sống cho con người.
Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện từng tâm sự, trong lúc nhiều người giảng bài, nói chuyện, hội họp,… thấy uể oải, hụt hơi, thì một người chỉ còn hai phần ba lá phổi như ông lại vẫn ung dung, thư thái. Ông bật mí, những buổi hội họp dông dài, vô bổ, ông chỉ ngồi… thở. Cũng chính nhờ thở đúng cách mà ông không bị stress, không bị mệt.
Bài tập thở 10-20-40
Hôm nay, xin giới thiệu một bài tập khác cũng rất hiệu quả:
Có nghĩa là, thở cực kỳ quan trọng
Hôm nay, xin giới thiệu một bài tập khác cũng rất hiệu quả:
Hít vào trong 5 giây phần bụng phồng ra.
Giữ trong vòng 20 giây.
Thở ra bằng mũi trong 10 giây.
Bạn có thể nâng số lần lên dần dần.
Đạt được đến nhịp 10-40-20 là bạn đã đặt chân vào thế giới hít thở của các thiền sư thông tuệ Ấn Độ .
Đừng cố gắng quá sức. Ngạt thở chết luôn. Thử mỗi ngày hít thở như vậy 3 lần (vào sáng sớm, trưa và trước khi ngủ), mỗi lần 10 phút. Bạn sẽ cảm thấy nguồn năng lượng của mình cuộn chảy và tâm hồn bình an.
Cách hít thở vừa nêu là cách đơn giản nhất giúp mọi người mau chóng cải thiện sức khỏe.
Cách tăng chiều cao cho trẻ bằng chế độ dinh dưỡng và vận động là cách đơn giản và ít tốn kém nhất, nhưng lại đòi hỏi sự kiên trì. Chiều cao của con người ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Có 3 giai đoạn mà cơ thể tăng trưởng rất nhanh về chiều cao, gọi là “giai đoạn vàng” – đó là thời kỳ bào thai, giai đoạn từ sơ sinh đến 3 tuổi và giai đoạn tiền dậy thì.
Các yếu tố ảnh hưởng tới chiều cao
Dinh dưỡng và di truyền
Yếu tố di truyền là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao. Tuy nhiên, bên cạnh di truyền thì chế độ dinh dưỡng tác động lớn đến chiều cao hơn cả gen di truyền. Theo nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học, sự tăng trưởng thể chất, tầm vóc của trẻ chịu tác động trực tiếp của chế độ dinh dưỡng.
Chiều cao của trẻ chỉ bị ảnh hưởng khoảng 23% từ yếu tố di truyền (gen của ông bà, cha mẹ) ngoài ra dinh dưỡng lại đóng góp đến 32%; chế độ vận động, thể dục thể thao quyết định 20%. Còn lại là những yếu tố của môi trường sống, bệnh mạn tính và bẩm sinh, chế độ nghỉ ngơi…
Trong quãng thời gian mang thai, chế độ dinh dưỡng của mẹ ảnh hưởng đến trọng lượng và chiều dài tăng trưởng của thai nhi. Chính vì vậy trước thời kỳ mang thai, trong thời kỳ mang thai, thời gian cho con bú, người mẹ phải ăn uống đầy đủ các dưỡng chất quan trọng đó là chất đạm, i-ốt, sắt, acid folic, các acid béo chưa no (DHA, ARA)… để con phát triển khỏe. Sinh con thiếu tháng và nhẹ cân dễ dẫn đến thiếu chiều cao sau này.
Chế độ ăn nhiều đạm, uống ít sữa, ăn nhiều chất béo và bột, đường nhưng lại thiếu vitamin và chất khoáng dẫn đến thiếu chiều cao. Trong nhóm vitamin và khoáng chất thì canxi, phosphor, magie, kẽm, sắt… là nhiều và quan trọng nhất. Nhóm này có nhiều trong sữa và chế phẩm sữa. Vì vậy, để tăng chiều cao trẻ nên ăn uống đa dạng, phù hợp với lứa tuổi và uống sữa đều đặn hàng ngày.
Thói quen ít vận động, đi ngủ muộn
Các bậc cha mẹ ngày nay chăm sóc con quá kỹ: không cho con tự vận động, đi đâu cũng đưa đón, trẻ ít vận động ngoài trời và ngồi xem tivi, đọc truyện, say mê vi tính thay vì chơi thể thao, tập thể dục các môn giúp tăng chiều cao như đạp xe, đi bộ, bơi lội, bóng rổ, cầu lông…
Bên cạnh đó, mọi gia đình có khuynh hướng ngủ muộn (sau 22 giờ) làm rút ngắn giấc ngủ sâu. Một giấc ngủ sâu bắt đầu từ khoảng 21 giờ, khoảng 22 giờ đến 3 giờ sáng là lúc cơ thể tiết ra hormon tăng trưởng cao nhất, kích thích xương dài hơn.
Môi trường sống
Xã hội công nghiệp hóa, không khí ô nhiễm, trẻ hút thuốc thụ động, tiếng ồn, dịch bệnh, trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, các bệnh mạn tính.
Sử dụng thuốc kháng sinh liều cao liên tục trong thời gian dài, dùng thuốc thiếu sự tư vấn của bác sĩ cũng gây hại cho quá trình phát triển về thể chất và chiều cao của trẻ.
Dậy thì sớm
Dậy thì sớm là hiện tượng bé gái dậy thì xuất hiện trước 8 tuổi và bé trai trước 9 tuổi. Dậy thì sớm thường tiết ra các hormone kích hoạt sự phát triển xương khiến trẻ cao lên rất nhanh.
Tuy nhiên, các đầu xương sau đó nhanh chóng đóng lại khiến trẻ không tiếp tục cao thêm, những trẻ bị dậy thì sớm thường thấp hơn bạn cùng lứa và không đạt đến chiều cao mà gen di truyền của trẻ quy định.
Do đó, dậy thì sớm là một trong những nguyên nhân kìm hãm sự phát triển chiều cao ở trẻ vị thành niên.
Thừa cân, béo phì
Trẻ thừa cân, béo phì thường cao lớn hơn so với tuổi nhưng khi đến tuổi dậy thì, chiều cao ngừng phát triển và trẻ có xu hướng thấp hơn so với bạn bè.
Cùng lúc đó tâm lý tuổi mới lớn sợ béo muốn giảm cân nhanh nên ăn uống kiêng kem, thiếu chất cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến thể lực và chiều cao sau này.
Cách tăng chiều cao cho trẻ
Hầu như trẻ qua 18 tuổi là ngừng cao, xương đã cốt hóa, không thể phát triển nữa, may mắn thì tăng thêm vài cm và không thể cao lên. Khi về già, thậm chí các khớp thoái hóa, con người còn lùn đi.
Có hai giai đoạn vàng tăng chiều cao là 5 năm đầu đời và giai đoạn tiền dậy thì. Bạn để ý sẽ thấy nhiều bé giai đoạn 12-18 tuổi chiều cao tăng vọt, có những năm tăng trên 10cm.
Nhưng không phải cứ đợi tới lúc 12-18 tuổi mới chú ý chiều cao bởi phát triển chiều cao là một quá trình xuyên suốt từ khi trẻ ở trong bụng mẹ cho đến khi sinh ra, lớn lên và dậy thì. Bố mẹ phải cố gắng để đảm bảo con đạt được các cột mốc chuẩn sinh lý. Ví dụ, trẻ 5 tuổi cao chưa tới 100cm là dưới -1SD rồi, đợi 12-18 tuổi mới can thiệp thì đã muộn.
Bảng chiều cao cân nặng chuẩn có 3 cột chính là cột “Bé trai”, ”Tháng tuổi” và ”Bé gái”. Ba mẹ gióng theo hàng “Tháng tuổi” sang cột giới tính của con. Nếu chiều cao và cân nặng đang ở cột
TB: Đạt chuẩn trung bình;
Dưới -2SD: Suy dinh dưỡng thể thiếu cân hoặc thấp còi;
Trên +2SD: Thừa cân béo phì (theo cân nặng) hoặc rất cao (theo chiều cao).
Đến giai đoạn dậy thì để con phát triển tối ưu chiều cao cần:
Vận động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày;
Giấc đủ đảm bảo >8 tiếng mỗi ngày;
Dinh dưỡng đa dạng, khoa học. Đảm bảo nhu cầu canxi đủ 1000mg/ngày và vitamin D3 800 IU/ngày
Vận động nhiều hơn
Vận động của trẻ con ở Việt Nam đang bị hạn chế rất nhiều do chương trình học, không cân đối giữa việc học và vận động, đặc biệt là vận động ngoài trời.
Các nghiên cứu cho thấy trẻ con vận động >60 phút mỗi ngày giúp kích thích cơ thể tiết ra hormone IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1) – một trong những hormone tăng trưởng mạnh mẽ nhất về chiều cao con người.
Giấc ngủ cực kỳ quan trọng với phát triển chiều cao, đặc biệt giấc ngủ đêm vì khi ngủ đủ, cơ thể chúng ta tiết ra hormone tăng trưởng và hormone kích thích tuyến giáp giúp tăng chiều dài cơ thể.
Số giờ ngủ tối thiểu của trẻ sơ sinh: 12 – 17 giờ/ngày, 1-5 tuổi: 10-13 giờ/ngày, 6-12 tuổi: 9 -12 giờ/ngày, 13 tuổi trở lên: 8-10 giờ/ngày.
Một nghiên cứu khác, người ngủ đủ giấc giảm nguy cơ béo phì hơn người không ngủ đủ 7 giờ mỗi ngày.
Chế độ dinh dưỡng khoa học
Trẻ dậy thì thường ăn tốt hơn, bố mẹ cố gắng cho con ăn khoa học, hạn chế các đồ ăn chiên rán quá nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, snack, nước ngọt, chất kích thích…
Vitamin D3 và Canxi là hai yếu tố dinh dưỡng quyết định phát triển xương.
Canxi là yếu tố quan trọng trong xương. Nhu cầu canxi trẻ dậy thì cần từ 1200-1300mg/ngày. Nên chú trọng các thực phẩm giàu canxi vào khẩu phần ăn hằng ngày của trẻ như sữa, phô mai, tôm, cua, cá, trứng, đậu hũ, các loại đậu… Tuy nhiên, cơ thể sẽ không hấp thụ được canxi nếu như không đủ vitamin D3.
Trẻ con không khuyến cáo sử dụng vitamin D3 liều cao vì nguy cơ nôn ói, ngộ độc sau uống, có một số trường hợp nhập viện vì uống vitamin D3 liều cao rồi
Nhu cầu vitamin D cần khoảng 800 IU/ngày, trẻ lớn nhưng vẫn cần bổ sung vitamin D vì đây là giai đoạn tăng tốc chiều cao, đồng thời tăng khối lượng xương đỉnh rất tốt cho trẻ sau này.
Một số nghiên cứu ghi nhận trẻ bổ sung vitamin D3 tăng chiều cao tốt hơn trẻ không bổ sung, mặc dù, hàm lượng canxi bổ sung giống nhau.
Kết luận
Chiều cao không tăng mãi mãi, qua giai đoạn dậy thì (thường là 18 tuổi) muốn cao thêm cũng khó. Đối với trẻ nhỏ, chưa vận động được thì bổ sung Vitamin D3, sữa mẹ, giấc ngủ đầy đủ. Đối với trẻ lớn hơn thì thêm yếu tố vận động ngoài trời, vitamin D3 mỗi ngày, canxi đủ theo tuổi qua dinh dưỡng và giấc ngủ đầy đủ…để tối ưu quá trình phát triển chiều cao.
Trong công việc, cuộc sống, học tập… khả năng tập trung đều có vai trò khá quan trọng, nó quyết định thành công hay thất bại của một quá trình. Bạn cần tập trung mỗi ngày để làm việc hiệu quả, năng suất cao nhưng đang gặp khó khăn. Hãy cùng tham khảo 10 cách để tăng khả năng tập trung dưới đây!
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tập trung
Khó tập trung có thể xuất phát từ hai yếu tố chủ quan và khách quan. Yếu tố khách quan là những hoạt động xung quanh bạn gây mất tập trung như sự làm phiền từ đồng nghiệp, bạn bè hoặc những thông báo trên mạng xã hội.
Yếu tố chủ quan là tình trạng sức khỏe thể chất hoặc tinh thần của mỗi người tiềm ẩn. Một số tình trạng phổ biến bao gồm ADHD(rối loạn tăng động giảm chú ý), rối loạn hoặc suy giảm chức năng nhận thức, những rối loạn về sức khỏe tâm thần không được điều trị như trầm cảm hoặc lo lắng cũng có thể khiến chúng ta khó tập trung hoặc khó khăn trong học tập và ghi nhớ thông tin mới.
Ngoài ra viễn thị, cận thị và các vấn đề khác về thị lực cũng có thể khiến bạn khó tập trung hơn bình thường.
Cách tăng khả năng tập trung ai cũng làm được
#1 Tránh xa các yếu tố gây mất tập trung
Để rèn luyện sự tập trung cao độ, bạn cần hạn chế những tác nhân có thể gây xao nhãng. Khi đang làm việc, chỉ cần một tiếng rung hay tiếng nhạc từ điện thoại cũng có thể khiến bạn mất đi sự tập trung. Chúng có xu hướng kích hoạt những suy nghĩ không liên quan đến công việc đang làm hoặc làm “lơ đễnh” tâm trí, điều này sẽ làm giảm đáng kể hiệu suất công việc
Một cách để tăng khả năng tập trung là bạn cần hạn chế tiếp xúc với điện thoại, email cá nhân hoặc mạng xã hội trong giờ làm. Đây là những yếu tố hàng đầu gây xao nhãng khi bạn làm việc.
Khoảng 2,8 tỷ người trên toàn thế giới đang sử dụng mạng xã hội. Trong đó, đại đa số người dùng đã sử dụng chúng cho mục đích cá nhân trong giờ làm. Thói quen sử dụng phương tiện truyền thông xã hội có thể gây ảnh hưởng xấu đến hiệu suất và sự tập trung khi làm việc. Do đó, bạn nên để mọi thông báo cá nhân ở chế độ im lặng để tránh ảnh hưởng đến bản thân.
Ngoài ra, để nạp thêm năng lượng cho cơ thể và duy trì sự tập trung, bạn cũng nên dành những khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn và hợp lý trong quá trình làm việc căng thẳng.
#2 Sử dụng phương pháp Pomodoro
Pomodoro theo tên tiếng anh đầy đủ của nó là Pomodoro Technique, là một phương pháp dùng để quản trị thời gian bằng cách nghỉ ngắn giữa các phiên làm việc thay vì làm việc 1 thời gian dài liên tục.
Nội dung của phương pháp là làm việc (học tập) tập trung cao trong thời gian 25 phút sau đó nghỉ ngắn 5 phút và lại bắt đầu 1 phiên làm việc 25 phút mới.
Pomodoro sẽ giúp chúng ta loại bỏ cảm giác mệt mỏi, giúp tăng cường thêm sự tập trung và quản lý được tốt được sự xao nhãnh trong công việc của mình.
#3 Rèn luyện trí não
Một số trò chơi dưới đây có thể giúp tăng sự tập trung, như Sudoku; giải ô chữ; cờ vua; câu đố ghép hình; trò chơi trí nhớ…
Kết quả của một nghiên cứu được công bố vào năm 2015, trong số 4.715 người lớn được đề nghị dành 15 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần cho các hoạt động rèn luyện trí não có thể cải thiện tốt khả năng tập trung.
Đối với trẻ em, bố mẹ có thể rèn luyện trí não cho con qua những cuốn sách câu đố chữ, hoàn thành một câu đố ghép hình, cùng nhau chơi một trò chơi trí nhớ. Ngay cả việc tô màu cũng giúp cải thiện khả năng tập trung ở trẻ em hoặc người lớn.
Ngoài ra, đối với trẻ nhỏ, bạn có thể tham khảo các bài tập để luyện sự tập trung bao gồm việc dành toàn bộ sự tập trung cho một hoạt động trong một khoảng thời gian nhất định. Hãy thử các hoạt động sau:
Vẽ trong 15 phút;
Dành một vài phút để ném bóng với người khác;
Đặt đồng hồ hẹn giờ từ 3 đến 5 phút, cố gắng chớp mắt càng ít càng tốt.
Ngậm một viên kẹo mút hoặc kẹo cứng cho đến khi hết, hãy kiềm chế cảm giác muốn nhai nó. Chú ý đến hương vị, cảm giác của viên kẹo trên lưỡi và thời gian để ngậm hết kẹo.
Thiếu ngủ có thể dễ dàng làm gián đoạn khả năng tập trung, chưa kể đến các chức năng nhận thức khác, chẳng hạn như trí nhớ và sự chú ý.
Mất ngủ có thể khiến cơ thể mệt mỏi quá mức, thậm chí có thể làm chậm phản xạ và ảnh hưởng đến khả năng lái xe hoặc làm các công việc hàng ngày khác.
Lịch làm việc dày đặc, các vấn đề sức khỏe và các yếu tố khác đôi khi khiến chúng ta khó ngủ đủ giấc. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải cố gắng đạt được gần với khoảng thời gian được khuyến cáo nhất có thể trong hầu hết các đêm. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người lớn nên ngủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi đêm.
Mất ngủ hoặc khó ngủ vào buổi tối có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bạn. Do đó, nếu bạn thường xuyên khó ngủ vào buổi tối có thể tham khảo cách ngủ nhanh trong quân đội trong 1 phút hoặc 2 phút của quân đội Mỹ.
Bạn cũng có thể thay đổi việc mất ngủ bằng cách đi ngủ và thức dậy cùng một thời điểm mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần để tạo thói quen; tập thể dục thường xuyên nhưng lưu ý không tập thể dục trước khi đi ngủ.
Nếu không có thời gian, bạn có thể tham khảo những bài tập thể dục chỉ trong 7 phút hoặc 4 phút:
Thậm chí, bạn có thể kết hợp những hoạt động thường ngày với luyện tập thể dục thể thao như:
Đi bộ cùng con đến trường;
Đi bộ để mua đồ tạp hóa; đi bộ đến quán cà phê hoặc quán ăn thay vì lái xe;
Quét dọn nhà cửa, lau cửa kính;
Đạp xe đi làm thay vì đi ô tô, xe máy…
#6 Tạo không gian làm việc phù hợp
Môi trường đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng cường và rèn luyện sự tập trung. Bàn làm việc sạch sẽ, gọn gàng sẽ giúp bạn suy nghĩ rõ ràng hơn.
Thiết kế không gian làm việc cho riêng bạn. Chỉ cần vài bước tô điểm bàn làm việc bằng các vật dụng cá nhân là bạn đã có thể cải thiện đáng kể năng suất công việc và sự tập trung. Một nghiên cứu cho thấy, người tự sắp xếp không gian làm việc có năng suất lao động cao hơn 32% người bình thường.
Trồng cây hương thảo (rosemary) có thể cải thiện tốc độ và tăng khả năng nhận thức khi làm việc.
#7 Hòa mình vào thiên nhiên
Nếu bạn muốn tăng cường sự tập trung của mình một cách tự nhiên, hãy cố gắng ra ngoài hàng ngày, dù chỉ trong vòng 15-20 phút. Bạn có thể đi bộ một đoạn ngắn trong công viên, ngồi trong vườn hoặc sân sau cũng có thể hữu ích.
Bạn có thể chạy bộ trong công viên, rừng cây nơi thiên nhiên trong lành
Nhiều nghiên cứu ở trẻ em đã xác định được mức độ ảnh hưởng của việc tiếp xúc suốt đời với cây cối và cây xanh ở nhà hoặc trong khu vực lân cận. Họ nhận thấy môi trường tự nhiên có lợi cho sự phát triển của não và cũng giúp cải thiện sự chú ý ở trẻ em.
Môi trường thiên nhiên có thể có nhiều lợi ích đối với trẻ mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Một nghiên cứu năm 2009 khi quan sát 17 trẻ ADHD đã tìm thấy bằng chứng cho thấy 20 phút đi bộ trong công viên có thể giúp cải thiện khả năng tập trung hơn so với đi bộ cùng một quãng đường trong môi trường đô thị.
#8 Thiền hoặc Yoga
Thực hành thiền định và chánh niệm mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, cải thiện khả năng tập trung. Chánh niệm cũng có thể cải thiện trí nhớ và các khả năng nhận thức khác. Thiền không chỉ là ngồi im lặng và nhắm mắt mà tập yoga, hít thở sâu và nhiều hoạt động khác cũng được xem là thiền định.
Thiền không có nghĩa là chỉ ngồi im lặng và nhắm mắt. Tập yoga, hít thở sâu và nhiều hoạt động khác có thể giúp chúng ta thiền định.
#9 Nghỉ ngơi hợp lý
Chúng ta đã dành một vài giờ cho cùng một dự án, và đột nhiên sự chú ý bắt đầu sao nhãng. Mặc dù rất khó để tập trung vào nhiệm vụ, nhưng chúng ta vẫn ở bàn làm việc, buộc bản thân phải tiếp tục. Tuy nhiên, việc cố gắng tập trung chỉ khiến chúng ta cảm thấy căng thẳng và lo lắng vì không hoàn thành công việc kịp thời.
Lời khuyên là khi cảm thấy sự tập trung của mình giảm xuống, hãy nghỉ ngơi một chút. Hãy làm mới bản thân bằng với thức uống mát lạnh hay đồ ăn nhẹ bổ dưỡng, đi bộ nhanh hoặc ra ngoài phơi nắng.
Khi trở lại bàn làm việc, chúng ta sẽ cảm thấy tập trung hơn, có động lực hoặc thậm chí là sáng tạo hơn. Nghỉ giải lao có thể giúp tăng cường sự tập trung và chú ý.
#10 Nghe nhạc
Bật nhạc khi học tập hoặc làm việc có thể giúp tăng khả năng tập trung. Thậm chí nếu không thích nghe nhạc trong khi làm việc, âm thanh thiên nhiên cũng có thể giúp cải thiện sự tập trung và chức năng khác của não bộ.
Nghe nhạc cổ điển. Âm nhạc cổ điển, đặc biệt là nhạc Ba-rốc hoặc âm thanh thiên nhiên là những lựa chọn tốt để giúp chúng ta tăng cường tập trung. Nếu không quan tâm đến nhạc cổ điển, hãy thử nhạc điện tử không có lời bài hát. Giữ cho âm thanh nhẹ nhàng hoặc để không làm bản thân mất tập trung.
Cần tránh chọn những loại nhạc theo sở thích của bản thân (kể cả loại thích và không thích), vì cả 2 loại đều có thể khiến chúng ta mất tập trung.
Nghe âm thanh tự nhiên. Nghe những âm thanh đến từ môi trường tự nhiên là một cách giúp tăng sự tập trung hiệu quả. Các nhà nghiên cứu cho biết, nghe những âm thanh như tiếng nước chảy, mưa rơi… trong văn phòng làm việc có thể tăng cường khả năng nhận thức và tối ưu hóa khả năng tập trung.
#11 Thay đổi chế độ ăn uống
Thực phẩm nạp vào cơ thể hàng ngày có thể ảnh hưởng đến các chức năng nhận thức như khả năng tập trung và trí nhớ. Tránh những thức ăn chế biến sẵn, chứa quá nhiều đường, và thức ăn nhiều dầu mỡ. Để tăng sự tập trung, hãy thử ăn nhiều hơn những món: cá hồi, trứng (cả lòng trắng và lòng đỏ), quả việt quất, rau bina…
Uống đủ nước cũng có những tác động tích cực đến khả năng tập trung. Ngay cả khi mất nước nhẹ cũng có thể khiến chúng khó tập trung hoặc ghi nhớ thông tin.
Ăn sáng có thể giúp chúng ta tăng cường sự tập trung và nên ăn một bữa ăn ít đường, nhiều protein và chất xơ. Bột yến mạch, sữa chua nguyên chất với hoa quả hoặc bánh mì nướng ngũ cốc với trứng đều là những lựa chọn tốt cho bữa sáng.
Kết luận
Việc tập luyện sự tập trung không chỉ lợi ích cho trẻ nhỏ mà còn rất có lợi cho người lớn. Trên đây là một số cách giúp tăng cường sự tập trung khi học tập, làm việc. Chúc các bạn có một tinh thần minh mẫn, khỏe mạnh.
“Capsule” chỉ viên thuốc con nhộng, “lozenge” là viên ngậm còn “effervescent tablet” là viên sủi.
Từ vựng tiếng Anh về Các loại Thuốc
STT
Từ vựng
Nghĩa
1
solution
thuốc dạng nước
2
oral rinse
nước súc miệng
3
cough syrup
siro ho
4
antiseptic
thuốc khử trùng, sát trùng
5
lotion
kem dưỡng da
6
decongestant spray
thuốc xịt thông mũi
7
softgel
viên nang mềm
8
blood
máu
9
ointment
thuốc mỡ bôi da
10
lozenge
viên ngậm
11
powder
thuốc dạng bột
12
eye drop
thuốc nhỏ mắt
13
effervescent tablet
viên sủi
14
tablet
viên thuốc tròn
15
toothpaste
kem đánh răng
16
aspirin
thuốc aspirin (dùng để giảm đau, hạ sốt, kháng viêm)
17
caplet
viên thuốc dài, mảnh, tròn hai đầu
18
capsule
viên con nhộng
Một số mẫu câu tiếng Anh về thuốc
Khi đi mua thuốc hoặc gặp dược sĩ để tư vấn, bạn sẽ cần đến các mẫu câu tiếng Anh về thuốc. Các mẫu câu dưới đây, kết hợp với các từ vựng tiếng Anh về thuốc sẽ giúp bạn tự tin trong khi giao tiếp và mua được đúng loại thuốc mình cần đấy.
You should avoid alcohol. (Bạn nên tránh rượu bia.)
You can try this cream. (Bạn có thể thử loại thuốc dạng kem bôi này.)
What are your symptoms? (Triệu chứng của bạn là gì?)
This medicine will relieve your pain. (Thuốc này sẽ làm giảm cơn đau của bạn.)
This medicine is for drink use only.(Thuốc này chỉ dùng để uống thôi.)
This medicine can make you feel sleepy as a side effect.(Loại thuốc này có tác dụng phụ là có thể khiến bạn buồn ngủ.)
This medication should be taken before/with/after meals.(Loại thuốc này nên uống trước/trong/sau khi ăn.)
Take two of these pills three times a day and after meals.(Uống mỗi lần hai viên, ngày ba lần, và sau bữa ăn.)
Take this medicine before eating. (Uống thuốc này trước khi ăn nhé.)
Take it in the afternoon, two teaspoons a day.(Uống vào buổi chiều, 2 thìa 1 ngày.)
Take it before going to bed. (Uống trước khi đi ngủ nhé.)
Please take the medicine according to the instruction. (Bạn uống thuốc theo chỉ dẫn nhé.)
One tablet each time, three times daily. (Mỗi lần uống 1 viên, chia 3 lần trong ngày.)
It’s only available on prescription. (Cái này chỉ bán khi có đơn thuốc của bác sĩ.)
I’ll prescribe some high dose medicine for you.(Tôi sẽ kê một lượng thuốc liều cao cho bạn.)
I need to have your prescription. (Tôi cần đơn thuốc của bạn.)
Have you tried penicillin? (Bạn đã thử thuốc penicillin chưa?)
Don’t take the medicine while drinking wine. (Không uống thuốc trong khi dùng rượu.)
Don’t drive after taking this medication.(Không lái xe sau khi uống thuốc.)
Are you allergic to any medication? (Bạn có dị ứng với loại thuốc nào không?)
Trong bài các quy tắc kết hợp thực phẩm chúng tôi có đề cập đến việc nên ăn trái cây trước bữa ăn, hay chính xác hơn là khi bụng đói. Vậy liệu ăn trái cây sau bữa ăn có được không?
KHÔNG NÊN ĂN TRÁI CÂY SAU BỮA ĂN!
Trái cây là những thực phẩm rất tốt cho sức khỏe, trái cây tươi luôn nằm vị trí đầu tiên trong danh sách đi chợ của các bà nội trợ.
Chứa ít calo, giàu vitamin và khoáng chất nên các loại quả đều được chứng minh giảm nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, tim mạch, ung thư, sỏi thận, béo phì, loãng xương, huyết áp cao… Do vậy, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên mọi người nên ăn trái cây thường xuyên.
Do cuộc sống bận rộn, nhiều gia đình không có nhiều thời gian ngồi bên nhau để trò chuyện và thưởng thức trái cây riêng mà thường ăn sau bữa ăn.
Tuy nhiên, bạn không ăn trái cây sau bữa ăn mà nên ăn trái cây khi bụng trống. Nếu ăn trái cây khi bụng đói, trái cây sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tẩy uế cơ thể, giúp chữa béo phì và có lợi cho sức khỏe.
Trái lại, nếu ăn hoa quả tráng miệng sau bữa ăn sẽ gây rối loạn chức năng đường tiêu hóa, từ đó sẽ dẫn đến việc tăng cân, béo phì, đầy bụng… Các chuyên gia dinh dưỡng lí giải như sau:
Trong thức ăn chúng ta ăn hàng ngày chứa rất nhiều thành phần đường, chất béo và protein phải mất từ 1-2 tiếng, thậm chí là 5-6 tiếng (đối với thực phẩm chất béo) mới có thể tiêu hóa hết. Trong khi hoa quả là loại thực phẩm tiêu hóa nhanh, nếu ăn sau bữa ăn sẽ bị ảnh hưởng bởi chất bột, protein và chất béo – những chất tiêu hóa chậm. Hoa quả sau khi vào dạ dày, bị chặn lại và lưu lại trong dạ dày cùng với các chất đó, sẽ tạo lên men, tạo ra cồn và các độc tố có hại cho dạ dày như: đau bụng, táo bón, khó tiêu…
Những món ăn giàu hàm lượng canxi như tôm, cua, cá… trong bữa chính nếu kết hợp với hoa quả tráng miệng, thì canxi sẽ kết hợp với chất axit tannic có trong hoa quả, từ đó hình thành nên một hợp chất rắn có tên axit tannic canxi. Chất này không chỉ làm giảm giá trị dinh dưỡng của thức ăn, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình tiêu hóa, dẫn đến đầy bụng, tiêu chảy, táo bón…
Sau khi ăn hải sản như tôm cua, đừng nên tráng miệng bằng hoa quả.
Hầu hết hoa quả đều có chứa hợp chất xeton, nếu như bị giữ lâu trong dạ dày mà không thể kịp thời hấp thụ vào ruột non, sẽ bị chuyển hóa thành axit. Hơn nữa, trong rau tươi được hấp thụ có chứa nhiều chất muối axit sunphuric, do tác dụng của hai hợp chất hóa học này kết hợp lại, sẽ gây rối loạn tuyến giáp trạng, từ đó dẫn đến sưng phù tuyến giáp trạng điển hình.
Ăn trái cây vào thời điểm nào trong ngày là tốt nhất?
Thời gian tốt nhất để bạn ăn hoa quả là vào buổi sáng lúc đói bụng, hoặc giữa các bữa ăn như: giữa bữa ăn sáng và ăn trưa, hoặc giữa bữa ăn trưa và ăn tối.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng mọi người nên ăn hoa quả xen kẽ các bữa ăn chính (tức là các bữa phụ sáng và chiều) và không nhất thiết phải ăn trước bữa ăn. Hãy ăn trái cây như món ăn vặt lành mạnh để duy trì năng lượng tối ưu cho cơ thể.
Với người thừa cân, nên hoa ăn quả trước bữa ăn để giảm lượng cơm, lượng thức ăn. Hoa quả cũng có chất xơ, nhưng không thể thay thế được rau. Nếu ăn quá nhiều hoa quả mà không có rau, thì sẽ ảnh hưởng đến việc tiết dịch vị trong dạ dày. Vì vậy, chúng ta cần cân bằng nhu cầu về hoa quả mỗi ngày để đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.
Bạn cũng nên lưu ý là không nên ăn quá nhiều trái cây trước giờ ngủ, tốt nhất là cách giờ lên giường ít nhất khoảng 2 tiếng.
Tuy nhiên, có một số loại hoa quả không nên ăn khi dạ dày đang trống rỗng. Vậy nên ăn sau cùng với một số hoa quả khác nếu được.
Một số loại thực phẩm không nên ăn khi dạ dày trống
Một số lưu ý khi sử dụng trái cây
Khi cần uống nước trái cây – hãy uống nước trái cây tươi, không uống từ đồ hộp. Không uống nước trái cây đã nấu ấm. Không ăn trái cây đã nấu chín, bởi vì quý vị sẽ không có những chất dinh dưỡng, mà chỉ thưởng thức hương vị của trái cây. Nấu chín làm mất tất cả sinh tố.
Ăn trái cây vẫn tốt hơn là uống nước trái cây. Nếu quý vị phải uống nước trái cây, hãy uống từng ngụm, từ từ, bởi vì cần để nước trái cây hòa tan với nước bọt trước khi nuốt xuống. (Phép dưỡng sinh Osawa cũng khuyên phải nhai cơm gạo lức 100 lần trước khi nuốt, để gạo hòa với nước bọt). Quý vị có thể chỉ ăn trái cây trong 3 ngày để thanh lọc cơ thể. Chỉ ăn trái cây và uống nước trái cây trong suốt 3 ngày, và quý vị sẽ ngạc nhiên khi bạn bè cho biết quý vị nhìn thật tươi sáng!
Một số loại trái cây tốt nhất cho sức khỏe
Quả KIWI: Nhỏ mà rất tố. Có đủ các sinh tố potassium, magnesium, vitamin E & chất sợi. Lượng sinh tố C gấp 2 lần trái cam.
Táo. Ăn một trái táo mỗi ngày, không cần đến bác sĩ. Dù táo có lượng vitamin C thấp, nhưng có tính chống oxít hóa & flavonoids để giúp sự hoạt động của sinh tố C, do đó giúp hạ tỷ lệ ung thư ruột già, nhồi máu cơ tim và đứt mạch máu O.
Cam. Ăn từ 2 đến 4 trái cam mỗi ngày giúp khỏi bị cảm cúm, hạ thấp cholesterol (mỡ trong máu), tránh và làm tan sạn thận cũng như là hạ thấp tỷ lệ ung thư ruột già.
15 lợi ích tuyệt vời của dưa hấu đối với sức khỏe
Dưa hấu: Hạ nhiệt làm đỡ khát. Chứa 92% nước, và nhiều chất glutathione giúp hệ miễn nhiễm. Dưa hấu cũng có nhiều chất lycopene chống ung thư. Những chất dinh dưỡng khác trong dưa hấu là sinh tố C & Potassium (Kali).